نگرانی خانواده‌های ایرانی درباره کاهش مصرف نان

افزایش قیمت نان، نگرانی هایی را در میان خانوارهای ایرانی در مورد کاهش بیشتر مصرف نان ایجاد کرده است.

 اطلاعات بانک مرکزي نشان مي دهد طي سال هاي گذشته ميزان مصرف در ميان خانوارهاي ايراني کاهش يافته است. اوج کاهش مصرف مواد غذايي نيز بين سال هاي 1384 تا 1392 رخ داده است. در همين دوره زماني به دليل تعطيلي 14 هزار واحد صنعتي کوچک و بيکاري حداقل 112 هزار نفر، تعداد خانوارهاي پايين تر از خط فقر نيز افزايش يافته است. در همين دوره زماني ميزان کسري بودجه خانوارها به رقم 600 هزار تومان رسيد. هرچند که اين عدد در آخرين برآوردها به کمتر از 300 هزار تومان رسيده است. با اين حال بررسي ها نشان مي دهد حداقل تا پايان سال 1392 ميزان مصرف مواد غذايي در ميان خانوارها کاهش يافته بود.

طي بيست سال گذشته ميزان مصرف گوشت قرمز در ميان خانوارهاي ايراني 58 درصد کم شده و به ميزان 40 درصد به مصرف گوشت پرندگان افزوده شده است. البته از سال 1389 ميزان مصرف گوشت پرندگان نيز با کاهش قابل توجهي روبرو شد و به اين ترتيب هر خانوار ايراني ساليانه 40 کيلوگرم از اين نوع گوشت استفاده مي کرده است. با اين حال همچنان دو عنصر اساسي سبد غذايي خانوارهاي ايراني در انحصار برنج و نان باقي مانده است. گزارش هاي بانک مرکزي نشان مي داد شاخص قيمت اين گروه غذايي در قياس با ماه قبل 8 درصد رشد داشته است. پيش از اين اعلام شده بود قيمت متوسط برنج يک هزار تومان کاهش يافته است ولي آمارهاي رسمي اين جريان را تاييد نمي کرد. براين اساس شاخص گروه عمده خوراکی ها، آشامیدنی ها و دخانیات در این ماه به رقم 232.3 رسید  که نسبت به ماه قبل 7/. درصد افزایش داشته است. شاخص گروه اصلی خوراکی ها در ماه مورد بررسی به عدد 230.1 رسید که نسبت به ماه قبل 8/. درصد افزایش نشان می دهد. شاخص گروه اصلی خوراکی ها نسبت به ماه مشابه سال قبل 7.4 درصد افزایش نشان می دهد و نرخ تورم دوازده ماهه این گروه 15.6 درصد است. شاخص گروه عمده خوراکی ها، آشامیدنی ها و دخانیات نسبت به ماه مشابه سال قبل 7.3 درصد افزایش نشان می دهد و درصد تغییرات این گروه در دوازده ماه منتهی به آبان ماه سال 93 نسبت به دوره مشابه سال قبل 15.5 درصد است که نسبت به همین اطلاع در مهرماه 1393 (18.1) کاهش یافته است.

هر خانوار ايراني به طور متوسط ساليانه 119 کيلوگرم برنج مصرف مي کند. اين رقم در قياس با سال 89 بيش از 34 درصد کاهش را نشان مي دهد. پيش از اين ميزان مصرف برنج خانوارهاي ايراني ساليانه 159 کيلوگرم بوده است.

بیشترین متوسط مصرف برنج خانوارها به ابتدای دهه 80 بازمی‌گردد که سرانه سالانه مصرفی برنج به ازای هر خانوار 180 کیلوگرم بود و کمترین میزان سرانه به ازای هر خانوار به انتهای سال 92 برمی‌گردد که برنج مصرفی خانوارها 119 کیلوگرم شد. آمارهاي بانک مرکزي نشان مي دهد ميزان مصرف نان نيز در ميان خانوارهاي ايراني به دليل افزايش قيمت، کاهش يافته است. براين اساس طي 4 سال گذشته 12 درصد از مصرف نان مردم کاسته شده است. طي 22 سال گذشته نيز ميزان مصرف نان 50 درصد کاهش داشته است.

بررسي ها نشان مي دهد طي سال هاي گذشته ميزان مصرف سرانه غذاي خانوارهاي ايراني کاهش قابل توجهي داشته است. هر شهروند ایرانی در سال 1371 به میزان 177 کیلوگرم، در سال 1376 به میزان 172 کیلوگرم، در سال 1384 به میزان 200 کیلوگرم و در سال 1392 به میزان 177 کیلوگرم غذا (برنج، انواع گوشت، لبنیات، تخم‌مرغ، روغن نباتی و قندوشکر) مصرف کرده است. به عبارت دیگر طی هشت سال گذشته، حدود 12 درصد از مصرف غذا بین ایرانیان کاسته شده است.

افزايش 30 درصدي قيمت نان که از امروز اجرايي شده نگراني هاي تازه اي را ايجاد کرده که بازهم از مصرف اين ماده غذايي کاسته شود. در حال حاضر برآوردهاي اقتصادداناني مانند حسين راغفر نشان مي دهد عدد خط فقر در تهران ماهيانه 2 ميليون و 500 هزار تومان است. متوسط بودجه ماهيانه خانوار نيز از سوي بانک مرکزي بيش از يک ميليون و 800 هزار تومان اعلام شده است. براين اساس خط غيررسمي نيز در تهران و شهرهاي بزرگ حداقل به ميزان همين عدد است. در صورتي که فشار مالي برخانوارهاي ايراني افزايش يابد، ميزان مصرف آنها نيز کاهش پيدا مي کند. رشد قيمت نان اين گمانه را تقويت کرده است.