ماجرای اتهام اخیر صداوسیما به دولت چیست؟

صداوسیما این روزها که در آستانه روز قدس قرار داریم، با پیش کشیدن موضوع قطع شدن شبکه الکوثر از یوتل ست؛ این مساله را به دولت نسبت داده و خواستار پاسخگویی «مسببان قطع الکوثر» شده است.

صداوسیمایی‌ها می‌گویند، نبود همکاری در تامین منابع مالی باعث شده است که این رسانه نتواند بدهی‌های خود را پرداخت کند و در نتیجه یوتل ست فرستنده های الکوثر را قطع کرده است؛ اما در پی این ادعاها از سوی مدیران ارشد رسانه ملی، جزییات تخصیص صندوق توسعه ملی به این سازمان منتشر شد که علاوه بر اعلان رقم‌های قابل توجه، با این پیوست همراه بود که مسوولان صداوسیما در این سالها همراهی لازم را در زمینه حسابرسی چگونگی خرج کرد بودجه‌های ارزی تخصیص یافته،نداشته‌اند.

روز گذشته و در حالی که دو روز تا برپایی روز قدس باقی مانده است، معاونت برون مرزی سازمان صداوسیما نشستی خبری را به انگیزه رونمایی از یکی از مستندهای پرس تی وی برگزار کرد و پیمان جبلی - معاون برون مرزی سازمان صداوسیما - در این نشست که در دوران خاص کرونایی هم برای موضوعی فاقد اهمیت و اولویت ویژه برگزار شد (رونمایی از یک مستند تولیدشده)، با ابراز نگرانی از وضعیت شبکه های برون مرزی صداوسیما، بدون نام بردن از نهادی، در حقیقت انگشت اتهام خود را به سمت دولت نشانه رفت و عنوان کرد: سهل‌انگاران باید پاسخگو باشند. ما در سخت‌ترین شرایط و دوره‌های حیات رسانه ملی این جلسه را برگزار می‌کنیم. فشارهای روزافزون رقبا کنار سهل‌انگاری یا نداشتن درک صحیح در برخی از دستگاه‌های تصمیم‌گیر و فهم ناقص آن‌ها از ظرفیت رسانه بین‌المللی، باعث شده است شبکه‌های برون‌مرزی تحت فشار باشند.

جبلی در ادامه این صحبت‌ها، از الکوثر به عنوان یکی از برندهای معاونت برون مرزی نام برد که در آستانه روز قدس از روی ماهواره یوتل‌ست قطع می‌شود.


در ادامه این صحبت‌ها، معاون برون مرزی در مصاحبه‌ای بار مشکلات را به کمبود بودجه نسبت داد و اینگونه عنوان کرد که «مشکل اصلی کمبود بودجه و کمبود ارز نیست، ‌ چرا که دستگاه‌های مسئول اجرایی در فضای عمومی کشور و خارج از رسانه ملی، بودجه‌های بسیار کلان توزیع می‌کنند که شاید در جای خود لازم هم باشد اما مسأله و مشکل ما درک ناقص و فهم ناکافی از ضرورت‌های کار رسانه‌ای بین‌المللی و گاهی لجبازی و چه‌بسا تعمد و شاید سیاسی‌کاری و گروکشی است.»

«سیاسی کاری» و «گروکشی» عباراتی است که توسط معاون برون مرزی صداوسیما نسبت داده می شود و اتفاقا این پرسش را ایجاد می کند که آیا رسانه‌ای کردن خبر قطع آنتن شبکه‌ای که به همراه دیگر شبکه های برون مرزی در این سالها بارها و بارها به دلایل مختلف از ماهواره های جهانی حذف شده است، در آستانه روز قدس که در فرهنگ سیاسی - اعتقادی جمهوری اسلامی دارای اهمیت و درنتیجه حرمت ویژه ای است، دقیقا مصداق همین عبارات، یعنی گروگیری و سیاسی کاری نمی تواند باشد؟

ضمن آنکه وقتی ارقام ادعایی پرداخت شده از سوی دولت در سالهای گذشته، با این پیوست همراه می شود که مسوولان سازمان صداوسیما با نهادهای نظارتی در زمینه حسابرسی هزینه کرد ارقام ارزی اختصاص یافته در سال ۸۸ تا ۹۲ همکاری لازم را هم نداشته‌اند، می تواند فضای سوء تفاهمی و ابهامی پدید آورد.

در جست و جوی حقیقت

 مدیرکل روابط عمومی سازمان صداوسیما که این روزها در فضای سیاسی کشور، جایگاهی بیش از همتایان قبلی خود در این سازمان را به خود اختصاص داده است، به تازگی در توئیتی دولت را متهم به این کرده است که بودجه ارزی صداوسیما را ناقص پرداخت کرده و این اقدام منجر به این شده که یوتلست شبکه الکوثر را قطع کند.

او در اظهارات اخیر خود پس از قطع شبکه الکوثر از یوتل ست، عنوان کرده است:

«بالاخره بیش از دو سال که دولت محترم بودجه ارزی صدا و سیما را ناقص و حداقلی تخصیص داد، یوتل ست شبکه الکوثر معاونت برون مرزی را قطع کرد.

یکی از مهم ترین شبکه های رسانه ای جبهه مقاومت در حالی قطع می‌شود که چند ماه است همه‌ی مراحل قانونی برای تخصیص بودجه ضروری ارزی طی شده و همه مخاطرات آن برای مسوولان اجرایی توضیح داده شده است.»

جزئیات تخصیص منابع صندوق توسعه ملی به صداوسیما

اما صداوسیمایی‌ها در حالی در روزهای اخیر قطع شبکه‌های برون مرزی را به پرداخت نشدن بودجه مقرر به این سازمان نسبت میدهند که جزئیات تخصیص صندوق توسعه ملی به این سازمان، شواهد دیگری را نشان میدهد و البته قابل توجه است:

بر اساس این گزارش، طی سال‌های ۸۸ تا ۹۲ سالانه حدود ۲۰۰ میلیون دلار به سازمان صداوسیما تخصیص داده شده است. در سال ۱۳۹۵ نیز درخواست برداشت جدید از منابع صندوق توسعه ارائه می شود و با اینکه این منابع (۳۰۰ میلیون یورو) در قالب استقراض از صندوق در اختیار آن سازمان قرار می گیرد اما هنوز هم تکلیف بازپرداخت آن مشخص نشده است.


در سال ۱۳۹۶ نیز معادل ریالی ۱۰۰ میلیون یورو در قالب تبصره ۴ در اختیار صداوسیما قرار گرفته است. ضمن اینکه براساس تبصره ۴ قانون بودجه در سال ۱۳۹۷ مبلغ ۲۵۰ میلیون دلار و در سال ۱۳۹۸ نیز ۱۵۰ میلیون یورو از منابع صندوق توسعه ملی برای پرداخت به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران لحاظ شد.

و البته با وجود محدودیت منابع، با توجه به جهش ارزی سال ۹۷ دولت ۱۶۰ درصد اعتبارات مقرر (۶۰ درصد مازاد بر قانون بودجه) را به این سازمان تخصیص داده است.

اظهارات جدید معاون برون مرزی

اما در پی این اتفاق ها، خبرنگار ایسنا در تماسی با پیمان جبلی ـ معاون برون مرزی صداوسیما ـ این پرسش را به میان کشیده است که آیا بودجه اختصاص یافته از محل صندوق توسعه ملی به صداوسیما، در این سالها برای مدیریت شرایط موجود و جلوگیری از قطع شبکه های برون مرزی از ماهواره های جهانی کافی نبوده است؟

جبلی با بیان اینکه توضیحات بیشتر در این زمینه را باید از روابط عمومی سازمان صداوسیما جویا شوید، بار دیگر تاکید میکند: شبکههای برون‌مرزی که تریبون کشور در خارج هستند، در حال نابودی‌اند و صدای ما در حال خفه شدن در دنیا است؛ با این حال هنوز هم متاسفانه گروکشی و سیاسی کاری ادامه دارد.

او تاکید دارد: شما لطف کنید یک بار هم بررسی کنید در این سه چهار سال اخیر چه بلایی سر سرمایه های رسانه برون‌مرزی کشور آمده است.

جبلی ادامه می‌دهد: در نظر داشته باشید که رسانه برون مرزی تریبون و زبان کلیت حاکمیت است و تضعیف آن یعنی خالی کردن فضا به نفع دشمنان و بی‌دفاع کردن کشور؛ البته که ما با چنگ و دندان پای کار هستیم و اجاره نمی‌دهیم این اتفاق بیفتد.

معاون برون مرزی صداوسیما در عین حال با تاکید بر اینکه همکاران رسانه‌ای ما که زبان ما را بهتر از بقیه میفهمند، از ما حمایت کنند، تاکید دارد: همان طور که روز گذشته هم گفتم، نباید فکر کنیم که در کشور بحران بودجه و بحران پول وجود ندارد. خدا را شکر که حاکمیت ما بر خلاف انتظار دشمنان کشور توانسته است تحریم‌ها را تا حد بسیار زیادی ناکارآمد کند. لذا مشکل ما تحریم نیست، مشکل ما ناکارآمدی در درک اهمیت رسانه جمهوری اسلامی و تضعیف آن به صورت خواسته یا ناخواسته است.

چند پرسش در آستانه روز ناموسی جهان اسلام

با این اوصاف، چند پرسش در این زمینه همچنان باقی است:
-بودجه های ارزی تخصیص یافته در این سالها که طبق اطلاعات عیان شده، بعضا با ضریب تخصیص ۱۶۰ درصدی همراه بوده اند، برای اداره شبکه ای با مختصات مورد بحث، کافی بوده یا نبوده است؟

-ضریب نفوذ شبکه های برون مرزی صداوسیما، با توجه به تکثر و هزینه کرد آنها، متناسب بوده است؟ آیا بررسی هایی در این زمینه انجام شده است؟ در صورت انجام شدن، آیا به همراه مستندات منتشر شده است؟

-در صورت صحت ادعای مطرح شده، علت همکاری نکردن سازمان صداوسیما با نهادهای نظارتی در زمینه بررسی هزینه کرد بودجه‌های ارزی تخصیص یافته در سالهای ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ (دولت دهم) چه بوده است؟

-آیا مطرح کردن موضوع با پیوست "در آستانه روز قدس" درست دو روز مانده به روز پراهمیت تاریخی جهان اسلام یعنی روز تخصیص یافته به مفهومی که ناموس امت اسلام محسوب می شود، قابل دفاع است؟ با توجه به بازتاب‌های آن، مصداق تضعیف جبهه مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی و حامیانش محسوب نمی‌شود؟ آیا بر فرض صحت موضوع، در زمانی دیگر - زودتر یا دیرتر - قابل طرح نبود؟ آیا اگر این رفتار از جانب دیگری صورت گرفته بود، مواجهه احتمالی بخش های خبری و غیرخبری صداوسیما، با مرتکب شونده چه می توانست باشد؟

پرسش‌هایی که ایسنا از انتشار پاسخ های احتمالی طرفین به آنها، استقبال می‌کند.