در پی مباحث مطرح شده اخیر در خصوص روند تصمیم‌گیری ها در ستاد ملی کرونا دکتر محمود واعظی رییس دفتر رئیس جمهور در گفت وگو با پایگاه اطلاع رسانی دولت توضیحاتی ارائه کردبا توجه به برخي شبهات و مسائلي كه پيرامون مذاكرات و تصميمات ستاد ملي كرونا مطرح شده، لطفا مراحل شكل‌گيري و سازوكار تصميم‌سازي در اين ستاد را توضيح دهيد
دکتر واعظی: از لحظه‌اي كه موضوع كرونا در دنيا مطرح شد و پس از آن رد پاي آن در ايران مشاهده گرديد، دولت همواره با اولويت قرار دادن جان و سلامتي مردم و با توجه به اينكه همواره بر شفافيت و صداقت و اطلاع رساني دقيق در همه امور تاكيد كرده، با توجه به این اصول در اواخر بهمن سال ۹۸ دو مورد ابتلا به كرونا كه در قم پيدا شده بود را در سريعترين زمان ممكن به اطلاع مردم رساند و سازوكارهاي مديريت كرونا را طراحي كرد.
اما برخي گمانه‌زني‌ها هست كه اين موضوع با تاخير مطرح شده است.
اگر براي دولت مسائل سياسي و انگيزه‌هاي ديگر مطرح بود و سلامت و جان مردم در اولویت اول قرار نداشت، كشف موارد ابتلا به كرونا در كشور را درست در آستانه انتخابات مجلس به مردم اطلاع نمي‌داد. اگر واقعا تصميمي به تاخير در اطلاع رساني وجود داشت، دولت مي توانست چند روز ديگر هم صبر كند و با هدف مقابله با احتمال كاهش مشارکت در انتخابات، بعد از انتخابات مسئله را با مردم در ميان بگذارد. اما اين كار را نكرد و اين بزرگترين دليل بر بطلان گمانه‌زني‌هايي است كه شما اشاره مي‌كنيد.
چطور ايده تشكيل يك ستاد فراقوه‌اي به ذهن مسئولان كشور خطور كرد، چرا اداره بحران بعهده وزارت بهداشت كه دستگاه تخصصي در حوزه سلامت است، گذاشته نشد؟
با توجه به ضرورت آمادگي براي مواجهه با اپيدمي و طبق رايزني‌هاي علمي دولت و وزارت بهداشت و درمان روشن بود كه ابعاد بحران وسيع خواهد بود، دولت سريعا موضوع را به شوراي عالي امنيت ملي برد. در شورا به درستي بر اين نكته تاكيد شد كه مسئله كرونا، يك مسئله كاملا ملي فراتر از حدود اختيارات و تكاليف يك دستگاه، وزارتخانه و حتي يك قوه است. بر همين مبنا تصميم گرفته شد يك ستاد ملي فراقوه‌اي براي مديريت كرونا در كشور تشكيل شود و رياست آن بعهده رئيس‌جمهور باشد. اين ستاد به تصريح شوراي عالي امينت ملي با شركت نمايندگاني از قواي مختلف و نهادهاي گوناگون دولتي و حاكميتي تشكيل شد و براي مقابله با چرخه‌هاي بروكراتيك كه ممكن بود سبب تاخير و تعلل در روند مقابله با بيماري شود، مصوبات آن به تصريح شوراي عالي امنيت ملي – كه مورد تاييد رهبر معظم انقلاب قرار گرفته است- در حكم قانون و لازم‌الاجرا قلمداد شد.
بيماري كرونا يك پديده ناشناخته بود، هنوز هم بسياري از ابعاد آن ناشناخته مانده است. با اين حال نظام سلامت درجمهوري اسلامي ايران، از يك كادر بسيار دانشمند، ورزيده و فداكار برخوردار است و در عين حال زيرساخت‌هاي نظام سلامت نيز در سالهاي گذشته نوسازي و ارتقا يافته بود. به همين دليل ايران به رغم مواجهه همزمان با تحريم‌هاي بسيار دشوار، به بركت ايستادگي وايثارگري‌هاي كادر درمان و بنيه‌هاي قوي نظام سلامت توانست تا اندازه قابل توجهي در كنترل بيماري موفق عمل كند. در اين ميان البته رهنمودهای مقام معظم رهبری و همراهي و همكاري تنگاتنگ همه قوا و نهادها و مراجع موثر در قالب ستاد ملي مبارزه با كرونا اهميت بسزايي داشت و توانست صحنه‌هاي زيبايي از همبستگي ميان همه اركان كشور را در تاريخ به يادگار بگذارد. چيزي كه باعث شد خيلي از نوع مديريت اپيدمي در ايران حيرت و تمجيد كنند.
در ميانه راه مديريت كرونا، قرارگاه عملياتي كرونا نيز تشكيل شد، فلسفه تشكيل اين قرارگاه چه بود؟
بله بعد از شكل‌گيري ستاد و تشكيل جلسات، بعد با توجه به اهميت پيگيري مصوبات و تصميمات ستاد و ايجاد هماهنگي ميان همه عناصر دخيل در مديريت كرونا، و همچين تجاربي كه بدست آمد و دستور مقام معظم رهبري، قرارگاه عملياتي ستاد ملي مبارزه با كرونا طراحي شد و مسئوليت آن بعهده وزير كشور قرار گرفت. بعد از تشكيل اين قرارگاه، عملا روند تصميم‌سازي در ستاد ملي، منسجم‌تر و حرفه‌اي تر شد. در حقيقت روند به گونه‌اي ارتقا يافت كه همه دستگاههاي دخيل در مديريت بحران، بتوانند در يك فرايند علمي و كم‌خطا پيشنهادات و نظرات خود را مطرح كنند و اين نظرات بعد از عبور از فيلترهاي چندگانه، نهايتا بعنوان صورتجلسه ستاد ملي، در جلسات مطرح و در باره آنها تصميم گيري شود.
سازوكار تصميم‌گيري در ستاد ملي چگونه است؟ با توجه به برخي اظهارات از برخي اعضاي ستاد، امكانش هست كه اين سازوكار را شفاف و دقيق براي مردم توضيح دهيد.
ابتدا بايد به اين نكته تاكيد كنم كه ستاد فقط اعضايي كه روزهاي شنبه در ساختمان حافظيه دور ميز مي‌نشينند نيست. ستاد در حقيقت مجموعه‌اي از تمام مديران كشور است. استانداران، روساي دانشگاههاي علوم پزشكي و مديران مختلف در بخشهاي گوناگون كشور جزئي از ستاد هستند. حتي اين هم همه ستاد نيست. ستاد متشكل از كميته هاي متعددي است كه اين كميته ها مسئوليت حوزه هاي مختلف را بعهده دارند. بعنوان مثال كميته رسانه وتبليغات، كميته امنيتي-انتظامي، كميته بهداشت و درمان، كميته حمل و نقل، كميته آموزش، كميته اقتصادي و ... هر كدام مسئوليت يكي از ابعاد مديريت كرونا را بعهده دارند. دليل اين امر هم اين است كه اساسا مقابله با كرونا يك پديده تك ساحتي نيست و چند ساحتي است. اين پديده پيچيده، طبعا يك مديريت چندلايه و چندبعدي مي‌طلبد. هر كدام از كميته‌ها نيز كارگروه‌ها و كميسيون‌هاي تخصصي مختلفي دارند. فرايند تصميم‌سازي به اين شكل است كه موضوعات ابتدا در كميسيون‌هاي تخصصي مطرح مي‌شود، بعد به كميته‌ها مي‌آيد و اگر بعد از بررسي‌هاي فني و تخصصي نهايتا روي آن اجماع شود، موضوع در قرارگاه عملياتي مطرح مي‌شود. بعد از اينكه در قرارگاه با حضور نمايندگان كميته‌هاي مختلف در خصوص مطالب جمع‌بندي و هماهنگي شد، نهايتا پيشنهادات در جلسات روساي كميته‌ها كه به صورت هفتگي پيش از جلسه ستاد اصلي با حضور رییس جمهور برگزار مي‌شود، مطرح مي‌گردد. اگر پيشنهادات در اين جلسه هم مورد موافقت اعضا قرار بگيرند، نهايتا در جلسه ستاد ملي مطرح و آنجا بررسي مي‌شود. لذا تصميماتي كه از ستاد ملي كرونا بيرون مي‌آيد پيش از طرح در اين ستاد از چهار پنج صافي عبور مي كنند و به همين اعتبار به هيچ عنوان نمي‌توان آن را تصميم يك دستگاه خاص يا حتي يك شخص خاص قلمداد كرد. تا بحال رئيس‌جمهور كه رئيس ستاد ملي است، موضوعی را شخصا بدون کار کارشناسی ابلاغ نکرده يا بدون موافقت و اجماع اعضاي ستاد ملي مصوب نکرده است. غالبا مصوبات ستاد ملي، با اتفاق آرا و اجماع نظر اعضاي ستاد ملي ابلاغ شده است.
با چنين فرايندي، چرا شاهد اظهارنظرهاي متفاوت و بعضا متعارض از جلسات ستاد از سوي افراد مختلف هستيم؟
جامعه ما ۱۴ ماه است با يك بحران بسيار فراگير و پيچيده و فرسايشي دست به گريبان است. فشار بسيار بالايي روي دوش مسئولان و مردم است و بايد توجه كنيم كه ستاد ملي بايد يك جامعه ۸۰ ميليوني را در مواجهه با چنين بحراني مديريت و ساماندهي كند. روشن است كه در چنين شرايطي نمي توانيم با تشنج‌آفريني، تشتت آرا و چندگانگي با مردم صحبت كنيم. كساني كه از ضرورت يك صدايي در ستاد ملي كرونا انتقاد مي كنند و بعضا با ادبيات خاص آن را به سخره مي‌گيرند، شايد فراموش كرده‌اند كه اين تك‌صدايي و هماهنگي، تاكيد و دستور اكيد رهبر معظم انقلاب است. ايشان در ديدار با اعضاي ستاد ملي كرونا صريحا فرمودند كه همه صداها از ستاد ملي بايد در هماهنگي كامل با يكديگر باشند و با شفافيت كامل و دقيق به مردم اطلاع‌رساني شود. تعدد آرا و نظرات در مديريت كرونا منجر به سردرگمي مردم مي‌شود. سردرگمي مردم در مسئله‌اي كه با جان و سلامت آنها ارتباط دارد، قطعا به صلاح نيست. اطلاع‌رساني غلط، مي‌تواند منجر به سلسله‌اشتباهات ديگري در فرايند مديريت بيماري شود و به همين دليل از تمامي اعضاي ستاد در هر دستگاه و مقام و مسئوليتي خواسته شد، بحث اطلاع‌رساني را صرفا به سخنگوي ستاد ملي كرونا كه معاون وزير محترم بهداشت هستند، واگذارند.
آقاي واعظي، سوالي كه امروز در افكار عمومي پرتكرار است، اين است كه چرا دولت مانع سفرهاي نوروزي نشد؟
در موج سوم كرونا وقتي با افزايش آمار بيماري در كشور مواجه شديم، وزارت بهداشت با همكاري قراردگاه عملياتي ستاد كرونا، پيشنهادي را به ستاد ملي ارائه دادند و در اين پيشنهاد مقرر شد شهرهاي كشور با در نظر گرفتن فاكتورها و متغيرهاي مشخص، در چهار وضعيت آبي، زرد، نارنجي و قرمز تقسيم‌بندي شوند و به تناسب اين رنگ‌بندي پروتكل‌هاي اختصاصي براي كسب‌وكارها، مشاغل و شئون اجتماعي مردم نوشته شد. در اين پيشنهاد كه به تصويب ستاد رسيد و اجرايي شد، مناسبت‌هاي زماني و موقعيت‌هاي مختلف كه ممكن بود از طريق افزايش سفر، برگزاري آئين‌هاي مذهبي يا ... منجر به تغيير روند شيوع بيماري شوند، نيز لحاظ شده بود. در خصوص سفرهاي نوروزي كه بيان كرديد، در حقيقت در ستاد ملي كرونا پيشنهاد جديدي براي اين موضوع مطرح و مصوب نشد، بلكه مقرر شد همين طرح كه موسوم به محدوديت‌هاي هوشمند بود ادامه داشته باشد و ملاك قرار گيرد. چيزي كه البته از قبل نيز ستاد تاكيد كرده بود كه تا پايان كرونا ملاك عمل خواهد بود. بر اساس اين طرح سفر به شهرهاي قرمز و نارنجي ممنوع و به شهرهاي زرد و آبي آزاد بود. البته در ستاد تاكيد شد مسئولان همه از مردم بخواهند كه با وجود آزادي سفر به مناطق زرد و آبي از سفر خودداري كنند.
توجه داشته باشيد كه در آستانه نوروز، وضعیت کشور نسبتا عادی و عمده‌ی جغرافیای کشور در وضعیت آبی و زرد قرار داشت. طبق شاخص‌هایي كه ما از قبل به مردم اعلام كرده بوديم، و به روز رساني منظم رنگ‌بندي مناطق، مردم اطلاع كامل از وضعيت داشتند و به همين دليل زمينه براي اعمال محدوديت در شهرهاي زرد و آبي وجود نداشت.
اگر به آمار توجه شود ورودی به بیمارستان ها از روزهای ابتدایی سال شروع شد که هنوز سفرها شکل نگرفته بود و یا اینکه همه کشور قرمز
یا نارنجی شد که مقصد سفر نبودند. اثر سفر قاعدتا باید این روزها یا چند روز آینده باشد ولی پیک چهارم از هفته اول فروردین شروع شد: نکته دیگر کشورهای اروپایی و همسایگان ما که عید و سفر نداشتند آنها چرا افزایش شدید بیماری دارند ضمن اینکه برخی از آنها درصدی از جمعیت کشورشان را نیز واکسن زده بودند. پس عامل اصلی بر خلاف تبلیغات جهت دار سفر نیست ویروس جهش یافته ،خرید های عیدانه و دورهمی ها و رعایت کمتر دستور العمل ها می باشد ولی سفرها می تواند یکی از فاکتورها باشد.
حالا كه تعطيلات تمام شده و شاهد پيك چهارم بيماري در سراسر كشور هستيم، قبول داريد كه اين مصوبه نادرست بوده است؟
ببنيد در شكل‌گيري موج چهارم بيماري، اولين متغير مهم جهش ويروس بود. پس از آن نيز متغيرهايي مثل خريد شب عيد، دورهمي‌هاي خانوادگي، عيدديدني و ديدبازديدها و نهايتا سفرهاي نوروزي در شكل‌گيري موج نقش داشتند. مهم تر از همه اينها تاثير رواني كاهش تعداد مرگ‌ومير و ثبات ۱۸ هفته‌اي آمار بيماري در كشور بود كه منجر به عادي انگاري شرايط و كاهش محسوس رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي از سوي مردم شد. نمي‌شود همه اينها را ناديده گرفت و بروز موج چهارم رو فقط به سفرهاي نوروزي نسبت داد. بايد واقع‌بينانه تحليل كنيم.
و نكته پاياني؟
در همه موج هاي قبلي كه ما توانستيم آنها را مهار و وضعيت را مديريت كنيم، همبستگي، در كنار يكديگر بودن، هماهنگي و انسجام وحدت نقش حياتي داشت. در حقيقت عامل اصلي توفيق كشور، اينها بود. عصبيت‌ها و هيجانات و بين نكاتي كه بسياري از آن نيز با واقعيت‌ها مطابقت ندارد، جز اينكه روان جامعه را دچار آسيب مي‌كند و اختلال به وجود مي‌آورد، هيچ كاركرد ديگري ندارد. همه ما باید در اين نوع بحران‌ها آرامش خود را حفظ كنيم و از تناقض‌گويي، اتهام‌افكني و سياسي‌كاري و فرافكني دوري كنيم. مردم شاهد و ناظر رفتارهاي ما هستند و دوگانگي‌ها و رياكاري‌ها را تشخيص مي‌دهند. نبايد تصور كنيم كه به صرف بيان موضوعات از طرف ما، اقناع عمومي صورت مي‌گيرد و انگشت‌هاي اتهام به سوي ديگران كج مي‌شود، اينطور نيست. به همين دليل بهتر است همه با جان و دل از قايقي كه همگي در آن نشسته‌ايم حفاظت كنيم و در هيچ كجاي آن به بهانه‌هاي واهي و انگيزه‌هاي شخصي و سياسي منفذ ايجاد نكنيم. نباید اینطور شود که توفیقات در کرونا متعلق به یک دستگاه و در زمان خیزش بیماری دستگاه های همکار را مقصر قلمداد کنیم. همه با هم در توفیقات و مشکلات شریک هستیم.
اگر براي دولت مسائل سياسي و انگيزه‌هاي ديگر مطرح بود و سلامت و جان مردم در اولویت اول قرار نداشت، كشف موارد ابتلا به كرونا در كشور را درست در آستانه انتخابات مجلس به مردم اطلاع نمي‌داد. اگر واقعا تصميمي به تاخير در اطلاع رساني وجود داشت، دولت مي توانست چند روز ديگر هم صبر كند و با هدف مقابله با احتمال كاهش مشارکت در انتخابات، بعد از انتخابات مسئله را با مردم در ميان بگذارد. اما اين كار را نكرد و اين بزرگترين دليل بر بطلان گمانه‌زني‌هايي است كه شما اشاره مي‌كنيد.
چطور ايده تشكيل يك ستاد فراقوه‌اي به ذهن مسئولان كشور خطور كرد، چرا اداره بحران بعهده وزارت بهداشت كه دستگاه تخصصي در حوزه سلامت است، گذاشته نشد؟
با توجه به ضرورت آمادگي براي مواجهه با اپيدمي و طبق رايزني‌هاي علمي دولت و وزارت بهداشت و درمان روشن بود كه ابعاد بحران وسيع خواهد بود، دولت سريعا موضوع را به شوراي عالي امنيت ملي برد. در شورا به درستي بر اين نكته تاكيد شد كه مسئله كرونا، يك مسئله كاملا ملي فراتر از حدود اختيارات و تكاليف يك دستگاه، وزارتخانه و حتي يك قوه است. بر همين مبنا تصميم گرفته شد يك ستاد ملي فراقوه‌اي براي مديريت كرونا در كشور تشكيل شود و رياست آن بعهده رئيس‌جمهور باشد. اين ستاد به تصريح شوراي عالي امينت ملي با شركت نمايندگاني از قواي مختلف و نهادهاي گوناگون دولتي و حاكميتي تشكيل شد و براي مقابله با چرخه‌هاي بروكراتيك كه ممكن بود سبب تاخير و تعلل در روند مقابله با بيماري شود، مصوبات آن به تصريح شوراي عالي امنيت ملي – كه مورد تاييد رهبر معظم انقلاب قرار گرفته است- در حكم قانون و لازم‌الاجرا قلمداد شد.
بيماري كرونا يك پديده ناشناخته بود، هنوز هم بسياري از ابعاد آن ناشناخته مانده است. با اين حال نظام سلامت درجمهوري اسلامي ايران، از يك كادر بسيار دانشمند، ورزيده و فداكار برخوردار است و در عين حال زيرساخت‌هاي نظام سلامت نيز در سالهاي گذشته نوسازي و ارتقا يافته بود. به همين دليل ايران به رغم مواجهه همزمان با تحريم‌هاي بسيار دشوار، به بركت ايستادگي وايثارگري‌هاي كادر درمان و بنيه‌هاي قوي نظام سلامت توانست تا اندازه قابل توجهي در كنترل بيماري موفق عمل كند. در اين ميان البته رهنمودهای مقام معظم رهبری و همراهي و همكاري تنگاتنگ همه قوا و نهادها و مراجع موثر در قالب ستاد ملي مبارزه با كرونا اهميت بسزايي داشت و توانست صحنه‌هاي زيبايي از همبستگي ميان همه اركان كشور را در تاريخ به يادگار بگذارد. چيزي كه باعث شد خيلي از نوع مديريت اپيدمي در ايران حيرت و تمجيد كنند.
در ميانه راه مديريت كرونا، قرارگاه عملياتي كرونا نيز تشكيل شد، فلسفه تشكيل اين قرارگاه چه بود؟
بله بعد از شكل‌گيري ستاد و تشكيل جلسات، بعد با توجه به اهميت پيگيري مصوبات و تصميمات ستاد و ايجاد هماهنگي ميان همه عناصر دخيل در مديريت كرونا، و همچين تجاربي كه بدست آمد و دستور مقام معظم رهبري، قرارگاه عملياتي ستاد ملي مبارزه با كرونا طراحي شد و مسئوليت آن بعهده وزير كشور قرار گرفت. بعد از تشكيل اين قرارگاه، عملا روند تصميم‌سازي در ستاد ملي، منسجم‌تر و حرفه‌اي تر شد. در حقيقت روند به گونه‌اي ارتقا يافت كه همه دستگاههاي دخيل در مديريت بحران، بتوانند در يك فرايند علمي و كم‌خطا پيشنهادات و نظرات خود را مطرح كنند و اين نظرات بعد از عبور از فيلترهاي چندگانه، نهايتا بعنوان صورتجلسه ستاد ملي، در جلسات مطرح و در باره آنها تصميم گيري شود.
سازوكار تصميم‌گيري در ستاد ملي چگونه است؟ با توجه به برخي اظهارات از برخي اعضاي ستاد، امكانش هست كه اين سازوكار را شفاف و دقيق براي مردم توضيح دهيد.
ابتدا بايد به اين نكته تاكيد كنم كه ستاد فقط اعضايي كه روزهاي شنبه در ساختمان حافظيه دور ميز مي‌نشينند نيست. ستاد در حقيقت مجموعه‌اي از تمام مديران كشور است. استانداران، روساي دانشگاههاي علوم پزشكي و مديران مختلف در بخشهاي گوناگون كشور جزئي از ستاد هستند. حتي اين هم همه ستاد نيست. ستاد متشكل از كميته هاي متعددي است كه اين كميته ها مسئوليت حوزه هاي مختلف را بعهده دارند. بعنوان مثال كميته رسانه وتبليغات، كميته امنيتي-انتظامي، كميته بهداشت و درمان، كميته حمل و نقل، كميته آموزش، كميته اقتصادي و ... هر كدام مسئوليت يكي از ابعاد مديريت كرونا را بعهده دارند. دليل اين امر هم اين است كه اساسا مقابله با كرونا يك پديده تك ساحتي نيست و چند ساحتي است. اين پديده پيچيده، طبعا يك مديريت چندلايه و چندبعدي مي‌طلبد. هر كدام از كميته‌ها نيز كارگروه‌ها و كميسيون‌هاي تخصصي مختلفي دارند. فرايند تصميم‌سازي به اين شكل است كه موضوعات ابتدا در كميسيون‌هاي تخصصي مطرح مي‌شود، بعد به كميته‌ها مي‌آيد و اگر بعد از بررسي‌هاي فني و تخصصي نهايتا روي آن اجماع شود، موضوع در قرارگاه عملياتي مطرح مي‌شود. بعد از اينكه در قرارگاه با حضور نمايندگان كميته‌هاي مختلف در خصوص مطالب جمع‌بندي و هماهنگي شد، نهايتا پيشنهادات در جلسات روساي كميته‌ها كه به صورت هفتگي پيش از جلسه ستاد اصلي با حضور رییس جمهور برگزار مي‌شود، مطرح مي‌گردد. اگر پيشنهادات در اين جلسه هم مورد موافقت اعضا قرار بگيرند، نهايتا در جلسه ستاد ملي مطرح و آنجا بررسي مي‌شود. لذا تصميماتي كه از ستاد ملي كرونا بيرون مي‌آيد پيش از طرح در اين ستاد از چهار پنج صافي عبور مي كنند و به همين اعتبار به هيچ عنوان نمي‌توان آن را تصميم يك دستگاه خاص يا حتي يك شخص خاص قلمداد كرد. تا بحال رئيس‌جمهور كه رئيس ستاد ملي است، موضوعی را شخصا بدون کار کارشناسی ابلاغ نکرده يا بدون موافقت و اجماع اعضاي ستاد ملي مصوب نکرده است. غالبا مصوبات ستاد ملي، با اتفاق آرا و اجماع نظر اعضاي ستاد ملي ابلاغ شده است.
با چنين فرايندي، چرا شاهد اظهارنظرهاي متفاوت و بعضا متعارض از جلسات ستاد از سوي افراد مختلف هستيم؟
جامعه ما ۱۴ ماه است با يك بحران بسيار فراگير و پيچيده و فرسايشي دست به گريبان است. فشار بسيار بالايي روي دوش مسئولان و مردم است و بايد توجه كنيم كه ستاد ملي بايد يك جامعه ۸۰ ميليوني را در مواجهه با چنين بحراني مديريت و ساماندهي كند. روشن است كه در چنين شرايطي نمي توانيم با تشنج‌آفريني، تشتت آرا و چندگانگي با مردم صحبت كنيم. كساني كه از ضرورت يك صدايي در ستاد ملي كرونا انتقاد مي كنند و بعضا با ادبيات خاص آن را به سخره مي‌گيرند، شايد فراموش كرده‌اند كه اين تك‌صدايي و هماهنگي، تاكيد و دستور اكيد رهبر معظم انقلاب است. ايشان در ديدار با اعضاي ستاد ملي كرونا صريحا فرمودند كه همه صداها از ستاد ملي بايد در هماهنگي كامل با يكديگر باشند و با شفافيت كامل و دقيق به مردم اطلاع‌رساني شود. تعدد آرا و نظرات در مديريت كرونا منجر به سردرگمي مردم مي‌شود. سردرگمي مردم در مسئله‌اي كه با جان و سلامت آنها ارتباط دارد، قطعا به صلاح نيست. اطلاع‌رساني غلط، مي‌تواند منجر به سلسله‌اشتباهات ديگري در فرايند مديريت بيماري شود و به همين دليل از تمامي اعضاي ستاد در هر دستگاه و مقام و مسئوليتي خواسته شد، بحث اطلاع‌رساني را صرفا به سخنگوي ستاد ملي كرونا كه معاون وزير محترم بهداشت هستند، واگذارند.
آقاي واعظي، سوالي كه امروز در افكار عمومي پرتكرار است، اين است كه چرا دولت مانع سفرهاي نوروزي نشد؟
در موج سوم كرونا وقتي با افزايش آمار بيماري در كشور مواجه شديم، وزارت بهداشت با همكاري قراردگاه عملياتي ستاد كرونا، پيشنهادي را به ستاد ملي ارائه دادند و در اين پيشنهاد مقرر شد شهرهاي كشور با در نظر گرفتن فاكتورها و متغيرهاي مشخص، در چهار وضعيت آبي، زرد، نارنجي و قرمز تقسيم‌بندي شوند و به تناسب اين رنگ‌بندي پروتكل‌هاي اختصاصي براي كسب‌وكارها، مشاغل و شئون اجتماعي مردم نوشته شد. در اين پيشنهاد كه به تصويب ستاد رسيد و اجرايي شد، مناسبت‌هاي زماني و موقعيت‌هاي مختلف كه ممكن بود از طريق افزايش سفر، برگزاري آئين‌هاي مذهبي يا ... منجر به تغيير روند شيوع بيماري شوند، نيز لحاظ شده بود. در خصوص سفرهاي نوروزي كه بيان كرديد، در حقيقت در ستاد ملي كرونا پيشنهاد جديدي براي اين موضوع مطرح و مصوب نشد، بلكه مقرر شد همين طرح كه موسوم به محدوديت‌هاي هوشمند بود ادامه داشته باشد و ملاك قرار گيرد. چيزي كه البته از قبل نيز ستاد تاكيد كرده بود كه تا پايان كرونا ملاك عمل خواهد بود. بر اساس اين طرح سفر به شهرهاي قرمز و نارنجي ممنوع و به شهرهاي زرد و آبي آزاد بود. البته در ستاد تاكيد شد مسئولان همه از مردم بخواهند كه با وجود آزادي سفر به مناطق زرد و آبي از سفر خودداري كنند.
توجه داشته باشيد كه در آستانه نوروز، وضعیت کشور نسبتا عادی و عمده‌ی جغرافیای کشور در وضعیت آبی و زرد قرار داشت. طبق شاخص‌هایي كه ما از قبل به مردم اعلام كرده بوديم، و به روز رساني منظم رنگ‌بندي مناطق، مردم اطلاع كامل از وضعيت داشتند و به همين دليل زمينه براي اعمال محدوديت در شهرهاي زرد و آبي وجود نداشت.
اگر به آمار توجه شود ورودی به بیمارستان ها از روزهای ابتدایی سال شروع شد که هنوز سفرها شکل نگرفته بود و یا اینکه همه کشور قرمز
یا نارنجی شد که مقصد سفر نبودند. اثر سفر قاعدتا باید این روزها یا چند روز آینده باشد ولی پیک چهارم از هفته اول فروردین شروع شد: نکته دیگر کشورهای اروپایی و همسایگان ما که عید و سفر نداشتند آنها چرا افزایش شدید بیماری دارند ضمن اینکه برخی از آنها درصدی از جمعیت کشورشان را نیز واکسن زده بودند. پس عامل اصلی بر خلاف تبلیغات جهت دار سفر نیست ویروس جهش یافته ،خرید های عیدانه و دورهمی ها و رعایت کمتر دستور العمل ها می باشد ولی سفرها می تواند یکی از فاکتورها باشد.
حالا كه تعطيلات تمام شده و شاهد پيك چهارم بيماري در سراسر كشور هستيم، قبول داريد كه اين مصوبه نادرست بوده است؟
ببنيد در شكل‌گيري موج چهارم بيماري، اولين متغير مهم جهش ويروس بود. پس از آن نيز متغيرهايي مثل خريد شب عيد، دورهمي‌هاي خانوادگي، عيدديدني و ديدبازديدها و نهايتا سفرهاي نوروزي در شكل‌گيري موج نقش داشتند. مهم تر از همه اينها تاثير رواني كاهش تعداد مرگ‌ومير و ثبات ۱۸ هفته‌اي آمار بيماري در كشور بود كه منجر به عادي انگاري شرايط و كاهش محسوس رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي از سوي مردم شد. نمي‌شود همه اينها را ناديده گرفت و بروز موج چهارم رو فقط به سفرهاي نوروزي نسبت داد. بايد واقع‌بينانه تحليل كنيم.
و نكته پاياني؟
در همه موج هاي قبلي كه ما توانستيم آنها را مهار و وضعيت را مديريت كنيم، همبستگي، در كنار يكديگر بودن، هماهنگي و انسجام وحدت نقش حياتي داشت. در حقيقت عامل اصلي توفيق كشور، اينها بود. عصبيت‌ها و هيجانات و بين نكاتي كه بسياري از آن نيز با واقعيت‌ها مطابقت ندارد، جز اينكه روان جامعه را دچار آسيب مي‌كند و اختلال به وجود مي‌آورد، هيچ كاركرد ديگري ندارد. همه ما باید در اين نوع بحران‌ها آرامش خود را حفظ كنيم و از تناقض‌گويي، اتهام‌افكني و سياسي‌كاري و فرافكني دوري كنيم. مردم شاهد و ناظر رفتارهاي ما هستند و دوگانگي‌ها و رياكاري‌ها را تشخيص مي‌دهند. نبايد تصور كنيم كه به صرف بيان موضوعات از طرف ما، اقناع عمومي صورت مي‌گيرد و انگشت‌هاي اتهام به سوي ديگران كج مي‌شود، اينطور نيست. به همين دليل بهتر است همه با جان و دل از قايقي كه همگي در آن نشسته‌ايم حفاظت كنيم و در هيچ كجاي آن به بهانه‌هاي واهي و انگيزه‌هاي شخصي و سياسي منفذ ايجاد نكنيم. نباید اینطور شود که توفیقات در کرونا متعلق به یک دستگاه و در زمان خیزش بیماری دستگاه های همکار را مقصر قلمداد کنیم. همه با هم در توفیقات و مشکلات شریک هستیم.
ارسال نظر
