اوپک از کدام سناریو پیروی می‌کند؟

روزنامه آرمان در یادداشتی به قلم سيدغلامحسين حسن‌تاش کارشناس انرژی نوشت:
 
يكصدو شصت و ششمين اجلاس اوپك روز پنجشنبه ششم آذرماه تشكيل خواهد شد. بعد از چند سال كه اجلاسيه‌هاي اوپك از اهميت وهيجان خاصي برخوردار نبوده است اينك اوپك يك‌بار ديگر در صدر اخبار و زير ذره‌بين قرار گرفته و كاهش قابل‌توجه قيمت جهاني نفت در دو ماه گذشته توجهات را به آن بازگردانده است. البته تمديد مذاكرات هسته‌اي ايران و 1+5 قدري كار اجلاس اوپك را سهل‌تر كرده است. اگر توافق ايران و 6 كشور نهايي شده بود به تبع آن قيمت جهاني نفت كاهش بيشتري مي‌يافت چراكه بلافاصله اين تلقي ايجاد مي‌شد كه توليد نفت ايران افزايش خواهد يافت و اجلاس در شرايط سخت‌تري قرار مي‌گرفت. در چنان شرايطي از يك سو ضرورت كاهش توليد بيشتر مي‌شد و از سوي ديگر براي عربستان‌سعودي ناخشنود از چنين توافقي، سخت‌تر بود كه با كاهش توليد موافقت كند و جا را براي رقيب باز كند.

اما اينك عربستان‌سعودي خشنود است. البته هنوز هم معلوم نيست كه راضي به كاهش توليد بشود يا نه. در ميان اعضای اوپك، تنها كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس هستند كه در چند سال اخير حال و روز نفتي خوبي داشته‌اند و بقيه كم و بيش دچار مشكلات سياسي، ژئوپلتيكي يا تحريم بوده‌ و بعضا هنوز هم هستند. بنابراين اگر قرار باشد كاهش توليدي مصوب شود عمدتا سهم ايشان و از همه بيشتر عربستان خواهد بود. از ميان اعضای اوپكي شوراي مذكور، وزير نفت ايران در هفته گذشته با همه ديدار داشت و ديدار با النعيمي وزير نفت عربستان براي وين باقي ماند، ملاقاتي كه شايد همه‌چيز را قبل از اجلاس براي بيژن نامدار زنگنه روشن كند. به نظر مي‌رسد كه موافقت يا عدم موافقت عربستان با كاهش سقف توليد، بيش از هر چيز به اراده آمريكايي‌ها بستگي داشته باشد. عربستاني كه در سوم آذر از وين خشنود بيرون آمده بعيد است كه در ششم آذر در وين با ايالات‌متحده همراهی نكند. پس بايد حدس زد كه آمريكايي‌ها چه مي‌خواهند. نظر آمريكايي‌ها درباره قيمت نفت بيش از هر چيز به شرايط قابل قبول براي تداوم توليد نفت شيل مربوط مي‌شود. تداوم سرمايه‌گذاري روي اين نوع نفت‌خام غيرمتعارف هم براي ايالات‌متحده راهبردي است و هم از نظر اقتصادي رونق خاصي را در بخش نفت و گاز اين كشور ايجاد كرده است. بنابراين در واقع همه‌چيز به هزينه نهايي توليد از اين منابع بستگي خواهد داشت. آنچه مسلم است اين هزينه با توسعه زيرساخت‌ها و پيشرفت فناوري نسبت به گذشته كاهش يافته و گمانه‌زني‌هاي زيادي درباره هزينه‌ آن وجود دارد.

 بعضي مطالعات نشان مي‌دهد كه در قيمت 70 تا 75 دلاري نفت هم توليد از آن و هم توسعه سرمايه‌گذاري روي آن تداوم مي‌يابد، اگر چنين باشد ممكن است عربستان زير بار كاهش توليد نرود چراكه در اين صورت تداوم قيمت‌هاي فعلي هم به نفع سياست و اقتصاد آمريكا خواهد بود و هم بر مخالفين آمريكا و خصوصا روسيه فشار مي‌آورد. اگر عربستان نسبت به كاهش توليد موافقت كند نشانه اين خواهد بود كه هزينه نفت‌خام شيل بيشتر از اين است. البته اين احتمال را هم نمي‌توان از نظر دور داشت كه تباني ميان عربستان و آمريكا براي فشار بيشتر بر روسيه وشايد ايران، شكل گرفته باشد که در آن صورت نيز عربستان حاضر به پذيرش كاهش توليد نخواهد شد. خصوصا كه عربستان و رفقاي خليج‌فارسي‌اش ذخایر ارزي كافي هم دارند كه بتوانند قيمت‌هاي پايين‌تر را تحمل كنند. به هرحال به زودي روشن خواهد شد كه كدام سناريو به واقع نزديك‌تر است.