قبح 'فساد و تخلف' چرا شکست؟!/فاصله میان گفتار تا کردار!

روزنامه «آفرینش» در سرمقاله خود  به قلم «حمیدرضا عسگری» نوشت:

دیروز برحسب وظیفه اطلاع رسانی، در همایش 'ارتقای سلامت اداری ومبارزه با فساد' که رییس جمهور سخنران آن بودند، شرکت کردیم. نحوه گویش و ایراد سخنان دکتر روحانی به گونه ای بود که، داغ دل همه آنهایی که دغدغه و دلسوزی برای سلامت اداری و فساد در جامعه را داشتند، تازه شد.

آفرینش می افزاید: هرچند که شنیدن این صحبت ها از زبان بالاترین مقام اجرایی کشور مایه خشنودی است، اما با گفتن حرف های خوب، مشکلات خوب حل نمی شوند!. صحت این مدعا آنجاست که رهبرمعظم انقلاب نیز در مرقومه خود به این همایش ابلاغ داشتند که: 'نفس اهتمام آقایان به امر مبارزه با فساد را تحسین می کنم، لکن این سمینار و امثال آن بناست چه معجزه ای بکند؟ توقع من از آقایان محترم این است که چه با سمینار و چه بدون آن، تصمیمات قاطع و عملی بدون هرگونه ملاحظه ای بگیرند و اجرا کنند'. باتوجه به اهتمام دولت به امرمبارزه با فساد و تاکیدات واضح و بدون ابهام رهبری، این سوال برای هرفردی پیش می آید که پس چرا هرچه پیش می رویم میزان فساد و تخلاف بیشترمی شود؟ البته جواب بخشی از این ابهامات در سخنان رییس جمهور داده شد، اما اشکال کار فاصله میان گفتار تا کردار است.

«رییس جمهوری در این همایش دربخشی از سخنان خود اشاره ای داشتند به این که 'قبح فساد و تخلف' در برخی زمینه ها شکسته شده است و باید از بابت آن به خدا پناه برد. ایشان عقب نشینی در برابر فساد را به معنای از دست دادن نظام و انقلاب دانستند». درحین همایش قدری تامل کردم که چرا ما در زمینه مسائل خارجی با گذشتن از بحران ها و طوفان های بزرگی که در طول سه دهه گذشته رخ داده است، نمره قابل قبولی کسب کرده ایم، ولی در عرصه مدیریت داخلی با چالش هایی مواجهیم که هرکدام ضربه ای است که با دست خود به پیکر انقلاب و نظام می زنیم.

چرا باید امروز شاهد این مسئله باشیم که قبح فساد و تخلفات اداری و مالی، شکسته شود و هر روز خبری از یک پرونده جدید با رقم ها و جرائمی سنگین تراز گذشته شنیده شود؟ ریشه این مشکلات را می توان در یک جمله خلاصه و پیرامون آن توضیحاتی ارائه کرد، و آن این است که «ما در مسیر مبارزه با فساد و قانون گریزی در جامعه دچار انحراف شده ایم!».

در بطن این جمله مسائل مختلفی همچون سیاست، اقتصاد، فرهنگ، ورزش، آموزش و... نهفته است که هرکدام به نوبه خود دچار این آفت انحراف گردیده اند. مجالی برای پرداختن به تک تک این موضوعات نیست، اما همه آنها از نگرش تک وجهی به مبارزه با فساد رنج می برند و روز به روز زخم های پیکرشان عمیق تر می شود. این تغییر نگرش و انحرافات در حالی است که ما برای جلوگیری از فساد و مبارزه باآن فریضه ای همچون امر به معروف و نهی ازمنکر را در دین خود داریم و بارها تاکید شده که برای داشتن یک جامعه سالم و پویا باید این نگرش از سوی افراد جامعه، مسولان و نهادهای حکومتی، مورد استفاده قرار گیرد. اما متاسفانه ما این موضوع را صرفاً به مباحث اخلاقی و فرهنگی کشاندیم و با افراط درآن نیز مفسده ای دیگر به بار آوردیم، و جامعه را از نهادهای فرهنگی و الگوهای خود دلزده ساختیم.

این کوتاهی و تک وجهی عمل کردن ما موجب شد تا امربه معروف در زمینه های دیگر جامعه رنگ ببازد و سواستفاده گران هرکار که خواستند بکنند و به قول رییس جمهوری' با شکسته شدن قبح فساد، شاهد تبدیل شدن زیر میزی ها به رومیزی باشیم.' این امر برازنده نظام ما نیست که مردم در زمینه مالی و فسادهای اداری، دچار بی اعتمادی شوند و از این بابت در دیگر موضوعات نیز دچار بدبینی گردند. جامعه ما امروز کاملا آگاه و هشیار است و ازتمامی امورات کشور باخبرند، و نمی توان در برخورد با آنها دوگانه عمل کرد.

امروز تفاوت در گفتارها و کردارها برکسی پوشیده نیست و همه نهادها ومسولان در معرض قضاوت مردم قرار دارند. تمرکز ما در مبارزه با فساد برامور فرهنگی، همچون حجاب، شبکه های اجتماعی، تعاملات اخلاقی، و رهاکردن نظارت ها در حیطه هایی همچون فسادهای اداری مالی، جدای از اینکه مردم را دچار دلزدگی و بی اعتمادی می کند، باعث سست شدن ساختار و پایه های نظام خواهد شد. متاسفانه ما در عرصه هایی که باید با سخترین امکانات نظارتی خود وارد شویم و جلوی مفسدان را بگیریم، قافیه را وانهاده ایم و کار به جایی رسیده است که در برخی پرونده ها باید چشم به معجزه داشت تا حق و حقوق ملت بازپس گرفته شود! اما در روی دیگر سکه و در مسائلی نرم همچون مسائل فرهنگی و اجتماعی با سخت ترین ابزارهای موجود وارد عمل شده ایم وبعضاً مردم را با متهمان و مجرمان یکی می دانیم. باتمام این اوصاف با توجه به صحبت های ریاست جمهوری در زمینه برخورد با فساد، این انتظار وجود دارد تا دولت کنونی برخلاف رویه دولت گذشته، مبارزه با فساد و رانت خواران را از قالب گفتار به حیطه عمل بکشانند و با جدیت خود نشان دهند که در این راه دامن آلوده نخواهند کرد و هراسی نخواهند داشت.