کلاب هاوس فضای انتخابات ۱۴۰۰ را تغییر می‌دهد؟

حازم الکلّاس در العربی الجدید نوشت: کلاوب هاوس در ایران خطوط قرمز را از بین برد، چرا که داخل اتاق‌های آن، اصلاح طلبها، اصولگرایان، اعتدال گرایان، مخالفان، مسئولان، روزنامه نگاران و فعالانی از داخل و خارج این کشور حضور داشتند.

 در ادامه این مطلب آمده است: ایرانی‌ها مشتاق صحبت هستند، سوالات زیادی در سر ان‌ها می‌گذرد که مایلند به پاسخ آن برسند و نظرات خود را هم بیان کنند، این مساله‌ای است که اتاق‌های فارسی در کلاوب هاوس در دو هفته اخیر مارس، نشان داده است.

قانونی شدن شبکه‌های اجتماعی برای مردم، فرصت خوبی برای ایرانی هاست، ولو اینکه به صورت موقتی باشد. ایرانی‌ها به «مهاجرت» از یک شبکه اجتماعی به شبکه اجتماعی دیگری عادت کردند و مسئولانی که دست یابی به فیسبوک، توئیتر، تلگرام، سیگنال و تیک تاک را ممنوع کرده اند، هنوز در مورد کلاب هاوس قاطعیتی نشان نداده اند.

ظریف در کلاوب هاوس
وزیر خارجه ایران، محمد جواد ظریف و وزیر ارتباطات، محمد جواد آذری جهرمی، دو مهمان اتاق‌های کلاوب هاوس بودند که در کنار آنها، سخنگوی وزارت خارجه، سعید خطیب زاده و سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مجلس ایران، ابوالفضل عمویی و تعدادی دیگر از مسئولان، روزنامه نگاران و فعالان نیز در کلاوب هاوس حاضر بودند و برای سه ساعت به گفتگو پرداختند، که گاهی نظرات آن‌ها با یکدیگر در تعارض بود و گاه در توافق.

این گفتگو شامل موضوعات مختلفی می‌شد، از توافق هسته‌ای گرفته تا توافق استراتژیک ایران و چین و انتخابات ریاست جمهوری آینده. در این میان، ظریف در پاسخ به سوالی در مورد فیلترینگ کلاب هاوس گفت: من و آذری جهرمی مخالف فیلترینگ هستیم. در ادامه هم وزیر ارتباطات اخبار مربوط به فیلتر کلاب هاوس را رد کرد.

انتقاد بسیاری از حاضران در کلاب هاوس نسبت به صدا و سیمای رسمی ایران هم جالب توجه بود، در حالی که محمود رضوی، کارگردان، از نمایش سریال تلویزیونی «گاندو» -که شامل انتقاد از مذاکرات هسته‌ای بوده و برخی شخصیت‌های تیم مذاکره کننده ایران را متهم به جاسوسی می‌کند- دفاع کرد، ظریف به این سریال حمله کرده و آن را از اول تا اخر کذب و دروغ دانست، وی در پاسخ به رضوی گفت: «آقای رضوی شما فیلسماز هستید و من در یکی از مناسبت‌ها برای فیلمتان «ماجرای نیمروز» به شما جایزه دادم، از شما می‌خواهم فیلمی در مورد دشواری‌هایی که در برابر من قرار دارد، بسازید و خواهیم دید که چه کسی می‌تواند آن را نمایش دهد».

ظریف همچنین از برخی رسانه‌های ایرانی و خارجی بخاطر تحریف واقعیت‌ها انتقاد کرده و گفت پس از بسته شدن در‌های اتاق‌ها در نیمه شب تهران، طوفانی از کامنت‌ها و واکنش‌ها شروع می‌شود. در حالی که خبرگزاری فارس از خود دفاع کرده واز ظریف خواست مدارک خود برای متهم کردن این خبرگزاری به تحریف سخنان وزیر خارجه را ارائه دهد، مشاور رئیس جمهور، حسام الدین آشنا، از تجربه مشارکت مسئولان ایرانی در کلاب هاوس تمجید کرده و با انتقاد از صدا و سیما گفت: متاسفانه وزیر خارجه به سوالات حاضر در کلاب هاوس که نمایندگان مجلس هم در این جمع حاضرند، پاسخ می‌دهد، اما صدا و سیما نمی‌تواند چنین جوی برای گفتگوی مسئولان با کارشناسان و تحلیلگران ایجاد کند، این حق مردم ایران است که حکومت به آن‌ها توضیحاتی ارائه داده و رسانه ملی شان حزبی نباشد.

تمایل شدید ایرانی‌ها به گفتگو، مانند آتشی که در کاهدانی بیفتد، باعث افزایش اتاق‌های کلاب هاوس و تعداد کاربران آن شد، اتاق‌هایی که برخی میزبان نامزد‌های احتمالی ریاست جمهوری و نظریه پردازان سیاسی بودند و به طور کلی صدای تمام ایرانی‌ها با وابستگی‌های مختلف در کلاوب هاوس شنیده می‌شود که درباره همه چیز صحبت می‌کنند.

این تمایل شدید به صحبت کردن را آمار‌ها بخوبی نشان می‌دهد، از هر ده ایرانی، هفت نفر بالای ۱۸ سال حداقل در یکی از شبکه‌های اجتماعی عضو هستند. اما در مورد جوانان زیر سی سال، این نسبت به بالای ۹ درصد می‌رسد. بیش از ۵۰ میلیون حساب مشترک در واتس آپ و نزدیک به همین عدد در تلگرام است و کاربران ایرانی اینستاگرام به ۴۷ میلیون می‌رسند. تمام این موارد، باعث می‌شود کلاب هاوس هم-بویژه در سایه ادامه کرونا-در کنار دیگر شبکه‌های اجتماعی قرار بگیرد و حتی در صدر میدان تبلیغات انتخاباتی ریاست جمهوری باشد، تا فضای سیاسی داخلی را حداقل در بخش مجازی داغ کند.

داستان شبکه‌های اجتماعی در ایران، سر دراز دارد و نقاط عطف زیادی به خود دیده، اما واضح است که کلاب هاوس سنگ بزرگی را در آب‌های راکد تحرکات سیاسی داخلی در ایران انداخت، رکودی که در جریان انتخابات مجلس به خوبی مشخص شد.

حال سوال آن است که آیا صدا‌های کلاب هاوس و توئیت‌ها در فضای مجازی، می‌توانند در واقعیت هم انعکاسی داشته باشند؟ آیا صرف کلام می‌تواند باعث شکستن دایره فیلترینگ و توسعه حوزه بیان شود؟ آیا این شبکه‌های اجتماعی می‌توانند نظام ایران را از تکرار تجربه عدم مشارکت گسترده در انتخابات گذشته نجات دهند؟