ایرانی‌هایی که در همه این سالها با نمایش معوج همین تلویزیون از افغانستانی‌ها روبرو بودند این بار بر صفحه تلویزیون، افغانستانی‌هایی را دیدند که نه در ایران بلکه در خاک افغانستان؛ عملا تفاوتی با خودشان نداشتند
۱.دیشب برنامه ۹۰ در اواسط زمان پخش یک غافلگیری ویژه داشت. عادل فردوسی‌پور با آن لحن همیشگی‌اش آمد و برنامه بعدی را اعلام کرد. بدون اینکه توضیحی درباره برنامه بدهد از بینندگانش دعوت کرد که آیتم بعدی برنامه را ببینید. محمدحسین میثاقی گزارشگر کم‌کم معروف شده برنامه‌های ورزشی تلویزیون، این بار سوژه برنامه‌اش را سفر به افغانستان قرار داده بود. به هرات رفته بود و برای اولین بار در تلویزیون ایران، در یک برنامه به شدت پربیننده و معروف نمایش واقعی از نزدیکی مردم ایران و افغانستان نمایش داده شد. ایرانی‌هایی که در همه این سالها با نمایش معوج همین تلویزیون از افغانستانی‌ها روبرو بودند این بار بر صفحه تلویزیون، افغانستانی‌هایی را دیدند که نه در ایران بلکه در خاک افغانستان؛ عملا تفاوتی با خودشان نداشتند. کل‌کل‌های پرسپولیس استقلالی می‌کردند، از اینکه نمی‌توانستند به ۹۰ پیامک بزنند و در مسابقه‌اش شرکت کنند شاکی بودند و وقتی کار بالا می‌گرفت انگشت‌های ۶ تایی و ۴ تایی معروف ایرانی‌ها را بلند می‌کردند و انگار واقعا جزئی از خودمان بودند.
این گزارش با یک ارتباط زنده اسکایپی با هرات پایان می‌پذیرفت. میثاقی ایستاده بود و در پشت سرش چندین افغانستانی قرار داشتند و با او همراهی می‌کردند. در تیکه انداختن‌های فوتبالی ایرانی پا به پایش می‌آمدند و نشان می‌دادند که بر خلاف همه تصویرهای جدید از دوری ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها و دلخوری آنها از ایران، این ارتباط چندین هزارساله، حالا اینجا در عصر جدید مفر دیگری برای نمایش دادن پیدا کرده است.
آیتم ویژه افغانستان برنامه ۹۰، اتفاق جدید و قابل‌تحسینی در تلویزیون ایران بود. یکی از معدود مواردی که تلویزیون ایران به سراغ افغانستانی‌ها رفته بود و دیگر خبری از جنگ و خونریزی و فلاکت و بدبختی نبود. خبری از تحقیر و نگاه ترحم‌برانگیز نبود. فقط نشان می‌داد که این مرزهای جغرافیایی صد ساله، همه نامهربانی‌ها و سخت‌گیری‌ها و بی‌مسئولیتی‌ها که روح دوملت را آزرده‌اند، نتوانسته‌اند کوچکترین خللی به نزدیکی این دو ملت وارد سازند.
۲.در یکی از روزهای میانی محرم امسال اخبار ساعت ۱۸:۳۰ شبکه تهران گزارش جالبی پخش کرد و اتفاقی که حداقل به قدمت انقلاب ایران در این سرزمین هر سال جریان دارد بالاخره به صفحه تلویزیون هم راه پیدا کرد. خبرنگار واحد مرکزی خبر این بار به مناطق جنوبی تهران رفته بود و چندین و چند هیئت مذهبی مهاجرین افغانستانی را پیدا کرده بود که چندین و چند سال بود به صورت مردمی توسط خود مهاجرین در خاک ایران برپا می‌شد و درست مثل ایرانی‌ها، البته با حفظ سبک و سیاق سنتی عزاداری برای اهل‌بیت، مجلس برپا می‌کردند و سخنرانی می‌کردند. این گزارش بازتاب زیادی بین خود مهاجرین داشت. آنها می‌دیدند که بالاخره برای اتفاقی غیر از وقایع تلخ و ناامیدکننده هم روی صفحه تلویزیون ایران دیده می‌شوند.
۳. برنامه «عینک آفتابی» رضا رشیدپور، برنامه عامه‌پسندی بود با مخاطبان خاص خودش. قبلا در همین صفحه انتقاد تندی هم به این برنامه وارد کردیم. اما در یکی از قسمت‌های پایانی این برنامه اتفاق جالبی افتاد.رشیدپور از یک مادر و دختر افغانستانی دعوت کرده بود که به برنامه‌اش بیایند و گپ کوتاهی با آنها زد و آنها را هم به عنوان یکی از مخاطبان همیشگی برنامه‌اش دعوت کرد. جدای از ارزش به رسمیت شناختن این دسته از مخاطبین که معمولا کسی آنها را نمی‌بیند، گفتگوی کوتاه رشیدپور با این دو زن مهاجر افغانستانی نکات جالبی داشت. اول اینکه به خوبی نشان می‌داد که مرزهای خودساخته ذهنی ما و رسانه‌ها ما در مورد مهاجرین چه‌قدر غیرواقعی و کاذب است. ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها چه‌قدر به هم نزدیک هستند و بعد هم اینکه نشان می‌داد که چگونه تصویری که از مهاجرین در تمام این سالها در ذهن ما شکل گرفته است چه‌قدر مجازی و دور از حقیقت است. دختر کوچک خانواده با اعتماد به نفس پا‌به‌پای رشیدپور صحبت می‌کرد و جلو می‌آمد.
۴.این روزها اخبار خوش بیشتری هم به گوش می‌رسد. اینکه بالاخره قرار شده است اولین سریال در مورد مهاجرین افغانستانی در تلویزیون ایران ساخته شود. سریالی که قرار است داستان چند نخبه مهاجر را روایت کند. یا اینکه چند وقتی است دیگر در سریال‌های تلویزیونی، مهاجرین افغانستانی را به عنوان سرایه‌دار و کارگر نادانی که قرار است نقش شیرین‌کننده ماجرا را داشته باشید نمی‌بینیم. در مواقع مختلفی، رادیو به سراغ ترانه‌ها و موسیقی‌ها افغانستانی رفته است و مجله افغانستان به همت انجمن دوستی ایران و افغانستان هم همچنان در حال پخش است. شاید خاطره‌های تلخ سال‌های قبل برطرف شود.
۵. محمد سرافراز رئیس جدید صداوسیما، چند روزی است که کارش را شروع کرده است. آن‌طور که می‌گویند تخصص سرافراز امور بین‌المللی است. امیدوارم، مساله به شدت مهم «نمایش افغانستانی‌ها در صداوسیمای ایران» مساله او هم باشد. تاثیر منفی تلویزیون در رابطه استراتژیک ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها در این سالها غیرقابل ندیدن است. این اتفاقات جدید را به فال نیک میگیریم.
این گزارش با یک ارتباط زنده اسکایپی با هرات پایان می‌پذیرفت. میثاقی ایستاده بود و در پشت سرش چندین افغانستانی قرار داشتند و با او همراهی می‌کردند. در تیکه انداختن‌های فوتبالی ایرانی پا به پایش می‌آمدند و نشان می‌دادند که بر خلاف همه تصویرهای جدید از دوری ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها و دلخوری آنها از ایران، این ارتباط چندین هزارساله، حالا اینجا در عصر جدید مفر دیگری برای نمایش دادن پیدا کرده است.
آیتم ویژه افغانستان برنامه ۹۰، اتفاق جدید و قابل‌تحسینی در تلویزیون ایران بود. یکی از معدود مواردی که تلویزیون ایران به سراغ افغانستانی‌ها رفته بود و دیگر خبری از جنگ و خونریزی و فلاکت و بدبختی نبود. خبری از تحقیر و نگاه ترحم‌برانگیز نبود. فقط نشان می‌داد که این مرزهای جغرافیایی صد ساله، همه نامهربانی‌ها و سخت‌گیری‌ها و بی‌مسئولیتی‌ها که روح دوملت را آزرده‌اند، نتوانسته‌اند کوچکترین خللی به نزدیکی این دو ملت وارد سازند.
۲.در یکی از روزهای میانی محرم امسال اخبار ساعت ۱۸:۳۰ شبکه تهران گزارش جالبی پخش کرد و اتفاقی که حداقل به قدمت انقلاب ایران در این سرزمین هر سال جریان دارد بالاخره به صفحه تلویزیون هم راه پیدا کرد. خبرنگار واحد مرکزی خبر این بار به مناطق جنوبی تهران رفته بود و چندین و چند هیئت مذهبی مهاجرین افغانستانی را پیدا کرده بود که چندین و چند سال بود به صورت مردمی توسط خود مهاجرین در خاک ایران برپا می‌شد و درست مثل ایرانی‌ها، البته با حفظ سبک و سیاق سنتی عزاداری برای اهل‌بیت، مجلس برپا می‌کردند و سخنرانی می‌کردند. این گزارش بازتاب زیادی بین خود مهاجرین داشت. آنها می‌دیدند که بالاخره برای اتفاقی غیر از وقایع تلخ و ناامیدکننده هم روی صفحه تلویزیون ایران دیده می‌شوند.
۳. برنامه «عینک آفتابی» رضا رشیدپور، برنامه عامه‌پسندی بود با مخاطبان خاص خودش. قبلا در همین صفحه انتقاد تندی هم به این برنامه وارد کردیم. اما در یکی از قسمت‌های پایانی این برنامه اتفاق جالبی افتاد.رشیدپور از یک مادر و دختر افغانستانی دعوت کرده بود که به برنامه‌اش بیایند و گپ کوتاهی با آنها زد و آنها را هم به عنوان یکی از مخاطبان همیشگی برنامه‌اش دعوت کرد. جدای از ارزش به رسمیت شناختن این دسته از مخاطبین که معمولا کسی آنها را نمی‌بیند، گفتگوی کوتاه رشیدپور با این دو زن مهاجر افغانستانی نکات جالبی داشت. اول اینکه به خوبی نشان می‌داد که مرزهای خودساخته ذهنی ما و رسانه‌ها ما در مورد مهاجرین چه‌قدر غیرواقعی و کاذب است. ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها چه‌قدر به هم نزدیک هستند و بعد هم اینکه نشان می‌داد که چگونه تصویری که از مهاجرین در تمام این سالها در ذهن ما شکل گرفته است چه‌قدر مجازی و دور از حقیقت است. دختر کوچک خانواده با اعتماد به نفس پا‌به‌پای رشیدپور صحبت می‌کرد و جلو می‌آمد.
۴.این روزها اخبار خوش بیشتری هم به گوش می‌رسد. اینکه بالاخره قرار شده است اولین سریال در مورد مهاجرین افغانستانی در تلویزیون ایران ساخته شود. سریالی که قرار است داستان چند نخبه مهاجر را روایت کند. یا اینکه چند وقتی است دیگر در سریال‌های تلویزیونی، مهاجرین افغانستانی را به عنوان سرایه‌دار و کارگر نادانی که قرار است نقش شیرین‌کننده ماجرا را داشته باشید نمی‌بینیم. در مواقع مختلفی، رادیو به سراغ ترانه‌ها و موسیقی‌ها افغانستانی رفته است و مجله افغانستان به همت انجمن دوستی ایران و افغانستان هم همچنان در حال پخش است. شاید خاطره‌های تلخ سال‌های قبل برطرف شود.
۵. محمد سرافراز رئیس جدید صداوسیما، چند روزی است که کارش را شروع کرده است. آن‌طور که می‌گویند تخصص سرافراز امور بین‌المللی است. امیدوارم، مساله به شدت مهم «نمایش افغانستانی‌ها در صداوسیمای ایران» مساله او هم باشد. تاثیر منفی تلویزیون در رابطه استراتژیک ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها در این سالها غیرقابل ندیدن است. این اتفاقات جدید را به فال نیک میگیریم.
منبع: تسنیم
ارسال نظر
