"آویفایر"؛ داروی روسی ضد کرونا چقدر مؤثر است؟

روسیه دارویی به نام "آویفایر" برای درمان کووید ۱۹ وارد بازار کرده است. ترکیب این دارو شباهت زیادی به آویگان تولید ژاپن دارد که در برخی کشورها، از جمله آلمان برای درمان کووید ۱۹ استفاده می‌شود. داوری روسی چقدر مؤثر است؟

به گزارش دویچه وله، کریل دمیتریف، رئیس صندوق سرمایه گذاری مستقیم روسیه (RDIF) چندی پیش در تلویزیون روسیه گفت: «ما موفقیت خوبی در تولید دارو داشتیم. این دارو در حال حاضر به بیش از ۱۵ کشور جهان صادر می‌شود.» او تأکید کرد که در عمل تنها دو داروی شناخته شده برای مقابله با یروس کرونا وجود دارد: رمدسیویر آمریکایی و آویفاویر روسیه.

دیمیتریف گفت از آنجا که آمریکا ۹۰ درصد رمدسیویر موجود در بازار را خریده، جای تعجب ندارد که ۱۵ کشور در حال خرید دارو از ما هستند. به گفته او هفت کشور در آمریکای لاتین و آفریقای جنوبی از جمله کشور‌های خریدار این دارو هستند.

این دارو که "فاویپیراویر" دارد، اواخر ماه مه مجوز تولید گرفت. صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه و شرکت دارویی "خیم‌رار" مستقر در شهر خیمکی این داور را تولید می‌کنند. ترکیب این دارو به داروی ژاپنی ضد آنفولانزا با همین نام شباهت دارد است که با مارک تجاری آویگان شناخته می‌شود.

دیمیتریف در دیدار با ولادمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه گفته بود که دستور ساخت این داروی ژاپنی در روسیه "کمی تغییر داده شده" است. از ماه ژوئن کلینیک‌های روسیه برای اولین‌بار استفاده از این دارو را با نام "آویفاویر" برای درمان بیماران آلوده به ویروس کرونا آغاز کردند.

آویگان چه تأثیری دارد؟
فاویپیراویر (آویگان) سال ۲۰۱۴ میلادی در ژاپن به عنوان داروی ضد آنفولانزا مجوز تولید گرفت، اما تجویز آن با محدودیت‌هایی همراه بود. استفاده از این داور برای مقابله با ویروس‌های جدید آنفلوانزا و زمانی‌که سایر دارو‌ها پاسخگو نیستند، به عنوان آخرین راه درمانی مجاز است.

گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌های غربی نشان می‌دهد پروسه دریافت مجوز تولید این دارو در ژاپن، طولانی و دشوار بوده و سه سال طول کشیده است. یکی از دلایل آن هم تأثیر منفی این دارو بر رشد جنین و تولد نوزادانی با مشکلات مادرزادی است. به همین دلیل زنان باردار و شیرده مجاز به مصرف این دارو نیستند.

فاویپیراویر مانع رشد برخی ویروس‌ها می‌شود. این دارو از جمله برای مقابله با ویروس ابولا در آفریقا مورد استفاده قرار گرفت. پزشکان این دارو را نسخه ژاپنی رمدسیور، دارویی ضد ابولای آمریکایی می‌دانند که در درمان کوید۱۹ هم اثرات نوید‌بخشی داشته است.

پیش از همه‌گیر شدن ویروس کرونا آویگان رقیب سایر دارو‌های آنفلوانزا در ژاپن نبود. این دارو به صورت آزاد فروخته نمی‌شد، و هدف از تولید آن درخواست دولت ژاپن بود که دارویی برای روز مبادا، یعنی احتمال بروز یک پاندمی ذخیره می‌کرد.

از بهمن ماه گذشته کلینیک‌های درمانی ژاپن، اما از این دارو برای معالجه بیماران مبتلا به کرونا استفاده می‌کنند. رسانه‌های ژاپنی می‌گوید تجویز این دارو در مورد ابتلای خفیف کرونا خوب جواب می‌دهد. در عفونت‌های شدید کووید۱۹، اما فایده چندانی ندارد.

البته ژاپن حال تنها کشوری نیست که از این دارو برای درمان بیماران مبتلا به ویروس کرونا استفاده می‌کند. تقریباً ۴۰ کشور از جمله آلمان نیز از ماه آوریل استفاده از آویگان را همراه ده‌ها داروی دیگر برای درمان بیماران مبتلا به عفونت‌های کووید۱۹ استفاده می‌کنند.

وزارت بهداشت آلمان در پاسخ به دویچه‌وله می‌گوید ۲۶۰ هزار قطعه قرص آویگان از ژاپن خریده و در شماری از کلینیک‌های آلمان توزیع کرده است.

فاویپیراویر نیز در چین هم ساخته می‌شود و در مطالعات بالینی علیه کرونا ویروس استفاده می‌شود.

کریستین دروستن، ویروس‌شناس شناخته شده آلمانی از بیمارستان شریته می‌گوید چینی‌ها دارویی با دوز بسیار بالا در این مطالعات استفاده می‌کنند. او درباره عوارض جانبی استفاده از این دارو از جمله احتمال بروز مشکلات حاد کلیوی هشدار داده است. استفاده طولانی مدت از این دارو جای سوال دارد.

نبود تحقیقات بالینی قابل اطمینان درباره تأثیر داروی روسی
هلموت هان، مدیر موسسه روسی آلمانی "کخ-مچنیکوف" می‌گوید خوب است که چنین داروی امیدبخشی که مشابه رمدسیور است، تولید شده، اما هنوز داده‌های گسترده تحقیقاتی بر اساس معیار‌ها قابل اطمینان در مورد تأثیر این دارو ندارد.

هان استفاده از این دارو در روسیه را به دلیل آلودگی گسترده ویروس کرونا و ضرورت انجام اقدامات لازم نسبت می‌دهد و همزمان تأکید می‌کند که "کنترل و مقررات در روسیه به اندازه آلمان سختگیرانه نیست". نکته‌ای که هم درباره مطالعات بالینی و هم در تأیید محصولات دارویی صدق می‌کند.

گرد گلسکه، متخصص داروشناس از دانشگاه برمن آلمان به دویچه‌وله می‌گوید: «با فاویپیراویر گزینه قابل مقایسه‌ای با رمدسیور وجود دارد که حداقل می‌تواند روند بیماری را کاهش دهد.» گلسکه البته توصیه می‌کند به دستورات درج شده در بسته‌بندی دارو باید توجه شود.

در مجوز صادره شده توسط توسط وزارت بهداشت روسیه برای تولید فاویپیراویر، دارویی با "تأثیر مستقیم ضد‌ویروسی" اشاره شده است.

در وب‌سایت دولتی ثبت داروها، اما از اصطلاح عمومی "دارویی ضد ویروسی" به کار برده شده که استفاده از آن تنها در بیمارستان مجاز است و تجویز آن باید ثبت و تأثیر آن مستند شود. در این سایت تأکید شده که "گزارش مطالعه‌ای بالینی" درباره تأثیر دارو در درمان کووید۱۹ باید به وزارت بهداشت ارسال شود.