پاسخ وزارت بهداشت به ادعای افزایش هپاتیت A در خوزستان به دلیل تلاقی آب و فاضلاب: هپاتیت A اندمیک و بومی است؛ آنگونه نیست که بگوییم مشکل فاضلاب منجر به افزایش و طغیان این بیماری شده

رئیس اداره بیماری‌های منتقله از آب و غذا وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه افزایش موارد ابتلا به هپاتیت Aدر استان خوزستان گزارش نشده است، گفت: هپاتیتA در ایران یک بیماری اندمیک است و آنگونه نیست که بگوییم مشکل فاضلاب خوزستان منجر به افزایش و طغیان در موارد ابتلا به این بیماری شده است و چنین تصوری درست نیست.

دکتر مریم‌ مسعودی‌فر در گفت‌وگو با ایسنا، درباره بیماری هپاتیت A و برخی اظهارات مبنی بر اینکه تلاقی آب و فاضلاب در اهواز و خوزستان باعث موارد هپاتیت A شده است، گفت: هپاتیت A یک بیماری ویروسی است که انتقال آن از طریق مدفوعی_دهانی شکل می‌گیرد؛ یعنی فرد مبتلا به بیماری، ویروس را از طریق مدفوع دفع می‌کند و سپس سایر افراد به صورت تماس مستقیم و غیر مستقیم در خطر ابتلا به ویروس هستند. همچنین اگر در جایی دفع غیر بهداشتی فاضلاب وجود داشته باشد که منجر به آلوده شدن آب آشامیدنی شود هم بروز و انتقال هپاتیت A اتفاق می‌افتد.

وی درباره علائم ابتلا به هپاتیت A، اظهار کرد: این بیماری در بسیاری از کشورهای دنیا گزارش می‌شود. در ۷۰ درصد کودکان بدون علامت است و در بزرگسالان معمولا نوع علامت‌دار آن را شاهد هستیم. در ابتدا علائم عمومی مانند سردرد، خستگی و تب ظاهر می‌شود و کم کم علائم اختصاصی‌تر مانند تیره شدن ادرار، روشن شدن مدفوع و زردی خود را نشان می‌دهد.

وی با تاکید بر اینکه این بیماری از طریق تماس پوستی با آب‌های آلوده مننقل نمی‌شود، تصریح کرد: اکثرا انتقال بیماری از طریق تماس فرد به فرد است؛ یعنی مثلا فرد آلوده ویروس را از طریق مدفوع دفع کند اما بهداشت دست‌ها و شست‌وشوی آن را رعایت نکند و هنگام طبخ مواد غذایی ویروس را به سایرین انتقال دهد و فرد بعدی با خوردن غذای آلوده مبتلا شود. ویروس هپاتیت A فوق‌العاده سرایت‌پذیر است و اگر کسی مبتلا شود حتی بدون داشتن علائم می‌تواند به سایرین منتقل کند. به طور کلی ویروس از طریق عدم رعایت بهداشت می‌تواند منتقل شود.

وی با بیان اینکه هپاتیت A درمان اختصاصی ندارد، ادامه داد: درصد قابل توجهی از مبتلایان به هپاتیت A بهبودی پیدا می‌کنند. بیماری اکثرا خود محدود شونده است. در کمتر از ۴ درصد مبتلایان ممکن است اشکال و عوارض شدید بیماری رخ دهد و در کمتر از یک درصد موارد ممکن است نارسایی کبد نیز رخ دهد ولی این درصدها بسیار کم است.

مسعودی‌فر افزود: بیماری ظرف سه تا ۴ هفته بهبود می‌یابد اما در موارد نادری تا چند ماه هم به طول انجامیده ولی هپاتیت A به هیچ عنوان تبدیل به بیماری مزمن نمی‌شود.

وی با اشاره به اینکه کشورها بر اساس شیوع بیماری طبقه‌بندی می‌شوند، گفت: این بیماری در کشور ما مانند بسیاری از کشورهای دیگر اندمیک و بومی است و آنگونه نیست که بگوییم مشکل فاضلاب خوزستان منجر به افزایش و طغیان در موارد ابتلا به این بیماری شده است. هپاتیت A در نظام مراقبت بیماری در کشور ما جزو گزارش‌دهی اجباری است یعنی حتی یک مورد هپاتیت A ثبت و گزارش می‌شود. اینکه تصور شود به خاطر سیل و تلاقی آب و فاضلاب منجر به افزایش موارد هپاتیت A شده است، درست نیست‌.

وی با تاکید بر اینکه اصل اساسی در پیشگیری از هپاتیت A، رعایت بهداشت فردی است، تصریح کرد: شست‌وشوی مرتب دست‌ها، دفع بهداشتی مدفوع، استفاده از آب سالم، غذایی با پخت کامل و ... می‌تواند از ابتلا به ویروس جلوگیری کند.

وی افزود: بیماری بیشتر در کودکان بروز پیدا می‌کند و چون در ۷۰ درصد کودکان بدون علامت است مواردی که در شبکه بهداشتی ثبت و گزارش می‌شود یک شِمایی از الگوی بیماری است که البته روند جهانی هم همین است. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که ابتلای سالانه حدود ۲میلون نفر به هپاتیت A در جهان گزارش می‌شود اما تخمین سازمان بهداشت جهانی این است که بالای ۱۰۰ میلیون نفر در دنیا سالانه به این بیماری مبتلا می‌شوند و اختلاف بین تخمین و موارد گزارش شده همین بی‌علامت بودن بیماری در افراد است.

مسعودی‌فر تاکید کرد: برای خوزستان و مناطقی که از سال قبل درگیر سیل شدند حتی به عنوان پیشگیری که مبادا افزایش موارد بیماری در این نقاط رخ دهد واکسیناسیون هپاتیت A را انجام دادیم. واکسن هپاتیت A در برنامه کشوری ما ادغام نشده است که همه افراد بخواهند تزریق کنند. در موارد اینچنینی که احساس کنیم در منطقه‌ای به خاطر سیل یا موارد دیگر ممکن است افزایش بار بیماری را شاهد باشیم، واکسیناسیون را با کودکان زیر ۱۰ سال آغاز کرده‌ایم. بر اساس شرایط هر منطقه گروه سنی که واکسن هپاتیت A دریافت می‌کنند ممکن است تغییر پیدا کند. ولی آنچه که توصیه می‌شود واکسیناسیون گروه سنی یک تا ۳۰ سال و بویژه افرادی با ریسک‌فکتورهای بالا است. فعلا در شهر ماهشهر واکسیناسیون کودکان زیر ۱۰ سال انجام شده است.

وی افزود: دریافت واکسن هپاتیت A انتخابی نیست و در برنامه روتین ایمن‌سازی نیست و اگر در منطقه‌ای احساس کنیم طغیانی در راه است، واکسیناسیون را موردی انجام می‌دهیم. اصل واکسیناسیون در دو نوبت است اما آنچه پروتکل‌های جهانی می‌گوید اگر طغیانی از بیماری وجود داشته باشد حتی تزریق یک نوبت واکسن ایمنی قابل قبولی ایجاد می‌کند.