چرایی تمایل لاریجانی به تاسیس حزب

  روزنامه اعتماد نوشت:  :علی لاریجانی ١٠آذر ٩٣ در ساختمان شیشه یی جام جم به بهانه سالروز تاسیس پارلمان در ایران، تلویحا خبر تاسیس حزب از سوی خود و حامیانش در مجلس را تایید کرد.

علی لاریجانی در برنامه زنده « نگاه یک» و در گفت وگوی تلویزیونی حاضر شده بود در پاسخ به این سوال که آیا شما قصد راه اندازی حزب سیاسی دارید، گفت: «تشکیل حزب کار خوبی است و بعضا دوستانی که با من در این زمینه صحبت می کنند آنها را تشویق به این امر می کنم.

من خودم هنوز به این نتیجه نرسیده ام که می توانم حزب تشکیل دهم، شاید هم مقداری تنبلی است اما عقیده دارم اگر واقعا احساس کنم وجود من می تواند کمکی به حزب کند حتما این کار را می کنم و بعضی از دوستان که با من صحبت می کنند من تشویق شان می کنم که کار حزبی را پیگیری کنند و احزاب قوی در کشور به وجود بیاورند.»

این جملات لاریجانی به نوعی لبیک سیاستمدار سرشناس وابسته به اصولگرایان محافظه کار (سنتی) به تاسیس حزب است. این در حالی است که پیش از این کاظم جلالی، مرد لابی گر علی لاریجانی در مجلس پیش از این اعلام کرده بود که «آقای لاریجانی به رسالت خویش در مجلس شورای اسلامی متمرکز شده است» و در نتیجه رییس مجلس به دنبال تاسیس حزب نیست.

از سوی دیگر برخی رسانه ها، خبر داده بودند که علی لاریجانی برای تاسیس این حزب رایزنی هایی با ناطق نوری، ولایتی، قالیباف، نهاوندیان و رحمانی فضلی داشته است. در همین حال روز گذشته خبرگزاری «میزان» وابسته به قوه قضاییه پس از چراغ سبز رییس مجلس به تاسیس حزب از ماموریت لاریجانی به فراکسیون رهروان برای نوشتن اساسنامه حزب خبر داد.

براساس خبر منتشر شده از سوی این خبرگزاری، علی لاریجانی روز یکشنبه مورخ ٩آذر ماه سال جاری در جلسه فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت تصریح کرده است که اعضا برای نوشتن اساسنامه حزب رهروان اقدام کنند. پیشتر شجاعی کیاسری، از موسسان فراکسیون رهروان نیز گفته بود که تاسیس حزب از سوی لاریجانی مقدمات خود را می گذراند و قطعا برای انتخابات مجلس آینده فعال خواهد بود.

حسین عبدی یکی دیگر از حامیان علی لاریجانی و از اعضای فراکسیون رهروان ولایت هم گفته است که حزب رهروان ولایت طی یکی، دو هفته آینده آغاز به کار خواهد کرد.

با توجه به تقویت احتمال تاسیس حزب از سوی علی لاریجانی به نظر می رسد باید پاسخی برای این پرسش ها یافت که؛ ١) علی لاریجانی چرا تمایل به تاسیس حزب پیدا کرده است؟ ٢) کارویژه حزب لاریجانی در جناح اصولگرایی چه خواهد بود؟ ٣) علی لاریجانی و حزب احتمالی تحت مدیریت او چه جایگاه و موقعیتی در اردوگاه اصولگرایان خواهد داشت؟ ٤) مخالفان و منتقدان لاریجانی برای تاسیس حزب چه اشخاص و گروه هایی خواهند بود؟ ٥) مفروض بر راه اندازی حزب لاریجانی، چه تغییراتی در جناح اصولگرا شکل خواهد گرفت؟ ٦) علی لاریجانی با تاسیس چنین حزبی چه نقشی را برای آینده سیاسی خود هدف گرفته است؟

یکم؛ چرایی تمایل لاریجانی به تاسیس حزب

اصولگرایان به ویژه طیف سنتی ها (محافظه کاران) حال و روز خوبی ندارند و با بحران های فراوانی دست و پنجه نرم می کنند. کادر رهبری این گروه از اصولگرایان با رحلت آیت الله مهدوی کنی و حبیب الله عسگراولادی تضعیف شده است.

ناطق نوری، حسن روحانی و هاشمی رفسنجانی هم که روزگاری در مقام شورای رهبری این طیف از اصولگرایان بودند سال هاست دیگر نقشی در مدیریت این جناح ندارند. در این میان تنها علی لاریجانی مرد روزهای سخت و رجل عبور از بحران های جناح راست سنتی شده است. البته برخی حوادث به انضمام رفتارهای هوشمندانه لاریجانی از سال ٨٤ به بعد به لاریجانی کمک کرده تا او جایگاه مناسبی را در خیمه گاه اصولگرایان سنتی برای خود دست و پا کند.

گذر زمان و نارضایتی نسل دومی های اصولگرای محافظه کار از مدیران این جناح از یکی، دو سال قبل باعث شده بود تا همه نگاه ها برای پوست اندازی و نوسازی در کادر رهبری و شیوه مدیریتی این جناح ها به سمت و سوی لاریجانی معطوف شود.

این مهم بی تردید مراحل تکوینی خود را نمی توانست با وجود آیت الله مهدوی کنی تکمیل کند اما حالا که گره های کور فراوانی بر کلاف اصولگرایان افتاده است، نه تنها نسل دومی های این جناح که بسیاری از چهره های نسل اول اصولگرا معتقدند که دستان لاریجانی توان بازکردن این گره های کور را دارد. لاریجانی بی شک علاقه مند است تا خلأ چهره های نامدار اصولگرا را برطرف سازد و جناح اصولگرا را با نوسازی اجباری مواجه و این دقیقا همان چیزی است که نسل دوم اصولگرایان خواهان آن هستند.

نسل دومی های اصولگرا لاریجانی را چهره یی میانه رو و معتدل می دانند که بر اساس روابط گرم و صمیمانه اش با مقام معظم رهبری، هاشمی رفسنجانی، حسن روحانی و بسیاری دیگر از چهره های تاثیرگذار در فضای سیاسی و مدیریتی کشور می تواند نقش واسطه خیر و منجی را داشته باشد و در کنار این کارکرد، جذابیت از دست رفته راست سنتی را به این جناح بازگرداند تا این جناح گرفتار انهدام نشود.

دوم؛ کارویژه حزب لاریجانی

علی لاریجانی در مجلس، موقعیت پیشین خود را ندارد. شاهد مثال این مدعی اتفاقاتی است که طی یک سال گذشته در پارلمان رخ داده است.

اگرچه فراکسیون رهروان ولایت روی کاغذ به عنوان فراکسیون اکثریت مجلس وتحت مدیریت لاریجانی است اما برخی اتفاقات همچون ماجرای وزارت علوم نشان داد که لاریجانی اقتدار سابق خود را ندارد و در برخی بزنگاه ها توانایی پیروزی بر رقبای تندرو در مجلس را ندارد.

تضعیف موقعیت لاریجانی البته دلایلی از جمله فاصله گرفتن محمدرضا باهنر از او و رقابت محتملی است که دبیر جبهه پیروان خط امام و رهبری برای بهبود جایگاه خود در جناح راست محافظه کار با لاریجانی دارد. در همین رابطه باهنر در مقاطع مختلف نشان داده که توانایی برهم زدن بازی لاریجانی-جلالی در مجلس را دارد و بر این اساس لاریجانی می خواهد با راه اندازی حزب، باهنر و دیگر چهره های سیاسی حاضر در جناح اصولگرایی سنتی را وادار به تغییر رویه و پذیرش رهبری خود در این طیف کند.

ازسوی دیگر حزب لاریجانی با روش و مشی اعتدالی و در صورت نهادینه شدن در جناح راست می تواند خون تازه یی بر پیکره پیر و خسته تشکیلاتی این جناح تزریق کند تا بازیگران این جناح در آینده توانایی کنش سیاسی را داشته باشند

سوم؛ مخالفان حزب لاریجانی

حزب لاریجانی به میزان موافقانش، مخالف خواهد داشت؛ مخالفانی که نه از جنس اصلاح طلبان که همزاد سیاسی لاریجانی اند.

مخالفان اصولگرای حزب لاریجانی را می توان به سه دسته تقسیم کرد که البته احتمال دارد گروه اول (قالیباف-رضایی) تن به ائتلاف با لاریجانی برای عبور اصولگرایی از نسل محافظه کار به نسل میانه رو را بدهند. اما در حال حاضر این سه گروه عبارتند از: ١) اصولگرایان تکنوکرات و مستقل: باقر قالیباف شاخص این گروه با لاریجانی همسو نیست و تشکیلات سیاسی روشنی ندارد اما از سازو کار سازمانی و بی تابلویی برخوردار است.

این گروه در برابر اصولگرایان سنتی که حفظ نظام را هدف و در عین حال دنبال اقتدار سیاسی خود نیز هست بر این اعتقاد است که حفظ نظام تنها با رشد، آبادی و پیشرفت به دست می آید. قالیباف و حامیانش با درک وضعیت فعلی اصولگرایان علاقه شدیدی دارند تا خود را منجی اصولگرایان معرفی کنند.

تلاش باقر قالیباف در شهرداری تهران با شعار مدیریت جهادی در همین راستا ارزیابی می شود. از سوی دیگر محسن رضایی یکی دیگر از چهره های شاخص و ناراضی از کادر رهبری و سبک بازیگری اصولگرایان است. او در چهار سال گذشته مدام بر موضوع بازسازی و نوسازی گفتمان اصولگرایی تاکید کرده و هشدار داده که اگر اصولگرایان هر چه سریع تر به بازخوانی و آسیب شناسی رفتار خود نپردازند این جناح سیاسی، منهدم خواهد شد.

محسن رضایی پس از شرکت در انتخابات های ریاست جمهوری٨٨ و ٩٢، گروهی با عنوان جبهه ایستادگی را تشکیل داده که عناصر آن چهره های درجه اول جناح راست محسوب نمی شوند و هرگز مورد استقبال دیگر گروه های اصولگرا قرار نگرفته اند. اما رضایی پس از انتخابات ریاست جمهوری ٩٢ تن به همکاری با باقر قالیباف داده است به گونه یی که شاید با ائتلاف این دو اصولگرای نظامی (قالیباف-رضایی)، موقعیت برای نسل دوم اصولگرا بهبود یابد.

٢) اصولگرایان انقلابی: جمعیت ایثارگران، جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی، جبهه پایداری و حامیان احمدی نژاد را باید از جدی ترین مخالفان کنشگری سیاسی علی لاریجانی دانست. مخالفت این گروه ها با رییس مجلس آنچنان اظهر من المشس است که نیازی به ارایه مصداق و مثال ندارد.

٣) اصولگرایان سنتی: شاخص این گروه محمدرضا باهنر، دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری است. باهنر که جانشین مرحوم حبیب الله عسگراولادی شده می خواهد به بسیاری از منتقدان عملکرد خود در جبهه پیروان نشان دهد پتانسیل رهبری جناح را دارد. مخالفت های باهنر با حزب لاریجانی و دعوای لفظی او با برخی نمایندگان حامی راه اندازی حزب از سوی لاریجانی در صحن علنی مجلس نقل و نقل امروز خبرنگاران پارلمانی است.

چهارم؛ لاریجانی به دنبال ایفای چه نقشی است؟

علی لاریجانی با راه اندازی حزب گویا می خواهد نقش برادر بزرگ تر را برای اصولگرایان بازی کند. او بی تردید دغدغه قدرت گرفتن تندروها در اردوگاه اصولگرایی را دارد و نمی خواهد که این طیف به بهانه های واهی میدان دار و جلودار اصولگرایان شوند.

البته از سوی دیگر لاریجانی که طی یک دهه گدشته توانسته جایگاه محکم و قابل اتکایی را در بدنه راست گرایان سنتی کسب کند، این روزها از امیدهای اصلی اصولگرایان سنتی و میانه رو برای رها شدن از کابوس حاشیه نشینی مطلق در میدان سیاست و به ویژه انتخابات مجلس دهم است.

البته رابطه حسنه لاریجانی با هاشمی رفسنجانی، ناطق نوری، حسن روحانی و برخی دیگر از چهره های اصولگرا شانس او را برای رسیدن به «قلندری اصولگرایان» تقویت می کند. لاریجانی طی چند سالی که افرادی چون آیت الله هاشمی و ناطق نوری و حتی حسن روحانی مورد هجمه های تند اصولگرایان قرار می گرفتند، دست از حمایت آنها نکشید و تاوان این حمایت خود را در سخنرانی مشهور در قم پس داد.

همان روزی که عده یی با مهر و کفش و نعلین به استقبالش رفتند تا مشخص شود که حمایت از این چهره های محبوب مردمی برای لاریجانی اصولگرا بی هزینه نیست. از همین روست که هاشمی و ناطق نوری و روحانی همواره در خلوت و جلوت از لاریجانی و سبک مدیریتش حمایت کرده اند و آغوش شان روی او باز بوده است.

همین جایگاه لاریجانی در بین این طیف از اصولگرایان است که شانس او را برای موفقیت بالاتر می برد و این احتمال را مطرح می سازد که لاریجانی بتواند در مسیری که پیش رو دارد از حمایت افرادی چون ناطق نوری به نفع خود و البته جریان اصولگرایی بهره ببرد و شاید فتح بابی برای آشتی او با اصولگرایان شود.

پنجم؛ نخستین آزمون حزب لاریجانی

نخستین گام حزب لاریجانی مفروض بر تاسیس، گام برداشتن در انتخابات مجلس دهم است. لاریجانی خوب می داند که اصلاح طلبان از اقتدار اجتماعی خوبی برخوردارند و با وجود رابطه محترمانه اش با اصلاح طلبان، یک چهره اصولگراست و نمی خواهد اکثر کرسی های سبز رنگ بهارستان به آنها برسد.

بر همین اساس حزب لاریجانی کار سختی را در انتخابات مجلس دهم پیش رو دارد. گروه ها و دسته های متنوع اصولگرا در حال حاضر نشان داده اند که راه سختی را برای وحدت پیش رو دارند. پالس های ارسالی از سوی تمامی طیف های اصولگرا نشان از آن دارد که اصولگرایان به احتمال زیاد با چند لیست وارد انتخابات خواهند شد که این اقدام بر ضریب شکست آنها در انتخابات مجلس دهم می افزاید.

در این میان اگر لاریجانی بتواند پیشنهادهای خوبی برای باقر قالیباف و محسن رضایی داشته باشد شاید بتواند حلقه جدیدی در کادر رهبری این جناح (میانه روها) با مدیریت خود بسازد و این موفقیت آنجا کامل تر می شود که افرادی چون ناطق نوری و حتی هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی نیز پشت سر لاریجانی قرار گیرند و بتوانند طیف اعتدال گرایان را نیز به جمع همراهان لاریجانی اضافه کنند.

چه آنکه به عقیده برخی نزدیکان به هاشمی و ناطق نوری، لاریجانی در کنار محمدرضا عارف می تواند مجلسی ملی را مدیریت کنند. باید به انتظار نشست و دید آیا علی لاریجانی و حزبش می توانند موفق شوند؟

حزب رهروان خون تازه در کالبد اصولگرایی

کاظم جلالی، رییس مرکز پژوهش های مجلس و چهره نزدیک به علی لاریجانی ماموریت لاریجانی برای تدوین اساسنامه حزب رهروان ولایت را تایید کرد.

رییس فراکسیون رهروان ولایت درباره چرایی تاسیس حزب از سوی فراکسیون رهروان با رهبری علی لاریجانی گفت: تقویت انسجام تشکیلاتی مدت هاست که در دستور کار فراکسیون رهروان قرار دارد و بر همین اساس مدل های مختلفی برای افزایش این انسجام مورد بحث و بررسی قرار گرفت که در نهایت تاسیس حزب تا این ساعت تصمیم همه دوستان است.

جلالی با بیان اینکه تاسیس حزب رهروان خون تازه یی به بدنه تشکیلاتی و کالبد اصولگرایان است، اظهار داشت: وحدت اصولگرایان ضرورت غیرقابل انکاری است و آقای لاریجانی و اعضای رهروان ولایت هم تلاش می کنند تا در این زمینه نقش خود را ایفا کنند.

وی در پاسخ به این سوال که حزب رهروان برای انتخابات مجلس برنامه خواهد داشت یا خیر، اظهار داشت: تقویت موقعیت نیروهای اصولگرا از مهم ترین دغدغه های اعضای فراکسیون رهروان است و برای انتخابات فعلا برنامه یی نداریم چرا که راه اندازی حزب تا این لحظه در مرحله ارزیابی کارشناسی بوده است.

رییس فراکسیون رهروان ولایت افزود: دوستانی که پیشنهاد راه اندازی حزب رهروان ولایت را داده اند می خواهند تا در فضای سیاسی کشور کار اصولی و حرفه یی انجام دهند. وی افزود: همان طرز تفکری که ما در داخل دنبال می کردیم را در حزب خواهیم داشت به علاوه آنکه از نیروهای داخل و خارج از مجلس نیز استفاده می کنیم.