وزیر ارتباطات: اگر کسی با دسترسی پهن‌باند مخالفت کند، بدون تردید معیشت مردم را نشانه گرفته

بررسی‌های جهانی بخوبی نشان می‌دهد پهن‌باند زیربنای رشد اقتصادی است؛ به همین دلیل اگر کسی در مورد معیشت و اقتصاد صحبت می‌کند، اما با رشد دسترسی پهن‌باند مخالف است، نماد تناقض‌گویی است.

روزنامه ایران شنبه ۱۱ بهمن در یادداشتی به قلم محمدجواد آذری‌جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، آورده است: دوسـت داشت داستان خودش را بنویسد؛ اما افسوس که الف-با را دوست نداشت. این یک خط حکایـــت دوری از ما نیست؛ همه کسانی که می‌خواهند اقتصاد و معیشت رشد کند؛ اما حاضر نیستند تا زیرساخت‌های اصلی آن مثل شفافیت یا بازار؛ و مهم‌تر از آنها زیرساخت دیجیتال کشور رشد پیدا کند. در این دوره‌ای که به‌نام عصر دیجیتال شناخته می‌شود؛ زیرساختی‌تر از شفافیت و بازار، زیرساخت فناوری اطلاعات است.

زیرساختی که بدون توسعه آن، قطعاً شفافیت، بهره‌وری و رشد اقتصادی تحقق نمی‌یابد. زیرساخت دیجیتال پیش‌نیاز شکل‌گیری و رشد هر بازاری است. بازار کامل و ایده‌آل با ویژگی‌هایی مانند «رفتار عقلایی»، «دسترسی به اطلاعات» (یا همان «عدم تقارن اطلاعات» به زبان اقتصاد) یا «جابه‌جایی سریع عوامل تولید» در متون اقتصادی یاد می‌شود؛ اما بازار است که با ابزار دیجیتال می‌تواند از همیشه بازارتر شود.

پلتفرم‌های دیجیتال یعنی جایی که مشتریان اطلاعات کاملی دارند از قیمت‌های سایر عرضه‌کنندگان و ویژگی‌های متمایزکننده آن کالا یا خدمت؛ فناوری اطلاعات است که امکان جابه‌جایی عوامل تولید را سریع‌تر فراهم می‌کند. اما این ویژگی‌های بازار در هیچ بازار فیزیکی به پای بازارهای مجازی و پلتفرم‌ها نمی‌رسد؛ جایی که مقایسه‌ها امکان‌پذیرتر می‌شود. پهن‌باند به این معنا الفبای اصلی بازار است. دولت‌ها اگر می‌خواهند بازار را شکل دهند و از آن محافظت کنند چاره‌ای ندارند جز آن‌که دسترسی پهن‌باند را تضمین کنند.

وقتی از پهن‌باند صحبت می‌شود؛ از زیرساخت دسترسی مردم و فراگیرشدن بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال و نهایتاً پلتفرم‌هایی صحبت می‌شود که در دنیای امروز جزء حیاتی بازارها هستند.

مطالعات بانک جهانی نشان می‌دهد که توسعه پهن‌باند یکی از عوامل تأثیرگذار بر رشد اقتصادی است. مطالعات انجام شده روی کشورهای OECD نشان می‌دهد رشد ۱۰درصد در نرخ نفوذ اینترنت می‌تواند رشد اقتصادی نیروی کار را ۰.۰۳۵درصد افزایش دهد. این در حالی است که رشد ۱۰درصد پهن‌باند در این کشورها توانسته است بین ۰.۹ تا ۱.۵درصد درآمد سرانه را افزایش دهد.

بررسی اقتصادی کشورهای با درآمد بالا در سال ۲۰۰۹ نشان داد به ازای هر ۱۰درصد رشد در پهن‌باند، ۱.۱۲درصد رشد در تولید ناخالص داخلی کشورها مشاهده شده است؛ در حالی که همین امر در کشورهای با درآمد متوسط و پایین تا حد ۱.۳۸درصد رشد در GDP را نیز نشان می‌دهد. مطالعات اخیر (۲۰۱۷) در امریکای لاتین نشان می‌دهد به ازای افزایش هر ۱۰درصد نرخ نفوذ پهن‌باند، رشد اقتصادی (تولید ناخالص داخلی) بین ۱.۲ تا ۱.۹درصد افزایش یافته است.

به‌عبارتی در دنیای امروز همان‌طور که سواد برای نوشتن ضروری است؛ پهن‌باند هم برای رشد اقتصادی پیش‌نیاز است! کسی که با پهن‌باند مخالفت می‌کند؛ در حقیقت در حال مخالفت با رشد اقتصادی و معیشت مردم است.

در سال ۹۲ زمانی که دولت یازدهم کار خود را آغاز کرد نرخ نفوذ اینترنت در حدود ۲۲درصد بود (داده‌های جهانی ITU)؛ در حالی که کشورهای توسعه‌یافته بالاتر از ۷۰درصد و کشورهای در حال توسعه نیز بسیار بالاتر از ایران در سطح ۴۵درصد دسترسی قرار داشتند، مانند ترکیه آن روزها. تعداد کل مشترکین پهن‌باند ثابت در آن روزها در حدود ۵ میلیون و موبایل در حدود ۳۰۰هزار مورد بود.

هرچند در آن زمان معنای پهن‌باند متفاوت از امروز بود و با رشد فناوری مدام معنای پهن‌باند (و سرعتی که پهن‌باند نامیده می‌شود) نیز ارتقا می‌یابد. اما امروز تعداد مشترکین پهن‌باند در ایران از مرز ۸۷ میلیون گذر کرده است. نرخ نفوذ بالاتر از متوسط جهانی و کشورهای هم‌سطح شده است (مثلاً آن تفاوت ۵۰درصد با ترکیه برطرف شده است).

به عبارتی ما نه تنها باید به اندازه کشورهای دیگر توسعه پیدا می‌کردیم؛ بلکه باید جبران این شکاف، که با تحلیل‌های نادرست به کشور تحمیل شده بود، نیز انجام می‌شد. جبران عقب‌ماندگی نیاز به توسعه سریع داشت و تحریم‌ها نیز بر این سنگینی می‌افزود. این رشد عجیب منجر به آن شده است که امسال برای سومین سال متوالی ایران به‌عنوان یکی از دو کشور پررشد جهانی در حوزه دسترسی پهن‌باند، بنا به محاسبات سازمان جهانی مخابرات (ITU) قرار گرفته است. فاصله اندک ایران با کشورهای توسعه‌یافته جهانی نشان‌دهنده رشد مناسبی است؛ رشدی که اگر پیش از کرونا محقق نشده بود؛ قطعاً سختی‌های این دوره را چندین برابر می‌کرد.

رشد اقتصادی دیجیتال در ایران وابسته به گسترش سطح دسترسی پهن‌باند امکان‌پذیر است. اقتصاد دیجیتال که تا زمان رشد نسل سوم و چهارم اینترنت همراه در سال ۹۵ سهمی نزدیک به ۲درصد داشت در سال ۹۷ به سهم ۶.۴درصد از تولید ناخالص داخلی کشور رسید.

پلتفرم‌های گسترده اقتصاد دیجیتال در کشور در سال‌های اخیر نه تنها سهم خوبی از اقتصاد کشور را در اختیار گرفته‌اند؛ بلکه یکی از مهم‌ترین میزبانان نیروهای نخبه و تحصیلکرده کشور نیز هستند. این شرکت‌ها اغلب بهترین میزبانان و جذب‌کنندگان جوانان تحصیلکرده و خلاق کشور بوده‌اند و یکی از مهم‌ترین نیروهایی که توانسته گاهی تا حدی در برابر جذابیت‌های مهاجرت این نیروها وضعیت را بهبود بخشد. هرچند ارزش پلتفرم‌های اقتصاد دیجیتال در سهم اشتغال نیروهای کار با مهارت پایین و متوسط نیز بسیار بالا بوده است.

بررسی‌های جهانی بخوبی نشان می‌دهد پهن‌باند زیربنای رشد اقتصادی است؛ به همین دلیل اگر کسی در مورد معیشت و اقتصاد صحبت می‌کند، اما با رشد دسترسی پهن‌باند مخالف است، نماد تناقض‌گویی است. اگر معیشت مهم است؛ یعنی باید دسترسی پهن‌باند را گسترش داد و به عکس؛ اگر کسی با دسترسی پهن‌باند مخالفت کرد؛ او بدون تردید معیشت مردم را نشانه گرفته است.

به او که دوست دارد داستان خودش را بنویسد؛ باید از «الف» آغاز کنیم؛ اما او حتی «الف» را نمی‌گوید تا مباد «ی» را بیاموزد!