چند نکته درباره سلامت روان در دوران شیوع کرونا

دکتر عباس امان الهی عضو هیات علمی و هسته اجتماعی و فرهنگی ستاد مقابله با بیماری کرونا دانشگاه شهید چمران اهواز، در یادداشتی بر اساس آخرین یافته های علمی به مسایل مربوط به سلامت روان عامه مردم و خانواده ها و کادر درمانی و اقدامات مسئولین در دوران شیوع ویروس کرونا پرداخت.

به گزارش ایسنا، در این یادداشت آمده است:

افراد مختلف نسبت به موقعیت‌های استرس‌زا به شیوه‌های متفاوت واکنش نشان می دهند. تأثیر هیجانی یک وضعیت اضطراری بر فرد می‌تواند به ویژگی‌ها و تجربه‌های شخصی، شرایط اقتصادی و اجتماعی فرد و جامعه آنها و در دسترس بودن منابع بستگی داشته باشد. همچنین اگر مردم به صورت مکرر تصاویر و خبرهای مربوط به موقعیت اضطراری را ببینند واکنش هیجانی آنها تحت تاثیر قرار می گیرد.

افرادی که ممکن است با شدت بیشتری نسبت به استرس ناشی از بحران COVID-۱۹  واکنش نشان دهند عبارتند از:

۱- افرادی که پیش از این بحران، مشکلات روانشناختی  و سوء استفاده از مواد داشته اند.

 ۲-کودکان

۳- افرادی که به بیماران و یا افراد مشکوک به COVID-۱۹  کمک می کنند مانند پزشکان، پرستاران و سایر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی.

واکنش ها در هنگام شیوع بیماری های عفونی می تواند شامل موارد زیر باشد.

-ترس و نگرانی از وضعیت سلامتی خود و عزیزانی که ممکن است در معرض COVID-۱۹ قرار داشته باشند.

-تغییر در الگوی خواب یا الگوی خوردن

-مشکل در خوابیدن یا تمرکز

-وخیم تر شدن مشکلات مزمن سلامت

- افزایش مصرف الکل، دخانیات یا سایر داروها

افرادی که از قبل دارای مشکلات مربوط به سلامت روان  می‌باشند باید به برنامه‌های درمانی خود ادامه دهند و مراقب بروز هرگونه علائم جدید باشند.

کنار آمدن با این احساسات و کمک گرفتن در زمان لازم به شما، خانواده شما و جامعه کمک خواهد کرد تا از این فاجعه بهبود یابید. با خانواده، دوستان و دیگران ارتباط برقرار کنید. از خود و همدیگر مراقبت کنید و بدانید که چه موقع و چگونه می توانید کمک بگیرید.

کارهایی که برای مراقبت از خود می توانید انجام دهید:

۱- از قرار گرفتن بیش از حد در معرض پوشش رسانه ای COVID-۱۹ خودداری کنید.

۲-مراقب بدن خود باشید. نفس عمیق بکشید، مراقبت کنید. سعی کنید وعده های غذایی سالم و متعادل بخورید، مرتباً ورزش کنید، بخوابید و از مصرف الکل و داروها خودداری کنید.

۳- به خود یادآوری کنید که احساسات شدید از بین می‌روند. از تماس، خواندن یا گوش دادن به خبرها دوری کنید. شنیدن درباره بحران و دیدن تصاویر به طور مکرر می تواند ناراحت کننده باشد. برای بازگشت به زندگی عادی خود سعی کنید فعالیت های دیگری را که از آنها لذت می برید انجام دهید.

۴-با دیگران در ارتباط باشید. نگرانی ها و احساس های خود را با یک دوست یا یکی از اعضای خانواده در میان بگذارید. روابط سالم خود را حفظ کنید.

۵-احساس امید و تفکر مثبت را در خود حفظ کنید.

برای والدین:

کودکان تا حدودی نسبت به آنچه از بزرگسالان پیرامون خود می بینند، واکنش نشان می دهند. هنگامی که والدین و مراقبان با آرامش و اطمینان به مسایل مربوط به کرونا پاسخ می‌دهند می‌توانند بهترین حمایت را از فرزندان خود داشته باشند.

همه کودکان به یک روش به استرس پاسخ نمی‌دهند. برخی از تغییرات معمول که در کودکان دیده می‌شود:

۱-گریه و تحریک پذیری بیش از حد

۲-بازگشت به رفتارهایی که کودک در مراحل قبلی رشد داشت (مثل شب ادراری)

۳-نگرانی یا غم بیش از حد

۴-عادات ناسالم خوردن یا خوابیدن

۵-تحریک پذیری و رفتارهای برون سازی (مثل پرخاشگری)

۶-عملکرد ضعیف تحصیلی یا اجتناب از تکالیف

۷-مشکلات توجه و تمرکز

۸-اجتناب از فعالیت‌هایی که در گذشته از آنها لذت می برد.

۹-سردردهای غیر قابل توضیح یا درد بدن

عوامل خاص زیر ممکن است بر واکنش عاطفی کودک تأثیر بگذارد:

۱- درگیری مستقیم با وضعیت اضطراری.

۲-رویداد استرس زا یا آسیب زای قبلی.

۳-از دست دادن یک عضو خانواده یا دوست نزدیک

۴-جدایی از مراقبین.

۵-چگونگی واکنش والدین و مراقبان

۶-منابع خانوادگی

۷-روابط و ارتباطات بین اعضای خانواده

۸-تماس مکرر با اخبار و تصاویر مربوط به رویداد

۹-استرس مداوم به دلیل تغییر شرایط زندگی

۱۰-تفاوت های فرهنگی

۱۱-انعطاف پذیری جامعه

۱۲- اعتقاد به اینکه ممکن است کودک یا یک عزیز بمیرد.

کارهای بسیاری وجود دارد که می توانید برای حمایت از فرزند خود انجام دهید:

۱-برای گفتگو با فرزندتان در مورد شیوع COVID-۱۹ وقت بگذارید.

۲-به سؤالات پاسخ دهید و حقایق مربوط به COVID-۱۹ را به روشی که کودک شما می تواند درک کند، با او در میان بگذارید.

۳-به فرزند خود اطمینان دهید که از امنیت برخوردار است. اگر احساس ناراحتی می کنند، به آنها بگویید که اشکالی ندارد.

۴- نحوه برخورد با استرس خود را با آنها در میان بگذارید تا آنها بتوانند از شما یاد بگیرند که چگونه با استرس کنار بیایند.

۵-کودکان را در معرض اخبار و اطلاعات و تصاویر مربوط به کرونا قرار ندهید. کودکان ممکن است آنچه را که می شنوند نادرست تفسیر کنند و یا از چیزی که نمی فهمند وحشت کنند.

۶-به کودک خود کمک کنید تا زندگی آنها نظم داشته باشد. به آنها کمک کنید تا به فعالیت عادی خود بازگردند.(مثل بازی، خواب و ..).

۷-برای فرزندتان یک الگو باشید. استراحت کنید، بخوابید، ورزش کنید و غذا بخورید. با دوستان و اعضای خانواده خود در ارتباط باشید و به شبکه حمایت اجتماعی خود اعتماد کنید.

۸-به کودکان فرصت دهید تا در مورد آنچه گذشته یا درباره آنچه در مورد آن فکر می کنند صحبت کنند. آنها را تشویق کنید تا نگرانی ها را به اشتراک بگذارند و سؤال کنند.

برای کادر درمان:

کادر درمانی، به ویژه آنهایی که در بیمارستان ها مشغول مراقبت از مبتلایان به ویروس COVID-۱۹  یا مشکوک به ابتلا هستند، در معرض خطر بالای عفونت و همچنین مشکلات بهداشت روان هستند. آنها همچنین ممکن است ترس از ابتلا به ویروس و انتشار ویروس را به خانواده ها، دوستان یا همکاران خود تجربه کنند. آنها اعم از پزشک، پرستار و ... در معرض بیشترین فشار روانی قرار دارند. بنابراین ممکن است افسردگی، اضطراب، ترس و ناامیدی را گزارش کنند.

پیشنهادهای زیر می تواند برای کاهش فشار روانی کادر درمان کمک کننده باشد.

۱-از اعضای تیم همکارانتان حمایت و  پشتیبانی به دست آورید.

۲- یک شبکه ای از دوستان ایجاد کنید.

۳- در شبکه دوستان رابطه های دوستی دو نفره تشکیل دهید.  

۴-در روابط دوستی دو نفره برای حمایت از یکدیگر و نظارت بر استرس، فشار کاری و ایمنی هم با یکدیگر همکاری کنید.

۵- با هم بیشتر آشنا شوید. در رابطه دوستی دو نفره در مورد پیشینه، علایق، سرگرمی ها و خانواده صحبت کنید.

۶- نقاط قوت و ضعف یکدیگر را شناسایی کنید.

۷- مراقب همدیگر باشید و اگر می توانید در یک مکان با هم کار کنید.

۸- با دقت به همدیگر گوش دهید و تجربیات و احساسات خود را با هم اشتراک بگذارید.

۹- شرایط سخت را تصدیق کنید و دستاوردها، حتی موارد کوچک را نیز مورد توجه قرار دهید.

۱۰- برای برآورده کردن نیازهای اساسی به هم کمک کنید.

۱۱- فشار کاری یکدیگر را رصد کنید. یکدیگر را تشویق به استراحت کنید.

۱۲- فرصت‌های لازم برای کاهش استرس (استراحت، خواب روتین، ورزش و تنفس عمیق) را فراهم کنید.

۱۲- به احساسات خود احترام بگذارید و درباره آنها با همکارانتان گفتگو کنید.

۱۲- نیازها و محدودیت های اساسی خود را به مسئولتان ابلاغ کنید.

برای مسئولین

روش های مورد استفاده در شیوع SARS می تواند برای پاسخ به شیوع ویروس کرونا مفید باشد.

 ۱- تیم های سلامت روان چند رشته ای توسط مقامات بهداشتی در سطح منطقه ای و ملی ایجاد شوند. (از جمله روان پزشکان، پرستاران روان پزشکی، روان شناسان بالینی، مشاوران و سایر کارکنان بهداشت روان) باید حمایت های بهداشت روان را به بیماران و کارکنان ارائه دهند. برای بیماران مبتلا به اختلالات روانی همراه باید اقدامات درمانی ویژه روان پزشکی و خدمات و روان درمانی مناسب ارائه شود.

 ۲- ارتباطات روشن با به روزرسانی های منظم و دقیق در مورد شیوع بیماری باید هم برای کارکنان بهداشت و هم برای بیماران فراهم شود تا احساس عدم اطمینان و ترس را برطرف کنند. برنامه های درمانی، گزارش پیشرفت و به روز رسانی وضعیت سلامتی باید به بیماران و خانواده های آنها داده شود.

 ۳- باید خدمات ایمن برای ارائه مشاوره روان شناختی با استفاده از دستگاه های الکترونیکی و برنامه های کاربردی (مانند تلفن های هوشمند) برای مبتلایان و همچنین خانواده ها آنها تنظیم شود.

۴-استفاده از کانال های ارتباطی ایمن بین بیماران و خانواده ها، مانند ارتباطات با استفاده از فضای مجازی، باید برای کاهش انزوا برنامه ریزی شود.

۵- بیماران مشکوک و تشخیص داده شده و همچنین کارکنان در بیمارستان های مراقبت از بیماران آلوده باید به طور منظم غربالگری بالینی برای افسردگی، اضطراب، و گرایش به خودکشی را دریافت کنند. برای کسانی که با مشکلات شدیدتری در سلامت روانی روبرو هستند، باید به موقع درمان روانشناختی ارائه شود.