علت توقف فیلم کیانوش عیاری چه بود؟

فیلم سینمایی «خانه پدری» ساخته کیانوش عیاری پس از چهار سال توقیف از هشتم دی ماه در گروه سینمایی هنر و تجربه اکران می‌شود تا بدین ترتیب شاهد آغاز رفع توقیف فیلم‌هایی باشیم که بر سر اکرانشان کشمکش‌های فراوانی در جریان بود اما آیا همه فیلم‌ها به صورت محدود در گروه هنرو تجربه اکران خواهند شد؟

به گزارش «تابناک»؛ زمزمه‌های رفع توقیف فیلم «خانه پدری» ساخته کیانوش عیاری در حالی از دی ماه سال 92 گوش می‌رسید که صدور پروانه نمایش این اثر تنها با اصلاح چند سکانس در دسترس بود اما حفظ چند سکانس اول فیلم جزو تاکیدات عیاری بود که از آن کوتاه نیامد و تاکید داشت که حذف این سکانس منجر به نابودی اثر می‌شود و اساساً همه فیلم‌ها مبتنی بر همان سکانس‌های نخستی است که شاید برای بسیاری از تماشاگران تکان‌دهنده باشد.

سکانس نخست، مربوط به یک قتل ناموسی می‌شود که با توجه به نگاه واقع گرایانه منحصر به فردش، بسیار طبیعی به تصویر کشیده شده و طبیعتاً قتلی ناموسی که در یک زیرزمین توسط پدر و پسرخانواده رخ می‌دهد و جزئیات به شکلی دقیق روایت می‌شود، برای مخاطب عام می‌تواند تکان دهنده باشد و از این منظر تماشای این اثر مناسب اشخاص زیر 16 سال نیست.


این قتل شاهرگ داستان را شکل می‌دهد که طی شش دهه در‌‌ همان خانه رخ می‌دهد و بنابراین عیاری اعتقاد داشت، حذف این سکانس به اثرش چنان ضربه جبران ناپذیری می‌زند که ارتباط بیننده با «خانه پدری» را به کل دستخوش آسیب می‌سازد و به همین دلیل، همچنان بر حفظ شاکله کنونی فیلمش تأکید داشت. ناصر هاشمی (نقش کودکی) و مهدی هاشمی (نقش بزرگسالی) ‌کاراکتر اصلی این فیلم را ـ که روایت زندگی‌اش از پانزده تا هشتاد سالگی به تصویر کشیده شده ـ بازی می‌‌کنند.

آخرین ساخته سینمایی عیاری مانند دیگر آثار این کارگردان مطرح سینمای ایران هم چون «آن سوی آتش»، «آبادانی‌ها»، «بودن یا نبودن»، «بیدارشو آرزو» و... احتمالاً با رعایت شرط سنی برای مخاطبان بالای 16 سال در پردیس‌های کوروش، آزادی، موزه سینما، خانه هنرمندان، هویزه مشهد، سوره اصفهان اکران می‌شود. «خانه پدری» علاوه بر نمایش در سی و دومین جشنواره فیلم فجر، در بخش افق‌های نوی شصت و نهمین دوره جشنواره ونیز به نمایش درآمد و مدیر جشنواره از آن به عنوان کشف آن سال یاد کرد.

حال گروه سینمایی هنروتجربه که با اکران طولی (سینماهای محدود اما زمان طولانی) به نمایش آثار خاص می‌پردازد، این بار قرار است از هشتم دی ماه، اقدام به اکران این اثر نماید؛ اتفاقی که اگر با مانع تازه‌ای مواجه نشود، آغار رفع توقیف‌ها فیلم‌ها خواهد بود و پس از این فیلم، اکران دیگر فیلم‌های توقیفی با لحاظ کردن برخی ممیزی‌ها رخ خواهد داد؛ رویکردی که هنوز رسانه‌ای نشده است.


البته احتمالاً اکران فیلم‌های بعدی در گروه سینمایی هنر و تجربه نخواهد بود و اکران وسیع خواهند داشت؛ موضوعی که مدیر هنر و تجربه نیز تایید می‌کند. امیرحسین علم الهدی درباره اینکه «ملاک اکران «خانه پدری» در گروه هنر و تجربه چه بود؟»، به «تابناک» گفت: این فیلم هم شاخصه‌های هنری لازم را برای اکران در این گروه داشت و هم تجربه متفاوتی در سینمای ایران محسوب می‌شد و به همین دلیل در سینماهای هنر و تجربه اکران شد.

علم الهدی در پاسخ به این پرسش که «آیا ممکن است سایر فیلم‌های توقیفی نیز در لیست اکران هنر و تجربه قرار گیرند و از این طریق رفع توقیف شوند؟» گفت: چنین برنامه‌ای وجود ندارد؛ فیلم خانه پدری نیز صرفاً به دلیل ویژگی‌های هنری و تجربی‌‌اش در این گروه اکران می‌شود و سایر فیلم‌های سینمایی که چنین ویژگی نداشته باشند، اعم از فیلم‌های توقیفی و یا فیلم‌هایی که توقیف نیستند، در این گروه اکران نخواهند شد.

اگر اتفاق خاصی رخ ندهد، تا انتهای سال شاهد رفع توقیف آهسته و پیوسته فیلم‌هایی خواهیم بود که ممیزی برای آنها اعمال شده است؛ اتفاقی که اگر به وقوع بپیوندد، یکی از وعده‌های اصلی مدیران ارشد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوران تازه تحقق یافته و در عین حال وقوع چنین اتفاقی در کمال آرامش  تا حدودی دور از انتظار خواهد بود.