چرا درگیری‌ها در قره‌باغ با دفعات قبل متفاوت است؟

یک کارشناس مسائل حوزه قفقاز با اشاره به این که پیش از این نیز در مناقشه قره باغ آتش بس اعلام شده و مجددا نقض گردیده است، گفت: وساطت روسیه برای انجام توافق اولیه آتش بس میان آذربایجان و ارمنستان بر سر مناقشه قره باغ نشان می‌دهد این مساله برای روسیه نیز حائز اهمیت است.

سید محمدرضا دماوندی در گفت‌وگو با ایسنا درباره درگیری‌های اخیر میان آذربایجان و ارمنستان بر سر مساله‌ قره‌باغ و همچنین توافق آتش‌بسی که اتفاق افتاده، اظهار کرد: طی ۲۶ سالی که این دو کشور با هم نه در حالت جنگ و نه در حالت صلح بودند به دفعات نقض آتش بس اتفاق افتاده اما نقض آتش بسی که درگیری آن شدید بود یک بار در مارس ۲۰۱۶ اتفاق افتاد که با عنوان جنگ چهار روزه از آن یاد می‌کنند و بعد از آن هم غیر از درگیری که در جولای ۲۰۲۰ داشتند و چهار روز بیشتر طول نکشید، طی دو هفته اخیر شدیدترین نقض آتش بس از نظر تعداد روزهای درگیری و شدت آن طی ۲۶ سال را دیدیم.

وی ادامه داد: باید ببینیم علت این اتفاق افتاده چه بوده و چرا متفاوت از دفعات قبل است. نکته‌ای که حائز اهمیت می باشد نقش ترکیه و اسرائیل در درگیری‌های اخیر است. در دفعات قبلی خود دو کشور نقض آتش بس داشتند و از بیرون کمک‌های اطلاعاتی به آنها می‌شد، اما اسناد و مدارکی که در این دوره ارائه می‌شود، حاکی از این است که اسرائیل و ترکیه رسما وارد این موضوع شده‌اند و اسرائیل به نوعی از آذربایجان حمایت کرده و در برخی از فیلم‌ها نیز علی‌رغم این‌که سعی کردند مشخص نباشد، اما سربازان ترکیه در این درگیری‌ها حضور دارند.

این کارشناس مسائل حوزه قفقاز همچنین بیان کرد: مهم‌ترین بخش این مساله حضور نیروهای تکفیری است که با حمایت‌های ترکیه به این منطقه منتقل شده‌اند و همین موضوع متفاوت از دفعات قبل است. اما باید ببینیم که چرا این اتفاق افتاده و در این زمان درگیری‌ها مجددا آغاز شده است. یکی از دلایلش این است که ترکیه در نقاط مختلف مثل لیبی و مدیترانه شرقی و ... درگیر بوده و با مشکلاتی مواجه است و اکنون می‌خواهد در عرصه سیاست خارجی و در منطقه عرض اندام کند لذا چه جایی بهتر از منطقه قره‌ باغ که مستعد و آتش زیر خاکستر بوده و موقعیت مناسبی برای ترکیه است.

دماوندی در ادامه در مورد نقش اسرائیل در این درگیری‌ها نیز اظهار کرد: نتانیاهو با مشکلات زیادی مواجه است و احتیاج به یک فعالیت و حرکت خارجی دارد و برای این‌که توانمندی خودش را نشان دهد، وارد مساله‌ی قره باغ شده است. البته غیر از این‌که قره باغ همسایه ایران است و مورد اختلاف ارمنستان و آذربایجان، موقعیت مناسبی برای فشار وارد کردن به ایران است و ترکیه و اسرائیل از این مساله چشم‌ پوشی نمی‌کنند و این موضوع می‌تواند در آینده ابزار فشاری بر ایران باشد که از آن استفاده کنند.

وی با اشاره به توافق آتش بسی که شب گذشته با وساطت روسیه اتفاق افتاد، گفت: به نظر می‌رسد این مساله کماکان ادامه دارد و برخی از منابع خبری آذری هم اعلام کرده‌اند که به این توافق توجه نکنید آتش بس به زودی نقض می‌شود اگرچه این منابع موضع رسمی دولت باکو نیستند اما وقتی رسانه‌های آذربایجانی چنین موضوعی را مطرح می‌کنند باید منتظر بود تا در نوبت دیگر نقض آتش‌بس تکرار شود.

این کارشناس مسائل حوزه قفقاز ادامه داد: نباید انتظار داشت قره باغ با جنگ به پایان برسد. در قانون اساسی آذربایجان بند مربوط به انتخابات ریاست جمهوری، تبصره ای اخیرا به آن اضافه شده  که هر فرد دوبار می‌تواند کاندیدا شود و تا زمانی که مناقشه در قره باغ وجود دارد، شخص رییس جمهور از این موضوع مستثنی است یعنی الهام علی اف تا زمانی که قره باغ پابرجا است می‌تواند کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شود و با شرایطی که در آذربایجان وجود دارد،  رای می‌آورد در نتیجه تمایلی به پایان جنگ ندارد.

دماوندی همچنین با بیان این که مناقشه قره باغ می‌تواند به وحدت ملی ارمنستان کمک کند، گفت: نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان که حدودا دو سال است به قدرت رسیده و خیلی کارآزموده نیست از این طریق می‌تواند میزان اعتبار بیشتری را کسب کند و کمتر مورد سوال و انتقاد جناح مقابل قرار گیرد.

این کارشناس مسائل حوزه قفقاز با اشاره به نقش روسیه در مناقشه قره باغ هم ابراز کرد: طی دو هفته‌ای که این جنگ ادامه داشته برخلاف آنچه تصور می‌شد روسیه خیلی نقش فعالی ایفا نکرد اما دیدیم که دو طرف را به مسکو فراخواند و مجاب کرد تا توافق اولیه‌ای داشته باشند، این موضوع نشان می‌دهد که روسیه به قره باغ حساس است و خودش را از اتفاقات آن منطقه دور نمی‌داند و با این وساطتی که نشان داد مشخص می‌شود که نسبت به موضوع توجه دارد و برایش حائز اهمیت است.