وزیر امور خارجه ایران تاکید
کرد: کشورهای منطقه نیاز به قیم و مدعی ندارند چراکه خودشان عاقل و بالغ
هستند و این کشورهای منطقه هستند که باید یکدیگر در موردمسائل منطقه صحبت
کنند.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی تدبیر و امید، محمدجواد ظریف یکشنبه شب در گفت‌وگوی زنده با برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری که از شبکه ۲ سیما پخش می‌شد، در پاسخ به سوالی در ارتباط با آخرین وضعیت روند آستانه که با حضور ایران، روسیه و ترکیه در ارتباط با بحران سوریه تشکیل شده است، گفت: چندی پیش مذاکرات قانون اساسی سوریه در ژنو برگزار شد که متاسفانه توفیق زیادی در آن حاصل نشد.
وی ادامه داد: ما به دنبال برگزاری نشستی در سطح نمایندگان ویژه کشورهای عضو روند آستانه هستیم که احتمالا این نشست در سوچی برگزار می‌شود.
این دیپلمات عالی‌رتبه در پاسخ به این سوال که ما در برخی از کشورهای منطقه در عرصه مبارزه با تروریسم پیروزی‌های میدانی خوبی کسب کرده‌ایم ولی در حوزه اقتصاد توفیقات لازم را به دست نیاورده‌ایم، گفت: به نظر می‌رسد که ما در حوزه اقتصادی کمتر در این منطقه تمرکز داشته‌ایم و بیشتر تمرکزمان میدانی بوده است و ما می‌توانیم این تمرکز میدانی را به حوزه‌های اقتصادی سوق و جهت دهیم.
ظریف تاکید کرد: باید یک توازن بین میدان و عرصه اقتصادی برقرار کنیم.
او در پاسخ به سوال دیگری در ارتباط با توافق راهبردی ۲۵ ساله بین ایران و چین گفت: در آخرین سفری که به چین داشتم، وزیر امور خارجه چین اعلام کرد که ما در حال نهایی کردن بررسی پیشنهادات مطرح شده از ایران هستیم تا پاسخ ما را هر چه زودتر بدهند.
ظریف ادامه داد: فکر نمی‌کنم فاصله زیادی با نهایی شدن این توافق داشته باشیم.
وزیر امور خارجه ایران همچنین در این گفت‌وگوی تلویزیونی با اشاره به سفر اخیر خود به منطقه قفقاز و کشورهایی همچون آذربایجان، گرجستان، ترکیه، روسیه و ارمنستان اظهار کرد: در ارتباط با خطوط مخابراتی و مواصلاتی در این منطقه ایران نقش مهمی را می‌تواند ایفا کند و ما در این سفر تلاش کردیم تا در این راستا حرکت کنیم.
وی با اشاره به موضوع کرویدور جنوب به غرب و جنوب به شمال در این منطقه اظهار کرد: ایران می‌تواند حلقه وصل این خطوط مواصلاتی باشد و در جریان سفر به منطقه قفقاز بر این موضوع تاکید کردیم که ما می‌توانیم نقش مهمی را در این زمینه ایفا کنیم چراکه ایران روابط خوبی با تمام کشورهای این خطوط مواصلاتی دارد. در سفر به منطقه قفقاز تلاش کردیم که این موضوع را به پیش ببریم.
ظریف با تاکید بر اینکه ما به دنبال پیشبرد بازی برد برد هستیم، ادامه داد: ما بازی‌ای را دنبال می‌کنیم که منافع همه در آن تامین شود و ضروری است که همسایگانمان نیز این مسیر را دنبال کنند. فکر می‌کنم در دنیای امروز هر کسی به دنبال بازی برد – باخت باشد احتمالا با شکست مواجه می‌شود.
ظریف ادامه داد: می‌توانیم با ایجاد یک کنسرسیوم در قفقاز روندی را ایجاد کنیم که دیگر بحران قره‌باغ تکرار نشود و آرامش بیشتری به منطقه از جمله بین گرجستان و روسیه، ارمنستان و ترکیه و... ایجاد شود. نگاه راهبردی ما به منطقه باید فراگیر باشد نه نگاه حذفی. ایران از این منطقه قابل حذف نیست و کسی نمی‌تواند ایران را از معادلات منطقه حذف کند.
وزیر امور خارجه در ادامه گفت‌وگوی خود با این برنامه خبری در ارتباط با سفر نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور یمن به ایران و دیدارش با مقامات ایرانی و اینکه آیا این سفر ربطی به مواضع اخیر دولت آمریکا در ارتباط با موضوع یمن دارد یا نه، گفت: نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن را من فردا ملاقات می‌کنم. ایشان از مدتی قبل قرار بود که به تهران بیاید و آمدن ایشان ربطی به موضع‌گیری دولت بایدن در ارتباط با موضوع یمن ندارد.
ظریف به پیشنهاد چهار ماده‌ای ایران برای پایان یافتن بحران یمن اشاره کرد و گفت: ما این پیشنهاد را در فروردین ۹۴ ارائه کردیم و اگر امروز هم بخواهد راه‌حلی باشد، همین پیشنهاد است.
وزیر امور خارجه ایران با اشاره به کارشناسی دولت سعودی در راستای جلوگیری از تحقق این پیشنهاد در زمانی که این راه‌حل مطرح شد، گفت: در آن موقع مقامات سعودی گفتند که ما سه هفته‌ای یمن را شکست می‌دهیم و آمریکایی‌ها نیز این ادعای سعودی‌ها را خریداری کردند ولی اکنون می‌بینیم که شش سال است جنگ یمن طول کشیده است و آنها با اقدامات خود مردم یمن را به خاک و خون کشیده‌اند. در آن زمان موضوع آتش‌بس روی میز بود. یمنی‌ها نیز با آن موافق بودند ولی صرفا به خاطر خیالبافی محمد بن سلمان و حمایت‌های مقامات وقت آمریکا این بحران شش سال به طول انجامید و بزرگترین فاجعه انسانی در یمن رخ داد.
ظریف افزود: ما خوشحال هستیم که بعد از شش سال دولت آقای بایدن متوجه شده است که راهی که آمریکایی‌ها در مورد بحث یمن طی کرده‌اند راه غلطی بوده است و اگر باور دارند که این مسیر غلط بوده است این چک سفیدامضایی که در اختیار سعودی‌ها قرار داده‌اند و باعث شده‌اند که این جنگ شش سال طول بکشد، پس بگیرند.
وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه سعودی‌ها نمی‌توانند این جنگ را ببرند و با اقداماتشان شش سال منطقه را نا امن کرده‌اند، افزود: آنها همچنین ۱۱ سال است که سوریه را ناامن کرده‌اند. سیاست‌های آنها در منطقه محکوم به شکست است. همسایگان ما باید تفکری را که در مورد این بحران‌ها دارند، کنار بگذارند. آمریکایی‌ها نیز یک مقداری عقلانیت در پیش گرفته‌اند که البته ان‌شاءالله باید دید. ما از همان اول برای کمک به حل این بحران آماده بودیم. یمنی‌ها نیز از همان ابتدا آماده پایان یافتن خشونت در کشورشان بودند. البته یمنی‌ها حق دارند که از خود در برابر متجاوز دفاع کنند. در ماده ۵۱ منشور سازمان ملل این دفاع به رسمیت شناخته شده است.
ظریف با تاکید بر اینکه لازم است که همسایگان ما دیدگاه‌های قبلی خود را کنار بگذارند، افزود: همه در کشور ما خواهان داشتن رابطه همسایگی با همسایگان هستند. رابطه با همسایگان در اولویت ما قرار دارد و آغوش ما برای همسایگانمان باز بوده و هست.
وی همچنین در پاسخ به سوال دیگری در مورد موضوع خسارت‌های وارده به ایران به خاطر خروج آمریکا از برجام و چگونگی جبران آن اظهار کرد: در مرحله اول همانطور که بارها تاکید کرده‌ایم آمریکا باید تعهدات خود را انجام دهد و ما اجرای این تعهدات را راستی‌آزمایی کنیم که البته این راستی‌آزمایی دشوار نیست و بعد بحث می‌کنیم که آمریکا چگونه می‌تواند به مذاکرات ۱+۵ برگردد. همانطور که می‌دانید اکنون ما مذاکرات ۱+۴ داریم و علی‌القاعده اگر آمریکا به تعهدات خود عمل کند ایران و ۱+۴ مخالفتی با این موضوع ندارند و در آنجا است که باید یک چیزهایی مشخص شود و حتی ممکن است قبل از بازگشت آمریکا به برجام در مورد این مسائل صحبت شود از جمله اینکه چه روندی در پیش گرفته شود که آن تجربه یعنی خروج آمریکا از برجام دوباره تکرار نشود و آمریکا باید نشان دهد که این تجربه را بار دیگر تکرار نمی‌کند. اگر قرار است گفت‌وگویی صورت بگیرد در مورد این موضوعات باید صورت بگیرد. نه موضوعات خارج از برجام.
ظریف ادامه داد: یکی دیگر از مسائل این است که خسارت‌های وارد شده به ایران مشخص شود و چنین تجربیاتی دوباره تکرار نشود. البته بعید می‌دانم که در آینده نزدیک این اتفاق‌ها بیفتد و گام اول این است که آمریکا به تعهدات خود در برجام عمل کند.
وزیر امور خارجه همچنین در مورد اعلام آمادگی برخی از کشورهای منطقه از جمله قطر و کویت جهت میانجیگری بین تهران و ریاض گفت: اگر دوستان قطری و کویتی ما بخواهند تلاش خود را در این زمینه به کار ببرند ما مانع این موضوع نمی‌شویم. آمادگی داریم که با همسایگانمان رابطه همسایگی داشته باشیم. وقتی آقای روحانی طرح صلح هرمز را در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح کردند به هفت کشور منطقه در این زمینه نامه نوشته شد و این طرح توضیح داده شد و این طرح همچنان روی میز است.
وی افزود: ما به دولت‌های سعودی، بحرین، امارات و سایر کشورهای منطقه می‌گوییم که ما آمادگی داریم دور یک میز بنشینیم و با هم گفت‌وگو کنیم. دولت عراق نیز علاقه‌مند است که نقش مثبتی در این زمینه ایفا کند.
ظریف با اشاره به قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل گفت: طبق این قطعنامه دبیرکل سازمان ملل می‌تواند این روند را شروع کند.
وی ادامه داد: کشورهای منطقه نیاز به قیم و مدعی ندارند. خودشان عاقل و بالغ هستند و می‌توانند در مورد مسائل منطقه با یکدیگر رایزنی و گفت‌وگو کنند.
این دیپلمات عالی‌رتبه در پاسخ به سوالی در ارتباط با اظهارات اخیر رئیس‌جمهور فرانسه در مورد اینکه سعودی‌ها نیز باید در مذاکرات برجامی ایران حضور پیدا کنند و تلاش مقامات فرانسوی برای ایفای نقش «پلیس بد» در این فرایند افزود: ما مذاکره‌ای نداریم که سعودی‌ها در آن باشند یا نباشند. ما برجامی داریم که ۱۵۰ صفحه سند است. در مورد آن مذاکره شده و کاملا مشخص است. در مورد این سند مذاکره کرده‌ایم، بالا و پایین کرده‌ایم و اکنون دیگر مذاکره‌ای نداریم. ما نمی‌خواهیم در مورد چیزی مذاکره کنیم که عربستان در آن باشد یا نباشد.
وی ادامه داد: ممکن است آقای مکرون یک چیزهایی را دوست نداشته باشد ولی کسی شما را ناگزیر نکرده بود که به این روند بپیوندید. شما خودتان قطعنامه را به شورای امنیت سازمان ملل بردید و به آن رای دادید.
ظریف ادامه داد: در بحث منطقه نیز کشورهای منطقه باید با یکدیگر صحبت کنند. ما در بحث منطقه می‌خواهیم با عربستان صحبت کنیم ولی شما (فرانسه) جایی در آن ندارد. در بحث منطقه صرفا کشورهای منطقه با یکدیگر مذاکره می‌کنند. در بند ۸ قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت این موضوع اشاره شده است که دبیرکل سازمان ملل با هشت کشور منطقه بنشیند و در مورد امنیت منطقه صحبت کند. هیچ جا نگفته که با فرانسه و آمریکا بنشینند و صحبت کنند. کسانی که قرار است صحبت کنند هشت کشور منطقه هستند. آقایان نروند برای خودشان چیزی ابداع کنند. چرخ را که از نو نمی‌سازند.
وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه در مورد برجام مذاکره صورت گرفته و نیاز به مذاکره مجدد ندارد، در بخش دیگری از صحبت‌های خود در پاسخ به سوال مطرح شده ادامه داد: سعودی‌ها همیشه امید داشتند که جنگ‌های خود را از طریق دیگران انجام دهند. یک زمانی از طریق صدام این کار را کردند و میلیارد دلار برای صدام اسلحه خریدند ولی هشت سال بعد دیدند که صدام این سلاح‌ها را علیه خودشان به کار گرفت و بعد از آن نیز پول‌هایشان را در جیب‌های ترامپ ریختند. وقتی که در اجلاس سران شورای همکاری خلیج فارس امیر سابق کویت پیشنهاد داد که با ایران رایزنی و گفت‌وگو شود سران کنونی برخی از کشورهای عضو گفتند صبر کنید تا ترامپ ایران را سر عقل بیاورد ولی اکنون می‌بینید که ترامپ رفته است و ما قدرتمندتر از گذشته در منطقه حضور داریم. آنها اکنون سراغ نتانیاهو رفته‌اند ولی آنها باید بدانند که نتانیاهو از ترامپ و صدام هم بدتر است. نتانیاهو حتی به ترامپ نیز وفا نکرد و وقتی بایدن انتخابات را برد نتانیاهو بلافاصله عکس ترامپ را از توییتر خود برداشت. کشورهای منطقه باید بدانند که نمی‌توانند برای حفظ امنیت خود به کسی اعتماد کنند که حتی نمی‌تواند امنیت خود را تامین کند و ده‌ها پرونده فساد دارد.
وزیر امور خارجه بار دیگر با اشاره به بند ۸ قطعنامه ۵۹۸ در ارتباط با گفت‌وگوی کشورهای منطقه با یکدیگر اظهار کرد: آقای مکرون حق ندارد پشت میز این مذاکرات باشد و اگر قرار است مذاکره‌ای صورت بگیرد این مذاکره مربوط به کشورهای منطقه است.
ظریف در مورد اجرای قانون مجلس در مورد توقف نظارت‌های فراپادمانی در صورتی که آمریکا و کشورهای اروپایی به تعهدات خود بازنگردند، گفت: قانون مجلس مشخص است و اگر آنها به تعهداتشان عمل نکنند این قانون اجرا می‌شود.
وی افزود: در این فرایند تعداد بازرسان آژانس کمتر می‌شود و میزان بازرسی‌ها کاهش پیدا می‌کند. امکان بازگشت و معکوس کردن این روند وجود دارد. آنها می‌توانند با اجرای تعهداتشان این مسیر را محقق کنند. به نظر می‌رسد آنها هنوز نتوانسته‌اند تصمیم بگیرند و ما صبر می‌کنیم که آنها تصمیماتشان را بگیرند.
ظریف با تاکید بر اینکه ایران قبل از اینکه آمریکا به تعهداتش برگردد، به تعهداتش باز نمی‌گردد، ادامه داد: این آمریکایی‌ها هستند که باید تعهداتشان را اجرایی کنند و اینکه بخواهند اقدامات مثبت انجام دهند ما به اقدامات آنها دقت می‌کنیم.
وی با تاکید بر اینکه همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند بازگشت ایران به تعهدات خود در برجام زمانی انجام می‌شود که آمریکایی‌ها تعهداتشان را عمل کرده باشند و ما آن را راستی‌آزمایی کرده باشیم، ادامه داد: ما با چشم باز و بدون اعتماد به طرف مقابل در مورد برجام مذاکره کردیم و مشخص کردیم که اگر طرف مقابل تعهداتش را انجام نداد ما می‌توانیم تعهدات خود را کاهش دهیم و این اقدامات را انجام دهیم.
وزیر خارجه در مورد بحث راستی‌آزمایی نیز گفت: این موضوع راحت است. ما باید بتوانیم نفت‌مان را بفروشیم و پولش را به کشور بازگردانیم. ما باید خودمان مشخص کنیم که چه میزان می‌خواهیم نفت بفروشیم. آمریکایی‌ها نمی‌توانند برای ما تعیین کنند که چقدر نفت بفروشیم و یا شروطی را در این زمینه بگذارند. ما نباید هیچ محدودیتی را در فروش نفت و بازگرداندن پول‌های آن به کشور داشته باشیم.
ظریف همچنین با اشاره به رای اخیر دادگاه لاهه مبنی بر تعیین صلاحیتش برای رسیدگی به شکایت ایران در ارتباط با این موضوع که آمریکا برخلاف پیمان مودت عمل کرده است، گفت: رای دادگاه لاهه به دنیا ثابت کرد که ایران کشور قانون‌مدار است و این آمریکایی‌ها هستند که قانون‌شکنی می‌کنند.
وزیر امور خارجه در این گفت‌وگوی تلویزیونی در پاسخ به این سوال که مقامات آمریکایی در مورد موضوع برجام گفته‌اند که توپ در زمین ایران است، گفت: حتما توپ در زمین ما نیست. در روز یکشنبه مقام معظم رهبری کاملا صریح در این زمینه صحبت کردند. ما گفته‌ایم که این آمریکایی‌ها بوده‌اند که برجام را نقض کرده‌اند و ایران حتی در زمان نقض برجام از سوی آمریکا یک سال به تعهدات برجامی خود عمل کرد و بعد از آن نیز در چارچوب برجام تعهدات خود را به مرور کاهش داد. ما مراحل مختلف را که در ماده ۳۶ برجام پیش‌بینی شده است، طی کردیم.
این دیپلمات عالی‌رتبه با تاکید بر اینکه رژیم ترامپ بدون هیچ دلیلی و بدون طی کردن مراحل از برجام خارج و آن را نقض کرد، ادامه داد: آمریکایی‌ها نه‌تنها خودشان برجام را نقض کردند بلکه دیگر کشورهای عضو این توافق بین‌المللی را نیز وادار به نقض تعهداتشان کردند.
ظریف با بیان اینکه این آقای بایدن است که باید تصمیم بگیرد، گفت: من احساس می‌کنم که هنوز دولت بایدن نتوانسته تصمیم بگیرد که چه کار می‌خواهد انجام بدهد و از صحبت‌هایی که مطرح می‌کنند این موضوع مشخص است. آنها بایدتصمیم بگیرند که آیا می‌خواهند سیاست ترامپ را ادامه بدهند یا سیاست جدیدی را اتخاذ کنند. آنها خودشان گفته‌اند که سیاست ترامپ شکست خورده بوده است و قصد نداریم سیاست ترامپ را ادامه بدهیم. اگر به واقع آنها قصد ندارند آن سیاست را ادامه بدهند باید از آن سیاست فاصله بگیرند و از آن جدا شوند چراکه آن سیاست شکست خورده است.
وی بار دیگر گفت: تحلیل من این است که دولت بایدن هنوز نتوانسته برای خود تصمیم بگیرد که چکار می‌خواهد بکند و در این چارچوب می‌بینیم که حرف‌های کلی، بی‌معنا و بی‌پایه‌ای مطرح می‌شود. فکر می‌کنم که آنها هنوز فرصت دارند که این تناقض‌گویی‌ای که اکنون دارند را اصلاح کنند.
ظریف در ارتباط با اظهارنظر برخی مقام‌های اروپایی و آمریکایی مبنی بر اینکه در ارتباط با برجام باید مذاکرات جدیدی صورت بگیرد، چنانکه باید مباحث دفاعی و منطقه‌ای ایران نیز در این مذاکرات بررسی شود، افزود: برجام کلا مذاکره شده است. اینطور نبوده است که در مورد سایر موضوعات صحبت نشده باشد، صحبت شده است و تصمیم گرفتیم که آن موضوعات در برجام دیده نشود و برای این تصمیم نیز هزینه‌هایی پرداخت شده است. بالاخره هر مذاکره‌ای بده و بستان است.
او افزود: در مورد همه این موضوعات مثل خود برجام همانطور که مقام معظم رهبری اشاره کردند آنکه طلبکار است ما هستیم، آن کسی که می‌تواند شرط بگذارد ما هستیم و آن که بدهکار است آنها هستند.
ظریف با تاکید بر اینکه ما در مورد موضوعات منطقه و تسلیحات مدعی هستیم و متهم نیستیم، افزود: این آمریکایی‌ها هستند که سالانه صدها میلیارد دلار سلاح وارد منطقه ما می‌کنند و به کشورهای منطقه می‌فروشند.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه ۲۵ درصد کل تسلیحات دنیا به منطقه ما فروخته می‌شود افزود: اگر قرار بود یک روزی در این زمینه‌ها صحبت می‌شد و کسی پاسخگو بود این غربی‌ها بودند که باید پاسخ می‌گفتند نه ما. میزان هزینه‌های تسلیحاتی ما بخشی از هزینه‌های تسلیحاتی کشورهای همسایه است و اگر قرار باشد عربستان یک روزی در این زمینه با ایران صحبت کند باید هزینه‌های تسلیحاتی خود را به کسری از این هزینه‌ها کاهش دهد تا بتواند با ایران در این زمینه صحبت و رایزنی کند.
ظریف با بیان اینکه عده‌ای برای اینکه بدهکاری خود را به ملت ایران به خاطر عدم اجرای تعهداتشان بپوشانند ادعای طلبکاری می‌کنند، ادامه داد: اروپایی‌ها بدهکار مردم ایران هستند. آنها برای اینکه دست پیش را بگیرند چنین ادعاهایی را مطرح می‌کنند و این حرف‌ها را می‌گویند.
وزیر خارجه با بیان اینکه کشورهای اروپایی باید بروند مشکلات استراتژیک راهبردی را که با آن روبه‌رو هستند حل کنند، افزود: ما دوست داریم با اروپا رابطه خوبی داشته باشیم و آمریکا به برجام بازگردد و برجام به صورت کامل اجرا شود. ایران از برجام خارج نشده بلکه آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها بودند که تعهدات خود را نقض کردند و باید کارشان را اصلاح کنند. در روز یکشنبه نیز مقام معظم رهبری صریح اعلام کردند که اگر آنها برگردند و تعهداتشان را اجرا کنند ما هم برمی‌گردیم.
ظریف در پاسخ به این سوال که آیا ایران در این زمینه عجله دارد، تصریح کرد: ما هیچ دستپاچگی در این زمینه نداریم. این آمریکایی‌ها هستند که باید عجله داشته باشند. اکنون دولت بایدن وارث یک بدنامی است. این بدنامی امروز داخل آمریکا است.
وی با اشاره به وجود برخی اختلافات داخلی در آمریکا و همچنین احتمال محاکمه ترامپ رئیس‌جمهور پیشین این کشور در سنا گفت: اگر آمریکا در جهان حیثیتی داشت ترامپ آن حیثیت را نابود کرد.
ظریف ادامه داد: ما عجله‌ای نداریم. مردم ما چهار سال این سختی‌ها را تحمل کردند البته این وظیفه ماست که این سختی‌ها را برای مردم کم کنیم. آمریکایی‌ها دیرتر یا زودتر ناگزیر هستند که به برجام برگردند و انتخاب بهتری ندارند و توافق بهتری نصیبشان نخواهد شد.
ظریف خاطرنشان کرد: هر چه زمان بگذرد آمریکایی‌ها وقت خودشان را تلف کرده‌اند همانطور که گفتم ما موظف به اجرای مصوبه مجلس هستیم و مصوبه مجلس نیز روشن است و هر زمانی که آمریکایی‌ها به تعهداتشان عمل کنند و تحریم‌ها را بردارند ما هم به تعهداتمان عمل می‌کنیم.
ظریف در ابتدای این گفت‌وگوی خبری فرا رسیدن ایام دهه فجر را نیز تبریک گفت.
