وجوه «پوپولیستی» این جنبش انکارناپذیر است. از این بابت، سرنوشت این جنبش را نه فقط تضاد بیرونی آن با لوکاشنکو که در عین حال چگونگی حل‌وفصل تضادهای درونی آن تعیین خواهد کرداعتراضات مردمی در بلاروس از نهم آگوست آغاز شد. پس از آنکه کمیسیون مرکزی انتخابات در گزارش‌های اولیه‌اش اعلام کرد که الکساندر لوکاشنکو با ۸۰درصد آرا به پیروزی رسیده و نامزد اصلی مخالف او، سوتلانا تیخانوفسکایا تنها ۷درصد از آرا را کسب کرده است. مخالفان به خیابان ریختند و شعار دادند: «من/ما ۹۷درصد هستیم». اما نه ۷درصد (اعلام اولیه دولت) و نه ۹۷درصد (ادعای معترضان)، بلکه نخستین گزارش‌های مستقل نشان می‌دهد که تیخانوفسکایا حدود ۴۵درصد آرا را به دست آورده است.
اگر بنا بر مقایسه تاریخی باشد، جنبش اعتراضی بلاروس بیشتر به اعتصاب معدنچیان در پایان اتحاد جماهیر شوروی یا جنبش اتحادیه همبستگی سولیدارنوشچ (اتحادیه مستقل خودگردان اتحادیه‌های کارگری) در لهستان در دهه هشتاد میلادی شبیه است تا انقلاب گل سرخ (گرجستان)، نارنجی (اوکراین) یا گل لاله (قرقیزستان) و.… اینترنت و مسیرهای عبور و مرور دچار اختلال شد و ماشین‌های پلیس و بریگاد ضدشورش خیابان‌ها را به اشغال درآوردند. و در حالی که لوکاشنکو و تیخانوفسکایا هردو خواستار احترام به قانون و اجتناب از خشونت بودند، خیابان‌های مینسک درگیری‌هایی را به خود دید که به بیان برخی از ناظران از زمان جنگ جهانی دوم دراین شهر بی‌سابقه بوده است.
بلاروس اکنون در چهارراه فرصتی تاریخی برای پایان بخشیدن به حکومت بیست‌وشش ساله الکساندر لوکاشنکو است. جنبشی که پس از انتخابات نهم آگوست با اعتراض شدید طبقه متوسط شهری آغاز شد، پس از حضور کارگران، ابعاد گسترده و بی‌سابقه‌ای گرفته است.
موج تازه‌ای از بازداشت رهبران اپوزیسیون و اعتصاب‌کنندگان از روز دوشنبه در بلاروس آغاز شد. این در حالی است که تظاهرات سراسری در این کشور در اعتراض به انتخاب مجدد الکساندر لوکاشنکو، رئيس‌جمهوری بلاروس، روز گذشته وارد سومین هفته متوالی شده و ده‌ها‌هزار تن در این کشور روز یکشنبه راهی خیابان‌ها شدند.یکی از مهم‌ترین بازداشت‌ها و بازجویی‌های انجام‌شده مربوط به برنده نوبل اهل این کشور می‌شود. مقامات بلاروس سوتلانا الکسیویچ، نویسنده و روزنامه‌نگار نامدار و برنده نوبل ادبیات ۲۰۱۵ این کشور را به اتهام ارتباط با اپوزیسیون فراخوانده و از او بازجویی کردند.
خانم الکسیویچ هفتادودو ساله از سوتلانا تیخانوفسکایا، رهبر اپوزیسیون، این کشور پشتیبانی کرده و همچنین عضو شورای هماهنگی است که از سوی اپوزیسیون این کشور برای انتقال قدرت به شیوه مسالمت‌آمیز تشکیل شده است. پلیس این کشور همچنین دو عضو دیگر این شورا و سه کنشگر مرتبط با آن را نیز روز دوشنبه بازداشت کرد.
وکیل و سخنگوی شورای موقت اقدام مقامات این کشور را «قطعا غیرقانونی» خواند و «نقض حقوق بشر و بی‌رحمی در بلاروس» را محکوم کرد و گفت شهروندان این کشور باید «خود آینده خود را تعیین کنند».
از سوی دیگر تلویزیون دولتی بلاروس روز گذشته تصاویری از پلیس ضد‌شورشِ تا دندان‌مسلح همراه با مارش نظامی را با عنوان «بلاروس متزلزل نخواهد شد» پخش و اعلام کرد که رئيس‌جمهوری «نظم» را برقرار خواهد کرد.
ماریا کولسنیکووا، یکی دیگر از اعضای شورای گذار، با اشاره به اقدام اخیر لوکاشنکو اعلام کرد: «عجیب است کسی که رهبر کشور است با لباس‌های غریب و سلاح در دست وسط پایتخت حاضر شود.» او افزود: «اگر واقعا ۸۰درصد مردم بلاروس به ایشان رأی داده‌‌اند، چرا با ترس‌ولرز، پشت سیم‌خاردار و محافظان مسلّح پنهان می‌شود.»
همچنین روز گذشته ولایمیر پوتین، رئيس‌جمهوری روسیه، با همتای بلاروسی خود دیگر بار گفت‌وگوی تلفنی داشت و سخنگوی کرمیلن «تحریک‌کننده» نبودن اعمال تظاهرکنندگان را در بلاروس ستود و همچنین گفت نیروهای پلیس هم «بسیار شایسته» با تظاهرات روز یکشنبه برخورد کرده‌‌اند. اتحادیه اروپا پیروزی مجدد الکساندر لوکاشنکو را در انتخابات بلاروس به رسمیت نشناخته است.تظاهرات اعتراضی در بلاروس تا پیش از سال ۲۰۱۰ در سیطره ملی‌گرایانی بود که محور اصلی برنامه‌هایشان احیای خاطره و میراث ملی این کشور، مستقل از روسیه، بود. پس از وقایع «انقلاب میدان» اوکراین در سال ۲۰۱۴ اعتراضات پراکنده در بلاروس تحت‌الشعاع غرب‌گرایی و خواست الحاق به «اروپای آزاد» قرار گرفت. از زمان اعتراضات ۲۰۱۷ اما خواست رفاه اجتماعی، انگیزه‌ها و رانه‌های اعتراضی پیشین را کاملا مشروط و مقید ساخته است. تشکل‌های کارگری حضور فعالی در جنبش دارند و حزب کمونیستی «یک جهان عادلانه» از خواست‌های معترضان حمایت می‌کند.
با این حال، همه این خواست‌ها و عناصر متضاد در جنبش اعتراضی اخیر بلاروس حضور دارند و در یک کلام، وجوه «پوپولیستی» این جنبش انکارناپذیر است. از این بابت، سرنوشت این جنبش را نه فقط تضاد بیرونی آن با لوکاشنکو که در عین حال چگونگی حل‌وفصل تضادهای درونی آن تعیین خواهد کرد.
منبع:شهروند
ارسال نظر
