یک بیماری نادر اما قابل درمان

دبیر علمی انجمن جراحان پلاستیک و ترمیمی چشم ایران با اشاره به اینکه بسته شدن پلک‌ها گاهی به علت افتادگی پلک و گاه ناشی از اسپاسم و انقباض شدید عضلات پلک اتفاق می‌افتد، گفت: در حالت اول مشکل در عضلات مسئول برای بالا بردن پلک است که تنبلی و کم کاری دارند و باید با عمل جراحی تقویت شوند.

محسن بهمنی کشکولی افزود: در نوع دوم از بسته شدن پلک‌ها، مشکل در پر کار شدن (اسپاسم) و انقباض شدید عضلات مسئول برای پلک زدن است که به نام بیماری "بلفارواسپارسم" شناخته می‌شود.

استاد و معاون پژوهشی گروه چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران یادآور شد: بلفارواسپاسم اغلب اکتسابی است و در سنین میانسالی و بالاتر به علت ناشناخته یا تحریکات نابجای مغزی ایجاد می‌شود. گاهی نیز به ندرت این بیماری به علت نقص ژنتیکی و در سنین اولیه کودکی ظاهر می‌شود.

بهمنی کشکولی علائم بیماری را به صورت انقباضات مکرر در عضلات پلک عنوان کرد و گفت: در فرم شدید، این عارضه منجر به بسته شدن پلک‌ها می‌شود که فرد قادر به باز کردن ارادی یا غیرارادی پلک‌ها نیست. در این حالت باوجود سیستم بینایی سالم در پشت پلک‌ها، فرد قادر به استفاده از بینایی خود به علت بسته بودن پلک‌ها نیست که به نام کوری عملکردی "Functional blindness" شناخته می‌شود.

دبیر علمی انجمن جراحان پلاستیک و ترمیمی چشم ایران در خصوص درمان این بیماری در بزرگسالان، گفت: در مواردی که بلفارواسپاسم به صورت اکتسابی بوجود آمده باشد، راه درمان با تزریقات بوتاکس در پلک‌ها و اطراف چشم است که باید هر دو تا سه ماه یکبار تکرار شود.

وی تصریح کرد: در موارد خاصی از فرم شدید که بیماران به تزریقات بوتاکس جواب نمی‌دهند، نیاز به جراحی پلک‌ها وجود دارد تا پس از آن پاسخ درمانی به بوتاکس ایجاد شود. البته در فرم اکتسابی از بیماری بلفارواسپاسم ممکن است فرد به مدت نامحدود نیاز به تزریقات بوتاکس داشته باشد.

کشکولی گفت: در فرم ژنتیکی، بیماری بلفارواسپاسم به صورت سندروم (مجموعه چند علامت) با منشاء عضلانی دیده می‌شود. در این کودکان علائم اسپاسم در عضلات صورت از سن حدود دو سالگی شروع می‌شود و به طور معمول در سنین 3 تا 4 سالگی منجر به بسته شدن کامل پلک‌ها می‌شود که در نتیجه آن وی قادر به راه رفتن، بازی کردن و انجام امور معمولی زندگی نیست. این کودکان اغلب در بغل والدین برای درمان مراجعه می‌کنند و برای اینکه بتوانند ببینند باید با انگشتان پلک را بگیرند و به سمت بالا بکشند تا پلک‌ها باز شوند و قادر به دیدن باشند.

دبیر علمی و عضو هیات بورد انجمن جراحان پلاستیک و ترمیمی چشم خاورمیانه و آفریقا افزود: تزریقات بوتاکس در نوع ژنتیکی بلفارواسپاسم اغلب بدون نتیجه است و نیاز به جراحی ظریف و وسیع عضلات بخش فوقانی صورت در اطراف چشم است.

وی گفت: تاکنون از سندروم فوق که به نام "شووارتزجامپل" است حدود 80 مورد در کل دنیا گزارش شده است که نشانه نادر بودن این بیماری است.

کشکولی با اشاره به اینکه دو کودک که به رغم داشتن چشم سالم و به علت بسته شدن پلک‌ها، نمی‌توانستند از بینایی خود استفاده کنند و قادر به راه رفتن و انجام کارهای روزمره نبودند را مورد عمل جراحی قرار داده است، گفت: این کودکان در طی چهار سال گذشته تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند. این دو کودک باوجود توانایی در راه رفتن، اما به علت بسته بودن پلک‌ها در بغل والدین‌شان حمل می‌شدند و در موارد ضروری فقط با کشیدن پلک‌ها به بالا توسط دست‌شان قادر به دیدن بودند.

گفتنی است؛ در کنگره بین‌المللی چشم پزشکی 1393 انجمن چشم پزشکی ایران، فیلم جراحی این دو کودک ارائه شد که توسط کمیته داوری به عنوان بهترین فیلم چشم پزشکی کنگره سالیانه 1393 برگزیده شد.