رشد برخی شاخص‌های محیط زیست در هشت سال اخیر

 سازمان حفاظت محیط زیست از رشد برخی شاخص‌های محیط زیست در هشت سال اخیر خبر داد.

به گزارش ایسنا، مدیریت مناطق چهارگانه و بهبود شاخص حفاظت و احیای گونه‌های در معرض تهدید و خطر انقراض ازجمله اولویت سازمان حفاظت محیط زیست است. در این راستا شاخص مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متغیری اساسی در تحلیل وضعیت محیط زیست کشورها در شاخص های جهانی نظیر EPI و SDGs محسوب می‌شود.

سازمان حفاظت محیط زیست گزارش داده است که در ایران این شاخص نسبت به آغاز دولت تدبیر و امید  دارای رشد ۱۱.۷۶ درصدی بوده و بر این اساس تعداد مناطق تحت مدیریت مرتبط با این شاخص  از ۱۷ میلیون و ۸۶ هزار و ۶۷۸ هکتار  در ابتدای سال ۱۳۹۲ (معادل ۱۰.۳۶ درصد وسعت کشور) به ۱۹ میلیون و ۹۷ هزار و ۵۳۶ هکتار  در سال ۱۳۹۹ ( معادل ۱۱.۵۹ درصد وسعت کشور) افزایش یافته است.

بر اساس این گزارش از هشت سال گذشته نیز ۳۶ منطقه به مناطق چهارگانه افزوده شده است. بر این اساس در سال ۱۳۹۲، ۲۷۳ منطقه چهارگانه، در سال ۱۳۹۶، ۲۸۲ منطقه چهارگانه و در سال ۱۳۹۹، ۳۰۹ منطقه چهارگانه ثبت شد همچنین بر اساس تغییرات تعداد مناطق چهارگانه به تفکیک سطح حفاظتی، از سال ۱۳۹۲ تا سال ۱۳۹۹ تعداد پارک ملی از ۲۸ پارک به ۳۲ پارک، تعداد پناهگاه حیات وحش از ۴۴ به ۵۴ پناهگاه، تعداد منطقه حفاظت شده از ۱۶۶ به ۱۸۳ منطقه و تعداد اثر طبیعی ملی از ۳۵ به ۴۰ اثر طبیعی ملی، افزایش یافت بنابراین تعداد مناطق چهارگانه از ۲۷۳ به ۳۰۹ منطقه رسید.

از سویی دیگر تعداد ذخیره‌گاه‌های زیست کره، تالاب‌های بین‌المللی و مناطق شکار ممنوع نیز در هشت سال گذشته افزایش یافته است به گونه‌ای که مساحت ذخیره‌گاه‌های زیست کره از سه میلیون و ۱۹۲ هزار و ۷۵ هکتار به هفت میلیون و ۱۸۶ هزار و ۱۰۶ هکتار رسیده است. تعداد تالاب‌های بین المللی ایران از ۲۴ تالاب به ۲۵ تالاب و مساحت آن‌ها از یک میلیون و ۴۲۵ هزار و ۲۷۷ هکتار به یک میلیون و ۴۹۸ هزار و ۷۷۱  رسیده است.

سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه این گزارش خود آورده است: تعداد مناطق شکار ممنوع نیز در این بازه زمانی از ۱۵۴ به ۱۹۲ منطقه رسید.

بر این اساس تعداد مناطق دارای طرح‌های مدیریت ( توجیهی - تفصیلی) به عنوان یک متغیر اساسی در تحلیل وضعیت محیط زیست کشورها در شاخص‌های جهانی نظیر EPI  و SDG و متغیر اصلی در بهبود وضعیت تنوع زیستی، افزایش توان حفاظتی و بهره‌برداری پایدار در مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست محسوب می‌شود. بر این اساس تعداد مناطق دارای طرح مدیریت با افزایش حدود ۱۴۲.۱۸ درصدی از ۶۴ منطقه در ابتدای دولت یازدهم به ۱۵۵ منطقه در سال ۱۳۹۹ افزایش یافته است.

با بررسی شاخص تدوین و اجرای برنامه مدیریت، حفاظت و احیای گونه‌های درمعرض تهدید و خطر انقراض نیز مشاهده می‌شود که برنامه عمل حفاظت از گونه‌های درمعرض تهدید و خطر انقراض حدود ۸.۵ برابر در پایان سال ۱۳۹۹ افزایش یافته و تعداد برنامه‌ها در این مدت از دو برنامه به ۱۹ برنامه رسیده است.

جمع آوری، شناسایی، ساماندهی و تکمیل بانک اطلاعات نمونه‌های اجزای تنوع زیستی نیز به عنوان یکی از وظایف اصلی بر اساس قوانین بالادستی محیط زیست نظیر حفاظت و بهسازی محیط زیست و بررسی وضعیت این شاخص  موید آن است که با افزایش ۲۶۴۲۰ موردی، تعداد نمونه‌های شناسایی و ساماندهی شده  در سال ۱۳۹۹، ۹۵ درصد رشد داشته است.

سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه این گزارش ضمن اشاره به فعالیت‌های بین المللی معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی در هشت سال اخیر آورده است: ازجمله این اقدامات می‌توان به ثبت جهانی بخش‌هایی از جنگل‌های هیرکانی شمال کشور با مساحت حدود ۳۰۷ هزار هکتار با همکاری سازمان میراث فرهنگی، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و تصویب سه ذخیره‌گاه زیست‌کره تنگ صیاد و سبزکوه در سال ۱۳۹۴ در استان چهار محال و بختیاری ، هامون در استان سیستان و بلوچستان در سال ۱۳۹۵ و کپه داغ در استان خراسان شمالی در سال۱۳۹۷ در برنامه انسان و کره مسکون یونسکو اشاره کرد.

همکاری در تهیه گزارش ششم تنوع زیستی کشور و ارسال به کنوانسیون تنوع زیستی با محوریت مرجع ملی تنوع زیستی ایران، مرجعیت ملی مناطق حفاظت شده، مناطق دریایی، آموزش، دانش سنتی و بسیج منابع ملی وتشکیل کمیته‌های فنی مربوطه ذیل کنوانسیون تنوع زیستی، تهیه سند همکاری مشترک با کشور ایتالیا با موضوع پروژه مدیریت هوشمند اقلیمی مناطق حفاظت شده در سال ۱۳۹۸ و ارسال نهایی سند از طریق دفتر سازمان ملل متحد به کشور ایتالیا و امضا فاز سوم سند همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و UNDP در خصوص حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و زیستگاه‌های آن ازجمله دیگر فعالیت‌های بین المللی معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی در هشت سال اخیر بوده است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، سایر اقدامات معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی در بازه زمانی مورد بحث نیز شامل ایجاد سامانه هوشمند تشخیص زود هنگام حریق در پارک ملی گلستان، ایجاد پایگاه اطفای حریق در استان‌های آذربایجان شرقی، خوزستان، مازندران، کرمانشاه، خراسان رضوی و خراسان شمالی، برگزاری اولین همایش ملی تنوع زیستی، راه اندازی مخازن نگهداری نمونه‌های اجزای تنوع زیستی، معرفی مجدد گونه گورخر ایرانی به زیستگاه اصلی خود، ایجاد سایت تکثیر در اسارت یوز پلنگ آسیایی در استان سمنان، معرفی مجدد گوزن زرد ایرانی به زیستگاه اصلی خود در خوزستان، برگزاری اولین همایش حفاظت وبیماری‌های حیات وحش، برگزاری کارگاه آموزشی ذخیره‌گاه زیست‌کره، راه اندازی دبیرخانه مرجع ملی تنوع زیستی، تدوین دستورالعمل ایجاد و مدیریت باغ وحش‌ها و باغ پرندگان، تدوین دستورالعمل شرح خدمات مطالعات مدیریت مناطق، تعامل و همکاری‌های بین بخشی بین سازمان و سازمان دامپزشکی کشور و تدوین وابلاغ دستورالعمل حفاظت و بهره برداری از غارها است.