تحریم های آمریکا و نیز خارج بودن ایران از چرخه بانکی دنیا، باعث شده بسیاری از پول های حاصل از صادرات ایران در سال های اخیر، در بانک های گوناگون دنیا بلوکه شود و راهی به کشور پیدا نکند.این موضوع به خودی خود مشکلات زیادی به وجود آورده که افزایش نرخ ارز و تبعات ریالی ناشی از آن، فقط گوشه ای از این دشواری هاست.
چقدر پول ایران بلوکه شده؟
اینکه چقدر پول ایران در کشورهای مختلف بلوکه شده هم مشخص نیست. با اینکه برخی رسانه ها میزان پول های بلوکه شده ایران را تا ۴۰ میلیارد دلار تخمین می زدند، روز یکم آبان ماه، رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق، این رقم را ۸۰ میلیارد دلار عنوان کرد.
یحیی آل اسحاق که در دوره ای وزیر بازرگانی هم بوده گفت: اگر تنها بخشی از ۸۰ میلیارد دلاری ارز بلوکه شده کشورمان آزاد شود، نگرانی‌ها از بین می‌رود و با همین ذخایر، بخش قابل توجهی از مشکلات ارزی کشور حل خواهد شد.
او همچنین گفت: تقاضای واقعی ارز در کشور برای تجارت بین ۵۰ تا ۶۰ میلیارد دلار در سال است.
برخلاف رقم مورد اختلاف فوق، تقریبا مشخص است که پول های ایران در کدام کشورها بلوکه شده. این کشورها عبارتند از چین، هند، ژاپن، کره جنوبی و عراق.
بیشتر پول های ایران در چین بلوکه شده. رقم این پول ها دست کم ۲۰ میلیارد دلار است. چین با وجود اتحاد سیاسی با ایران، معمولا از تحریم های آمریکا تخطی نمی کند و در مواردی که موانعی بر سر راه تجارت ایران با دنیا وجود دارد نیز تلاش خارق العاده ای برای گشایش در کار ایران نکرده. در واقع این کشور مایل است تا تجارت با ایران را به طور گسترده اما به صورت عادی و مطابق با قوانین و عرف بین الملل انجام دهد.
روز ۲۸ مهر ۱۳۹۹، سخنگوی وزارت خارجه روایت دیگری از پول های بلوکه شده ایران در چین را پیش کشید. سعید خطیب زاده گفت: پولی در چین بلوکه نیست. دشمنان و بدخواهان می‌خواهند تمام مفرهای ایران را ببندند. منابعی در چین وجود دارد که اتفاقا برای تامین نیازهای اساسی و چرخش چرخه اقتصادی کشور استفاده می‌شود. این جدا از پول‌های ماست که در ژاپن و عراق و جاهای دیگر بلوکه شده‌اند.
وی در عین حال گفت: اینکه برخی بانک‌های چینی خصوصی برخی محدودیت‌هایی را ایجاد کردند هست و ما همواره گفت‌وگوها را با طرف‌های چینی داریم.
وی در عین حال گفت: اینکه برخی بانک‌های چینی خصوصی برخی محدودیت‌هایی را ایجاد کردند هست و ما همواره گفت‌وگوها را با طرف‌های چینی داریم.
هند
دست کم هفت میلیارد دلار ایران در هند بلوکه شده. نام هند در دوران تحریم های بین المللی علیه ایران در دولت قبلی هم بسیار پررنگ بود. این کشور هم اکنون روابط مناسبی با آمریکا دارد و از طرفی، از نظر اقتصادی رقیب چین است؛ تا جایی که حتی در نزدیکی به پروژه های اقتصادی در بنادر ایران هم این رقابت عینیت یافته.
به گفته بیژن زنگنه، وزیر نفت، ایران در دوره قبلی تحریم ها 2.4 میلیارد یورو از هند طلب داشت. هند اسفند 96 اعلام کرد که این مبلغ را تسویه کرده. با این حال در دوره جدید تحریم های آمریکا که طلب ایران از هند به 7 میلیارد دلار رسیده، هنوز خبری از تسویه آنها نشده.
کره‌جنوبی
مسئله طلب ایران از کره جنوبی بارها به میان کشیده شده. گاه تحریم کالاهای کره ای مانند محصولا ال جی و سامسونگ مطرح شده و گاه شکایت ایران از این کشور. همتی، رئی بانک مرکزی هم ببرای وصول این طلب ها راهی کره شده اما هنوز خبری از آن نشده.
گرچه بدهی کره به ایران شش میلیارد دلار عنوان می شد اما اخیرا حسین تنهایی رییس اتاق بازرگانی ایران و کره جنوبی این رقم را 8 و نیم میلیارد دلار عنوان کرده. او گفته: گفتگوها با سفیر کره جنوبی و نماینده بخش بازرگانی این کشور آغاز شده اما هنوز به نتیجه قطعی نرسیده‌ایم. بنابراین برای تشریح جزییات و نحوه این تفاهم با صبر کرد.
وی افزود: البته ما بحث شکایت از کره را مطرح کردیم، از همین روی شاهد اقداماتی از دولت کره هستیم. همچنین نباید فراموش کرد که این کشور به تعهدات قبلی خود در این موضوع نیز عمل نکرده بود.
عراق
عراق کشور همسایه و دوست و متحد سیاسی ایران در منطقه به شمار می رود که روابط اقتصادی گسترده ای با ایران دارد. این کشور مقدار زیادی از برق خود را از ایران تامین می کند. گاز بسیاری از نیروگاه های تامین برق این کشور نیز از ایران تامین می شود. با این حال، عراق با آمریکا نیز روابط خوبی دارد و در واقع بین ایران و آمریکا گیر کرده و سال هاست تلاش می کند روابط ایران و آمریکا بهبود یابد تا بلکه این کشور نیز از این موضوع منفعت ببرد.
وی افزود: البته ما بحث شکایت از کره را مطرح کردیم، از همین روی شاهد اقداماتی از دولت کره هستیم. همچنین نباید فراموش کرد که این کشور به تعهدات قبلی خود در این موضوع نیز عمل نکرده بود.
عراق
عراق کشور همسایه و دوست و متحد سیاسی ایران در منطقه به شمار می رود که روابط اقتصادی گسترده ای با ایران دارد. این کشور مقدار زیادی از برق خود را از ایران تامین می کند. گاز بسیاری از نیروگاه های تامین برق این کشور نیز از ایران تامین می شود. با این حال، عراق با آمریکا نیز روابط خوبی دارد و در واقع بین ایران و آمریکا گیر کرده و سال هاست تلاش می کند روابط ایران و آمریکا بهبود یابد تا بلکه این کشور نیز از این موضوع منفعت ببرد.
با این حال بانک های عراقی هم پول های زیادی از ایران را تحت تاثیر آمریکا بلوکه کرده اند که مقدار آن به 5 میلیارد دلار می رسد. همتی برای بازگرداندن این پول ها به عراق هم سفر کرده و با نخست وزیر این کشور هم دیدار کرده اما هنوز نتیجه عملی حاصل نشده. آل اسحاق رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق در این باره گفته: با توجه به رایزنی‌های اخیر، احتمال بازگردانی ۵ میلیارد ارز مسدود شده در عراق بسیار بالاست. الکاظمی، نخست‌وزیر جدید عراق کمیته‌ای در این خصوص تشکیل داده تا این موضوع پیگیری و به سرانجام برسد. درخصوص چین نیز این موضوع به جد توسط آقای ظریف و لاریجانی در حال پیگیری است و روند مثبتی دارد.
ژاپن
ژاپن نیز از خریداران قدیمی نفت ایران است که مقداری از پول های ایران در این کشور بلوکه شده. رقم بدهی ژاپن به ایران حدود 1.5 میلیارد دلار تخمین زده می شود. این کشور با تحریم های نفتی آمریکا علیه ایران، خرید نفت از ایران را تقریبا متوقف کرد.
ژاپن
ژاپن نیز از خریداران قدیمی نفت ایران است که مقداری از پول های ایران در این کشور بلوکه شده. رقم بدهی ژاپن به ایران حدود 1.5 میلیارد دلار تخمین زده می شود. این کشور با تحریم های نفتی آمریکا علیه ایران، خرید نفت از ایران را تقریبا متوقف کرد.
برخی رسانه های خارجی پیشتر میزان بدهی قبلی دولت ژاپن به ایران در زمان دولت سابق را 20 میلراد دلار عنوان کرده بودند. سال 98، روحانی از مسئولان ژاپنی خواسته بود تا بدهی های ایران را آزاد کند اما به رقم بدهی اشاره نکرده بود. کمی بعد در دی 98 عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی، در پاسخ به این سوال که «طرف ژاپنی برای بازگرداندن پول های بلوکه شده ایران در ژاپن چه قول‌هایی را داده است» گفت: پول‌های ایران در ژاپن خیلی بلوکه نیست. پول‌های ما در بانک‌های ژاپنی است و در چند ماه گذشته هم بخشی از آن را توانستیم، استفاده کنیم. او اضافه کرد: بانک‌های ژاپنی نگرانی دارند که چگونه پول‌ها را تامین کنند. با آنها مذاکره می‌کنیم. فکر می‌کنم در آینده نزدیک از منابع خودمان در آنجا برای واردات کالا استفاده کنیم.
با این حال هنوز درمورد بدهی های ژاپن به ایران در دوره جدید تحریم ها یعنی از سال 97 به این سو، خبر قابل توجهی عنوان نشده.
ارسال نظر
