کرونا شناسایی مبتلایان به اچ‌آی‌وی را کاهش داده

کارشناس مسئول برنامه پیشگری از اچ آی وی و هپاتیت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه «بیماری کرونا بر شناسایی افراد مبتلا بر اچ‌آی‌وی اثرات منفی گذاشته است»، گفت: در گذشته در سال حدود ۵۰ نفر در مشهد را شناسایی می‌کردیم اما در ۶ ماهه نخست امسال ۱۲ نفر را شناسایی کرده‌ایم.

علی حسین‌پور در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص بیماری ایدز و سیستم‌های حمایتی از بیماران و آموزش‌های مربوط به آن در جامعه اظهار کرد: اچ‌آی‌وی مخفف ویروس نقص ایمنی انسانی و عامل بیماری ایدز است. همانطور که از اسم آن برمی‌آید این ویروس فقط از انسان قابل انتقال  بوده و از حیوان به انسان قابل انتقال نیست. این بیماری برای اولین بار در امریکا در سال ۱۹۸۰ در افرادی که عفونت‌های پیشرفته و قارچی داشتند دیده شد و  در این افراد بیماری به تدریج شدیدتر شده و افراد دچار مرگ شدند.

وی افزود: از آنجایی که این بیماری بیشتر در افرادی که روابط جنسی نامتعارف و همجنس باز بودند دیده شد تصور بر این بود که این بیماری مختص به این افراد است، اما بعدها این بیماری در  سایر افراد از جمله مصرف کنندگان مواد و .. هم مشاهده و مشخص شد این بیماری از طریق خونی نیز قابلیت انتقال دارد. در سال ۱۹۸۳ این ویروس‌ کشف و بلافاصله یک سال بعد آزمایش تشخیص بیماری ایدز مشخص شده و چند  سال بعد داروهای اولیه بیماری ایدز شناسایی شدند.

حسین‌پور افزود: در ایران قبل از سال 1370 اولین موارد ابتلا به اچ‌آی‌وی به وسیله خون‌های آلوده‌ای که  به کشور وارد شده و به افراد نیازمند دریافت خون تزریق شده بود مشاهده شد اما در اوایل دهه ۱۳۷۰ در افرادی که در زندان‌ها به سر می‌بردند  علائمی مشاهده شد که مشکوک به آچ‌آی‌وی تشخیص داده شدند و مشخص شد که تعدای از آن‌ها به مرحله ایدز مبتلا شده‌اند. بعد از این زمان مساله اعتیاد و تزریق تا حدی کنترل شده است. امروز انتقال آچ‌آی‌وی از مسیر جنسی  بیشتر شناسایی شده است. مسیر انتقال از طریق مادر به فرزند هم تا حدود زیادی کنترل شده و تعداد کمتر شده است .

کارشناس مسئول برنامه پیشگیری از اچ‌آی‌وی و هپاتیت دانشگاه علوم پزشکی مشهد درمورد آخرین آمار مبتلایان در کشور عنوان کرد: باید این نکته را در نظر گرفت که نمی‌توان آمار دقیقی برای بیماران مبتلا به آچ‌آی‌وی مانند آمار مبتلایان به بیمار فشار خون و... ارائه کرد، این بیماری یک بیماری خاموش است. این بیماری ممکن است تا مدت‌ها پنهان مانده و در آزمایش‌ها دیده نشود و تا ده سال علامتی نداشته باشند و افراد هم برای انجام تست مراجعه نکنند.

وی افزود: بنده این بیماری را با کرونا مقایسه می‌کنم و می‌گویم کرونا یک بیماری سریع و تند اثر است، اما آچ‌آی‌وی یک بیماری کنداثر است. اگرچه ممکن است که کرونا هم پنهان باشد اما بعد ابتلا تکلیف فرد مشخص می‌شود  که یا به زودی خوب می‌شود و یا باعث مرگ بیمار می‌شود، ولی در ابتلا به  اچ‌آی‌وی بیماری مزمن و طولانی است که خود فرد هم ممکن است از ابتلا آگاهی نداشته و به همسر یا شریک جنسی و.. منتقل نماید. تخمین زده شده است که ۶۰ هزار نفر  در کشور به اچ‌آی‌وی مبتلا هستند و از این حدود ۴۰ هزار نفر شناسایی شده‌اند. از این تعداد  20 الی 22 هزار نفر زنده و همین تعداد نیز تحت درمان هستند.

آینده ابتلای اچ‌آی‌وی در ایران به سمت زنان می‌رود

حسین‎پور در مورد راه‌های ابتلا به اچ‌آی‌وی و بیماری ایدز بیان کرد: انتقال این بیماری از مردان به زنان به دلیل انتقال از راه جنسی بیشتر است. به همین دلیل زنان بیش از مردان به اچ‌آی‌وی مبتلا می‌شوند، اما اینکه چرا هنوز در کشور اختلاف بیماری در مردان بیشتر از زنان دیده می‌شود به این دلیل است که در گذشته راه انتقال از طریق مصرف مواد توسط مردان بیشتر بوده ولی آینده ابتلای اچ‌آی‌وی در ایران به سمت زنان می‌رود و احتمال اینکه درصد زنان مبتلا بیشتر شود زیاد است.

زنان ۳۰ درصد و مردان ۷۰ درصد مبتلایان به اچ‌آی‌وی را تشکیل می‌دهند

کارشناس مسئول برنامه پیشگیری از اچ‌آی‌وی و هپاتیت دانشگاه علوم پزشکی مشهد عنوان کرد: در گذشته آقایان  ۹۵ درصد و زنان ۵ درصد مبتلابان به اچ‌آی‌وی را تشکیل می‌دادند اما در آخرین بررسی که  در ۶ ماه نخست امسال صورت گرفته است زنان ۳۰ درصد و مردان ۷۰ درصد مبتلایان به اچ‌آی‌وی را تشکیل داده‌اند. به دلایل متعددی ازجمله انتقال راحت‌تر ویروس به بدن زن، امکان تجاوز به زنان  و... که در واقع  وابسته به راه انتقال بیماری است زنان بیشتر در معرض خطر ابتلا قرار دارند. در یک رابطه جنسی امکان انتقال ویروس از مرد به زن  بسیار  بیشتر از  انتقال از زن به مرد است. با توجه به راه‌های انتقال بیماری می‌توان گفت راه انتقال از نوع جنسی در خانم‌ها شیوع بیشتری پیدا کرده است.

وی افزود: راه انتقال جنسی  در تمام دنیا از مهمترین راه‌های انتقال این بیماری است و متاسفانه در کشورهای در حال توسعه یا کشوری مانند کشور ایران کنترل بیماری از  این طریق بسیار سخت‌تر است زیرا شناسایی این افراد به آسانی ممکن نیست، اما انتقال از راه خونی و از طریق مادر به فرزند قابل کنترل است‌.

کارشناس مسئول برنامه پیشگیری از اچ‌آی‌وی و هپاتیت دانشگاه علوم پزشکی مشهد در مورد بحث کنترل بیماری ایدز گفت: نکته بسیار مهم در این زمینه این است که داروهایی که در گذشته استفاده می‌شدند بسیار سنگین بوده و بیمار سه الی چهار وعده در روز باید این داروها را مصرف می‌کرد، اما امروزه داروهایی ترکیبی که استفاده می‌شوند بسیار موثر هستند. این داروهای موثر تعداد ویروس‌های بدن فرد را کم کرده و این کم شدن ویروس در بدن فرد مبتلا امکان انتقال را کمتر کرده و این اچ‌آی‌وی را قابل کنترل می‌کند.

حسین‌پور بیان کرد: به نظر بنده مهمترین مشکل ما در جامعه در کنترل اچ‌آی‌وی انگ و تبعیض برای بیماران است‌. وقتی انگ و تبعیض وجود داشته باشد باعث می‌شود تا فرد بیمار خدمات دریافت نکرده و بیماری پنهان بماند و به دیگران ناخواسته منتقل شود. مهمترین راه برای کنترل بیماری در جامعه این است که مردم را نسبت به این مساله که اچ‌آی‌وی از طریق مراوده‌های معمول و عادی منتقل نمی‌شود آگاه کرد. ما باید این انگ و برچسب را در جامعه از بین ببریم. این مساله باعث می‌شود فرد از خدمات در جامعه محروم شده و به عنوان یک تیپ‌معیوب باعث گسترش بیماری در جامعه شود.

وی در رابطه با جدیدترین داروهای درمان‌کننده این بیماری در ایران گفت: در سازمان ملل قسمتی به نام  UNAIDS وجود دارد که مرکز هماهنگ کننده فعالیت‌های کنترل بیماری ایدز در سازمان ملل است که در ایران نیز نمایندگی دارد.کشور ایران ارتباط خوبی با این مرکز داشته و  از طریق هماهنگی وزارت بهداشت داروها وارد ایران می‌شوند و مشکلی برای دریافت دارو در کشور وجود ندارد.

مشکل ما با مبتلایان اچ‌آی‌وی قطع مصرف داروهاست

حسین‌پور بیان کرد: سه دسته دارو برای کنترل اچ‌آی‌وی وجود دارد؛ دسته اول این داروها مانع تکثیر ویروس در خون شده، دسته دوم  مانع ورود ویروس به سلول شده و دسته سوم اگر ویروس وارد سلول شد ویروس را از بین می‌برند که در حال حاضر این سه دسته دارو در یک دارو ترکیب شده و به صورت رایگان در مراکز مشاوره بیمارهای رفتاری عفونی که در مشهد نیز چهار مرکز وجود دارد در اختیار بیماران قرار می‌گیرد. با این وجود تمام این داروها با هم نمی‌تواند ویروس را به صورت کامل از بین ببرد و بیمار باید تا اخر عمر داروها را مصرف کند. مشکل ما با افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی تنها قطع مصرف داروها است. زیرا قطع دارو باعث مقاومت درمان در این افراد می‌گردد. داروهای خط دو یا سه درمان باید به کشور وارد شود. همچنین در ایران سیستمی به نام فوکال پوینت وجود دارد که مسئول کنترل درمان بوده که در این سیستم  هر سه ماه یک بار آزمایش‌های تعداد ویروس و ایمنی بدن برای افراد مبتلا انجام می‌شود.

وی افزود: اگرچه این  داروها عوارض دارد اما استفاده از این داروها برای فردی که اچ‌آی‌وی دارد بسیار ضرروی است. اگر فرد از این داروها استفاده نکند ایمنی بدن فرد پایین‌آمده و فرد به راحتی به عفونت‌های فرصت‌طلب از جمله عفونت‌های قارچی دچار می‌شود و این عفونت‌ها مشکلات زیادی را برای این افراد ایجاد می‌کنند. در نتیجه استفاده از این داروها باعث حفظ ایمنی بدن افراد مبتلا و کنترل بیماری و عدم انتقال به سایر افراد در جامعه می‌شود.

حسین‌پور گفت: هدف اصلی ما در مشهد این است که افراد را شناسایی کرده به آن‌ها مشاوره  داده و تمکین درمان نماییم. ادامه درمان برای افراد در بیماری‌های مزمن سخت است بنابراین تمکین درمان خوب اهمیت دارد. همکاران ما در چهار مرکز مشاوره در مشهد در حال تلاش هستند.

کرونا شناسایی مبتلایان به اچ‌آی‌وی را کاهش داده است

این کارشناس مسئول برنامه پیشیگری از اچ‌آی‌وی و هپاتیت با اشاره به اینکه «شیوع  بیماری کرونا در کشور بر شناسایی افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی اثرات غیر مستقیمی گذاشته است»، گفت:  کرونا بر شناسایی افرا مبتلا بر اچ‌آی‌وی اثرات منفی گذاشته و تعداد  شناسایی‌ها در مشهد کم شده و شناسایی را به نصف کاهش داده است.

حسین‌پور گفت: در گذشته در سال حدود ۵۰ نفر در مشهد را شناسایی می‌کردیم اما در ۶ ماهه نخست امسال ۱۲ نفر را شناسایی کرده‌ایم. افراد از ترس ابتلا به کرونا به مراکز کمتر مراجعه کرده و یا دیگر اچ‌آی‌وی و ابتلا به آن اولویت ذهنی‌شان نیست. از طرفی به خاطر کرونا فعالیت مراکز کمتر و مراکزی که تست را ارائه می‌دهند محدود شده‌اند.

وی در مورد سیستم‌های حمایتی از مبتلایان به اچ‌آی‌وی در ایران گفت: از سیستم‌های حمایتی دولتی در ایران از افرادی که در بضاعت کمی دارند می‌توان به کمیته امداد و بهزیستی و از سیستم‌های غیر دولتی هم می‌توان به سمن‌ها اشاره کرد. فرق ایران با کشورهای دیگر این است که در آنجا حمایت سمن‌ها از افراد مبتلا به بیماری بیشتر است در ایران بار منفی بیماری بسیار تاثیرگذار است و خیرین کمتر به بیماران کمک می‌کنند و باید بر روی این مساله بیشتر کار شود.

آیا اچ‌آی‌وی تست منفی کاذب دارد؟

حسین‌پور در مورد تست‌های اچ‌آی‌وی و احتمال کاذب بودن نتیجه این تست‌ها تصریح کرد: احتمال اینکه نتیجه تست کاذب باشد خیلی زیاد نیست اما به دلایل مختلفی از جمله مساله میزان آنتی‌بادی‌ها در بدن فرد مبتلا احتمال اینکه فردی مبتلا باشد ولی نتیجه تست منفی باشد وجود دارد. بنابراین به افراد حتما توصیه می‌شود تا سه ماه آینده دوباره مراجعه کند، اما حالتی که  فرد مبتلا نباشد اما آزمایش مثبت شود بسیار کم است که در این مورد برای اطمینان از درستی نتیجه، آزمایش‌های تکمیلی وجود دارد.

وی بیان کرد: ویروس اچ‌آی‌وی زمانی که از طریق راه‌های انتقال وارد بدن می‌شود شروع به تکثیر کرده و بدن ممکن است در چند هفته اول علائمی از خود نشان دهد، اما بعد از مدتی علائم برطرف شده و سیستم ایمنی نیز ویروس را تا حدی سرکوب می‌کند ولی ویروس در بدن باقی مانده و از بین نمی‌رود تا زمانی که بدن فرد توسط عواملی مانند استرس، انزوا، تغذیه نامناسب، عدم ورزش و... ضعیف شود. در اینجا فرد وارد مرحله‌ای می‌شود که عفونت‌های اولیه ویروسی در او ظاهر شده و به آنتی‌بیوتیک دیر جواب می‌دهد و ممکن است فرد مورد حمله قارچ‌های فرصت‌طلب قرارگرفته و از بین برود.

این کارشناس مسئول برنامه پیشگیری از اچ‌آی‌وی و هپاتیت دانشگاه علوم پزشکی مشهد درمورد آموزش‌های مربوط به ایدز و کنترل اچ‌آی‌وی خاطرنشان کرد: بنده سال‌ها در این زمینه در حال فعالیت هستم و همواره سعی در هدفمند کردن آموزش‌ها داشته‌ایم. در گذشته در مشهد با زندان‌ها، کمپ‌های ماده ۱۶، مراکز بهزیستی و بسیاری از ارگان‌ها برای آموزش‌های لازم همکاری داشته‌ایم و به افراد در زندان‌ها، کمپ‌ها، مراکز نگهداری زنان در معرض آسیب و کودکان کار در بهزیستی آموزش داده شده و از آن‌ها  تست گرفته شده است، اما امروزه به دلیل کرونا کمی این آموزش‌ها آسیب دیده است و به صورت مجازی برای این آموزش‌ها را ارائه می‌دهیم.

وی در خصوص سن ابتلا به اچ‌آی‌وی در کشور گفت: میانگین سنی ابتلا به بیماری  در کشور بین ۲۵ تا ۳۵ سال است و این میانگین در سال‌های اخیر پایین‌تر آمده است‌. متاسفانه در کاهش این میانگین سنی انتقال از طریق راه جنسی تاثیرگذار است. البته این کاهش میانگین خیلی شدید نیست. نکته مهمی که نباید از آن مغفول ماند این است که  باید بدانیم بیش از ۵۰ درصد خانم‌ها و آقایانی که از طریق جنسی مبتلا شده‌اند در روابط زناشویی مبتلا شده‌اند اینکه تصور شود افراد در روابط جنسی خارج از چارچوب مبتلا شده‌اند، تصور منطقی نیست و این باعث انگ بیشتر به بیمار در جامعه می‌شود.