نماینده ایران در وین: آمریکا هنوز در خصوص برجام اراده‌ای نشان نداده است

غریب آبادی در نشست شورای حکام: هنوز مشاهده نشده که آیا آمریکا عزم کافی و آمادگی ترک اعتیاد خود برای استفاده از اقدامات یکجانبه زورمدارانه، احترام به حقوق بین الملل، اجرای تعهدات خود درخصوص لغو تحریم ها به روشی کامل و موثر، و اتخاذ تصمیمات دشوار ضروری برای این امر را دارد یا نه؟

کاظم غریب آبادی، سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان های بین المللی در وین، طی سخنرانی در شورای حکام، مواضع جمهوری اسلامی ایران درخصوص گزارش مدیرکل آژانس در مورد راستی آزمایی اجرای برجام را تشریح کرد. اهم مواضع نماینده دائم کشورمان به شرح زیر می باشد:

۱. سه سال از تصمیم یکجانبه و ناموجه آمریکا مبنی بر خروج از برجام، نقض تعهدات این کشور ذیل این توافق، تضعیف غیرمسئولانه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، و اعمال سیاست شکست خورده "فشار حداکثری" می گذرد.

۲. رئیس جمهور سابق آمریکا، اصل بنیادین حقوق بین الملل یعنی "اصل لزوم وفای به عهد" را در قربانگاه دولت خود ذبح نمود. ابعاد فراسرزمینی تحریم های ایالات متحده که با حقوق بین الملل مغایرت دارند، حتی دوستان اروپایی آن را نیز از اجرای تعهداتشان باز داشت.

۳. از آنجا که بخش لغو تحریم و تأثیرات آن در برجام، مبنای اساسی رضایت ایران به این توافق به طور کامل را تشکیل می دهد، نقض های ایالات متحده آمریکا باعث شد که این قسمت از توافق بی اثر و عاری از فایده شود.

۴. یک سال پس از ادامه عدم اجرای توافق توسط آمریکا، ایران از حقوق خود برابر مفاد همان توافق استفاده کرد و یک سیاست تدریجی را برای متوقف کردن اجرای بخشی از تعهدات خود تحت برجام اتخاذ نمود. حتی در این شرایط نیز آژانس قادر به راستی آزمایی و نظارت بر اقداماتی بود که ایران در این زمینه انجام داده بود، موضوعی که به عنوان همکاری "استثنایی" حتی در طول شیوع کرونا به رسمیت شناخته شد.

۵. در چنین شرایطی، مجلس شورای اسلامی ایران در تاریخ ۲ دسامبر ۲۰۲۰ و پس از حدود دو سال و نیم از ادامه تحریم های اقتصادی علیه بخش های مختلف اقتصاد ایران توسط آمریکا و فقدان اقدامات عملی اتحادیه اروپا / سه کشور اروپایی در اجرای تعهدات خود، قانونی را تحت عنوان "برنامه اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها و صیانت از منافع ملت ایران" تصویب کرد که دولت را ملزم کرد اجرای تمامی فعالیت های نظارت و راستی آزمایی فراتر از موافقتنامه پادمان ایران با آژانس، از جمله اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را در صورت ادامه عدم پایبندی طرف های توافق پس از دو ماه از اجرایی شدن این قانون، متوقف نماید.

۶. متأسفانه، الزامات این قانون برآورده نشد و لذا اجرای اقدامات داوطلبانه از جمله پروتکل الحاقی متوقف شد، اما در نتیجه بحث و گفتگوی فشرده و با حسن نیت با آژانس، یک تفاهم فنی دو جانبه موقت، که سازگار با قانون مصوب پارلمان ایران است، برای مدت زمان حداکثر سه ماه از ۲۱ فوریه ۲۰۲۱ حاصل گردید. با انقضاء این تفاهم در ۲۴ می ۲۰۲۱، ایران تصمیم گرفت تفاهم فنی را این بار تمدید نکند. در همین حال، ضمن تأکید مجدد بر ادامه توقف اجرای اقدامات داوطلبانه از جمله پروتکل الحاقی، ایران تصمیم گرفت تا به ضبط و نگهداری داده ها برای مدت زمان حداکثر یک ماه ادامه دهد. تصمیم جدید با هدف فراهم آوردن فرصتی دیگر برای پیشرفت و در نهایت، جمعبندی مذاکرات فنی دوجانبه با آژانس بود. ایران، یکبار دیگر و برای دومین بار، دریچه فرصت جدیدی را گشود که باید از آن در سطح سیاسی و فنی استفاده شود.

۷. از دو ماه قبل، ایران به طور جدی و هدفمند در مذاکرات با مشارکت کنندگان در برجام شرکت کرد. دور پنجم این گفتگوها هفته گذشته به پایان رسید. با این حال، مهم است که نتیجه این تلاش ها منجر به تأمین ضمانت کافی جهت لغو تمامی تحریم ها به روشی قابل راستی آزمایی گردد و ما بار دیگر با وضعیت بحرانی ناشی از خروج ایالات متحده از توافق و یا سوءاستفاده از مکانیزم های مندرج در برجام و نقض تمام تعهدات آن، در حالی که ایران کاملا به مفاد برجام پایبند است، مواجه نشویم. هنوز مشاهده نشده است که آیا آمریکا عزم کافی و آمادگی ترک اعتیاد خود برای استفاده از اقدامات یکجانبه زورمدارانه، احترام به حقوق بین الملل، اجرای تعهدات خود درخصوص لغو تحریم ها به روشی کامل و موثر، و اتخاذ تصمیمات دشوار ضروری برای این امر را دارد یا نه؟

۸. ایران نیز به نوبه خود، به طور پیوسته اعلام داشته است که پس از اجرای سایر تعهدات، به ویژه اجرای تعهدات برجامی مرتبط با لغو تحریم آن هم به طور کامل، موثر و به روشی قابل راستی آزمایی، گام های جبرانی خود را برخواهد گرداند و اجرای تعهدات هسته ای خود را از سر خواهد گرفت.