نتیجه یک پژوهش: تحصیل کرده ها شبکه های صدا و سیما را کمتر تماشا می کنند

به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، پژوهش «موج سوم پیماش سنجش وضعیت مصرف کالاهای فرهنگی در ایران»؛ به‌ کوشش دکتر سعید معیدفر (مدیر علمی)، محمد سلگی (مدیر طرح) و عباس وریج‌کاظمی (ناظر علمی) انجام شده که توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در سال ۱۳۹۹ منتشر شده است.

هدف‌کلی پژوهشگران این پیمایش فراهم ساختن مجموعه‌ای از داده‌ها درباره شیوه گذرندان زمان فراغت مردم در شهرها و روستاهای ایران و «مصرف فرهنگی» آنان بوده است. همچنین این پژوهش از نظر هدف، کاربردی بوده و از نظر زمانی، از نوع مقطعی و از نظر گستره، از نوع پهنانگر است. در این پژوهش در دو سطح توصیفی و تحلیلی و با بهره‌گیری از پارادایم مطرح در چهارچوب نظری، یافته‌های به‌دست آمده ارائه شده است.

داده‎‌های این پژوهش به شیوه پیمایش گردآوری شده است. اطلاعات مربوط به شهروندان ایرانی از طریق پرسشنامه ساختاریافته به‌صورت مصاحبه رودرو، جمع‌آوری شده است. همچنین جمعیت آماری این پژوهش، شامل تمامی افراد ۱۵ سال به بالای ساکن شهر و روستاهای کشور است. تعداد نمونه در این بررسی ۱۵۶۰۶ نفر در ۳۱ استان کشور هستند.

در بخش «تلویزیون» این پیمایش درباره تماشای تلویزیون ایران، از پاسخ‌گویان پرسیده شده است: "آیا تلویزیون ایران را تماشا می‌کنید؟" که به‌شرح ذیل نگاشته شده است:

افراد در سن ۴۱ تا ۶۴ سال بیشتر از دیگر گروه‌های سنی از تلویزیون ایران استفاده می‌کنند. افراد در سطح تحصیلات ابتدایی و متوسط بیشتر از افراد بی‌سواد و یا دارای تحصیلات عالی، خانه‌دارها بیشتر از دیگر گروه‌های فعالیت این پیمایش و همچنین افراد در پایین‌ترین رتبه منزلت شغلی و در قشر متوسط اقتصادی بیشتر از دیگران از تلویزیون استفاده می‌کنند که در جدول ذیر ارائه شده است:

همچنین در ادامه بخش «مدت زمان تماشای تلویزیون» این پیمایش در مورد اینکه "به‌طور متوسط در شبانه‌روز چند ساعت تلویزیون ایران را تماشا می‌کنید" نگاشته شده است:

پاسخ داده شده است: بیشترین مدت زمان تماشای تلویزیون ایران در شبانه‌روز، حدود دو ساعت است.
در جدول ذیل "متوسط صرف وقت برای تماشای تلویزیون ایران در شبانه‌روز (به ساعت) و ویژگی‌های فردی و پایگاهی" مشخص شده است:

لذا معلوم شد ۳.۶ درصد تا نیم ساعت، ۱۵.۳ درصد تا یک ساعت، ۲۸.۷ درصد تا دو ساعت، ۲۱.۹ درصد تا سه ساعت، ۲۱.۴ درصد سه تا پنج ساعت و ۹.۱ درصد نیز بیش از پنج ساعت در شبانه‌روز تلویزیون ایران را تماشا می‌کنند. میانگین تماشای تلویزیون ایران در شبانه‌روز ۲.۹۸ ساعت است.

بنابراین با کاهش سن، افزایش تحصیلات، منزلت شغلی و پایگاه اقتصادی مدت زمان استفاده از تلویزیون ایران کمتر می‌شود. زنان بیشتر از مردان، خانه‌دارها بیشتر از دیگر گروه‌های فعالیت و متقابلاً افراد در حال تحصیل و شاغلان، کمتر از دیگران زمان برای تماشای تلویزیون ایران صرف می‌کنند.

همچنین در بخش "استفاده از تلویزیون‌خارجی (استفاده از ماهواره)" از پاسخگویان سؤال شده است «آیا شبکه‌های‌ ماهواره‌ای تماشا می‌کنید؟» ۲۲ درصد گفته‌اند که از شبکه‌های ماهواره‌ای استفاده می‌کنند.
در جدول ذیل «تماشای ماهواره و میزان آن» نگاشته شده است:

لذا مشخص شد با افزایش سن، تحصیلات، منزلت شغلی و پایگاه اقتصادی افراد، استفاده از شبکه‌های ماهواره‌ای نیز بیشتر می‌شود. بیکاران بیشترین و افراد دارای درآمد بدون کار کمترین استفاده را در مقایسه با دیگر گروه‌های فعالیت دارند.

همچنین در بخش «استفاده از سریال‌های خارجی» از افراد پرسیده شده که «آیا سریال‌های خارجی (مانند گیم‌آوترونز، بریکینگ‌بد) را تماشا می‌کنید؟» ۵.۱ درصد جمعیت نمونه پاسخ مثبت داده‌اند.

در جدول ذیل «تماشای سریال‌های خارجی از طریق اینترنت» مشخص شده است:

لذا مشخص شد با توجه به‌اینکه جدول بر اساس ویژگی‌های فردی و پایگاهی است:

با کاهش سن، افزایش سطح تحصیلات، افزایش منزلت شغلی و پایگاه اقتصادی افراد تماشای سریال‌های خارجی نیز افزایش می‌یابد. مردان بیشتر از زنان، دانش‌آموزان و دانشجویان و سپس افراد بیکار نیز بیشتر از دیگر گروه‌های فعالیت سریال‌های خارجی تماشا می‌کنند.