روزنامه ابتکار در سرمقاله خود به قلم محمدرضا ستاری نوشت:روز دوشنبه در افغانستان اتفاقی صورت گرفت که علاوه بر آنکه در تاریخ نوین سیاست کم نظیر بود، بلکه تمامی تحولات و معادلات آینده این کشور را نیز در هاله‌ای از ابهام قرار داد.
پس از انتخابات جنجالی افغانستان در مهر ماه و اعلام نتایج آن در اواخر دی ماه امسال به مانند دوره قبلی انتخابات، عبدالله عبدالله مدعی تقلب گسترده در انتخابات شد و نتایج آن را مردود دانست. در دوره قبل هرچند میانجی‌گری برخی از کشورها مانند ایران سبب شد تا درنهایت یک دولت وحدت ملی به ریاست محمد اشرف غنی و ریاست اجرایی عبدالله عبدالله در کابل شکل بگیرد، اما این بار عبدالله با رد تمامی درخواست‌ها، همزمان با مراسم تحلیف اشرف غنی در ارگ ریاست جمهوری، برای خودش در کاخ سپیدار یک مراسم تحلیف جداگانه برگزار کرد و ضمن انتخاب معاونان خود، وعده تشکیل یک دولت فراگیر را داد.
این اتفاق و انشقاق سیاسی در حالی صورت می‌گیرد که هفته قبل از آن ایالات متحده سرانجام پس از یک سال و نیم مذاکره و گفتوگو با گروه طالبان به یک توافق صلح دست پیدا کرد؛ توافقی که پس از 19 سال جنگ داخلی و ویرانگر عملاً با دادن یک مشروعیت سیاسی به طالبان، این گروه را در فرآیندهای آتی افغانستان به رسمیت شناخت. درواقع با اتفاقی که اکنون در کابل صورت گرفته و تحولاتی که پس از معاهده صلح میان آمریکا و طالبان در دوحه قطر در حال رقم خوردن است، وضعیت این روزهای افغانستان درست شبیه به اواسط دهه 1370 در حال رقم خوردن است؛ جایی که با سقوط دولت نجیب، مقدمات بلعیده شدن کشور توسط طابان و استقرار حکومت وحشت این گروه در سراسر این کشور فراهم شد.
در این میان برخی از کارشناسان معتقدند که طالبان این روزها با طالبان پیش از جنگ و حتی در خلال جنگ تفاوت دارد و این گروه پذیرفته که باید طی یک فرآیند سیاسی وارد معادلات افغانستان شود. اما اگر بخواهیم از خوش‌باوری فاصله گرفته و واقعیات افغانستان را آنطور که در حال رقم خوردن است مورد بررسی قرار دهیم، وضعیت این کشور دورنمایی جز ابهام، نگرانی و تداوم منازعات را پدیدار نمی‌کند. برای این منظور چند تحلیل مورد توجه قرار دارد. نخست اینکه مشخص نیست طالبان امروز تا چه میزان قرار است از خط مشی تمامیت‌‌خواه و ایدئولوژی خشونت‌گرای خود فاصله بگیرد. تمامی حملات صورت گرفته توسط این گروه در خلال مذاکرات با آمریکا بیانگر آن است که امروز ما با یک طالبان یکپارچه و منسجم در افغانستان روبهرو نیستم و بیش از بیست گروه امروز در افغانستان حضور دارند که مدعی نمایندگی طالبان هستند.
از سوی مقابل طبق متن توافق صلح طالبان با آمریکا، شاهد هستیم که این گروه اصرار عجیبی در گنجاندن مفهوم امارت اسلامی در متن توافقنامه داشته است؛ امری که نشان می‌دهد طالبان همچنان با توجه به نفوذی که در اقصی نقاط افغانستان دارد، به چیزی کمتر از یک حکومت فراگیر و مبتنی بر مشی تمامیت‌خواهانه در آینده رضایت نمی‌دهد. همچنین آنها مذاکرات بین‌الافغانی را منوط به آزادی بیش از 5 هزار زندانی خود دانسته و بارها نیز اعلام کرده‌اند به واسطه دست نشانده بودن دولت کابل، به هیچ عنوان چنین دولتی را به رسمیت نمی‌شناسند. حتی پس از امضای توافق صلح، طالبان طی بیانیه‌ای به صراحت عنوان کرده هیچ تعهدی را در قبال نیروهای دولتی نخواهد پذیرفت و دستور انجام عملیات‌های جهادی جدید را نیز صادر کرده است.
تمامی این تحولات با توجه به آشفتگی‌های موجود در کابل بیانگر آن است که بار دیگر محیط افغانستان برای بروز و ظهور یک طالبان جدید فراهم است و حتی می‌توان به صراحت گفت که اقدامات عبدالله عبدالله و ناکارآمدی اشرف غنی درواقع چراغ سبزی برای این گروه در جهت بهره‌برداری کامل از شرایط امروز کشور است. امری که ضرر آن علاوه بر مردم و جامعه مدنی زجر کشیده افغانستان، یقیناً به همسایگان این کشور نیز سرایت خواهد کرد؛ زیرا روزهای آینده و قدرت گرفتن طالبان در سراسر افغانستان که توام شده با جدال گسترده سیاسی میان گروه‌های مختلف این کشور بار دیگر یک تهدید مهم و غیر قابل مهار را در مرزهای همسایگان افغانستان یعنی ایران، چین، هند و ازبکستان به بار خواهد آورد؛ موضوعی که باز هم تاریخ خشونت‌ها در افغانستان را به شیوه جدید و این بار در سراسر منطقه باز تولید می‌کند.
ارسال نظر
