بورس تهران بر سر دوراهی

بورس تهران روز گذشته در شرایطی با افت 17 واحدی شاخص کل روبه‌رو شد که به عقیده کارشناسان می‌توانست روند مثبتی را تجربه کند؛ اما عرضه سهام «سیدکو» مانع از تحقق این امر شد. بررسی‌ها نشان می‌دهند بورس تهران بر سر یک دو راهی قرار گرفته است؛ به‌طوری‌که از یک طرف نشانه‌های مثبت بنیادین بازار می‌توانند محرک قوی برای خروج بورس از رکود تلقی شوند، با این حال برخی ابهامات در رابطه با عوامل غیراقتصادی موثر بر بازار سهام باعث شده معامله‌گران در لاک احتیاط فرو رفته و تصمیم‌گیری‌ها را تا حدی به تاخیر اندازند.

روز گذشته بازار سرمایه متاثر از عرضه سهام شرکت سیمانی سیدکو به میزان 7/15 واحد منفی شد. در واقع بورس تهران پس از مدت‌ها شاهد فروش برخی سهم‌ها از سوی سهامداران و فعالانش بود؛ اقدامی که در پی تامین نقدینگی لازم برای خریداری سهم سی و یکمین شركت سیمانی فعال در بازار سهام صورت گرفت. با این حال کارشناسان با اشاره به ورود نقدینگی‌های مناسب به بورس در هفته‌های اخیر معتقدند از منظر بنیادی بورس تهران از شرایط خوبی برخوردار است و همین شرایط مناسب باعث ورود نقدینگی و تشویق سرمایه‌گذاران شده است. البته بررسی‌ها از خروج مجدد حقیقی‌ها حکایت دارند که خبر مناسبی نیست با این حال شرایط بازار سهام از منظر قیمتی ایده‌آل است. به‌رغم خوش‌بینی‌ها به شرایط بازار اما عوامل غیراقتصادی مثل مذاکرات سوم آذر باعث احتیاط فعالان بازار شده است و به نوعی بورس بر سر دوراهی قرار گرفته است که انتظار می‌رود تا زمان مذاکرات این روند ادامه داشته باشد.

روز گذشته بورس تهران شاهد عرضه سهام سیمانی سیدکو بود، اما آنچه منجر به توجه جدی فعالان بازار سرمایه به این سهم سیمانی شده بود، علاوه بر جذاب بودن عرضه‌های اولیه، اخباری است که از سوی فعالان این گروه به بازار مخابره می‌شود که در این میان می‌توان به P/E پایین بین 4 تا 5 و انتظار برای رشد آن تا دامنه 8 تا 9 واحد، پوشش سودهای بالا، عدم زیان انباشته، عدم تاثیر‌پذیری از عدم توافق هسته‌ای، تلاش‌های فعالان این گروه برای آزاد‌سازی قیمت سیمان و ورود آن به بورس کالا و در نهایت استفاده از سیمان به جای قیر در ساخت جاده‌ها و دستور بر بتنی شدن 10 درصد جاده‌های کل کشور اشاره کرد.

در این راستا در پی عرضه 10 درصد از سهام شرکت سرمایه‌گذاری توسعه صنایع سیمان توسط گروه توسعه ملی به عنوان سهامدار عمده این شرکت، حدود 600 میلیارد تومان به ارزش بازار افزوده شد.
 بر این اساس به‌رغم افت شاخص بورس و رسیدن رقم آن به 75 هزار و 930 واحدی، حجم و ارزش معاملات به روند رو به رشد خود ادامه داد؛ به‌گونه‌ای که روز گذشته در بازار سرمایه بیش از یک میلیارد و 24 میلیون سهم به ارزش دو هزار و 411 میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفت تا به این واسطه ارزش بازار سرمایه به 341 هزار میلیارد تومان افزایش یابد. در این بین بنا به گزارش امور ناشران شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (CSD)، تعداد کدهای معاملاتی تا آبان ماه امسال به هفت میلیون و 760 هزار و 931 عدد رسیده است که در قیاس با مدت مشابه سال گذشته از رشد 5/14 درصدی برخوردار شده است.

 آذرماه؛ بودجه دولت و نرخ ارز مرجع
یک کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «دنیای اقتصاد» در بررسی وضعیت بازار سرمایه به رشد بازار سرمایه در پی ورود نقدینگی‌های جدید اشاره کرد و در بررسی دلایل انتخاب بازار سرمایه از سوی این نقدینگی برای سرمایه‌گذاری، اظهار کرد: همواره سرمایه هوشمند به‌عنوان بهترین عاملی که می‌تواند رخداد‌های سیاسی و اقتصادی را نشان دهد مورد بحث بوده است.
مهدی ساسانی که از رکود در بازار مسکن و دامنه نوسان کم در بازار طلا و ارز به‌عنوان دلایلی یاد می‌کرد که به تنهایی نمی‌توانستند دلیل قانع‌کننده‌ای برای ورود این حجم نقدینگی باشند، از مساله توافق هسته‌ای به‌عنوان بهانه‌ای نام برد که از سوی اهالی بازار سرمایه به‌عنوان توجیه این ورود ذکر می‌شود.
وی بر این اساس این‌گونه نتیجه‌گیری کرد: نگرشی که از احتمال توافق هسته‌ای تا 3 آذر ماه در ذهن عمومی افراد شکل گرفته، باعث شد سرمایه‌های جدید، بازار سرمایه را امن‌تر و پویا‌تر از بازار‌هایی همچون مسکن، طلا و ارز ببینند.
این تحلیلگر بازار سرمایه با طرح این سوال که آیا واقعا همه چیز را باید به مذاکرات هسته‌ای گره زد، ابراز کرد: شاید جواب این سوال بتواند خیلی از نگاه‌ها را نسبت به کلیت بازار باز کند چرا که نگاه تک محوری باعث دیده شدن همه مسائل به‌صورت صفر و یک می‌شود، در صورتی‌که توافقات تا مرزی که از قبل در ذهن‌ها ایجاد شده است پیش نرود، منجر به شکل‌گیری احساس شکست یا عدم دستیابی به موفقیت نهایی در اذهان عمومی می‌شود.
وی با بیان اینکه باید قبول کرد اقتصاد تنها در گروی مذاکرات نیست، بلکه باید آن را به‌صورت چند بعدی بررسی کرد، آذر ماه را آبستن حوادث بزرگی دانست که از تاثیرات بسزایی بر بازار سرمایه برخوردار است.
ساسانی از ارائه بودجه دولت برای سال 94 در آذر ماه به‌عنوان یکی از عوامل تاثیر‌گذاری نام برد که باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد. به گفته وی، بودجه دولت عموما بر قیمت نفت استوار است و هم‌اکنون شاهد افت قیمت نفت هستیم که این افت کما‌کان نیز ادامه دارد و از آنجا که نمی‌توان با اطمینان در مورد چگونگی تنظیم این بودجه از سوی دولت و تاثیرات آن بر شرکت‌های مختلف نظر داد، بدیهی است که سهامداران کم کم با دیده ابهام به این مورد بنگرند و هر‌چه به تاریخ آن نزدیک‌تر شویم این ابهام بیشتر هم خواهد شد.

وی از نرخ دلار به‌عنوان ارز مرجع به‌عنوان مساله مهم دیگری یاد کرد که می‌تواند در بودجه شرکت‌ها برای سال مالی آتی تاثیرگذار باشد.
بر این اساس، ساسانی با توجه به نزدیک شدن به پایان سال و زمان ارائه اولین پیش‌بینی سود سال مالی جدید برای اکثر شرکت‌ها، خواستار توجه به این موضوع شد.
وی معتقد است: ارائه پیش‌بینی‌های محتاطانه باعث بالا رفتن P/E برای بازار می‌شود و این موضوع می‌تواند چالشی را پیش‌روی بورس ایجاد کند.

وی به جریان نقدینگی موجود در بازار سرمایه نیز اشاره‌ای کرد؛ نقدینگی که ارزش معاملات روزانه را در ارقام کنونی آن رقم زده است. این تحلیلگر بازار سرمایه عنوان کرد: اگر فرض بر ارزش معاملات نقدی در حدود 1000 تا 1500 میلیارد ریال برای ماه‌های پایانی تابستان باشد، باید قبول کنیم در حال حاضر میانگین ارزش معاملات در حدود 3500 تا 4000 میلیارد ریال شده و این افزایش باعث می‌شود رونق نسبی در بازار سرمایه کماکان حفظ شود.
بر این اساس وی این‌گونه نتیجه‌گیری کرد: با وجود این موضوعات می‌توان بازار سرمایه را بهترین بازار در بین بازارهای کشور معرفی کرد و تا زمانی که این میزان ارزش معاملات تداوم داشته باشد، می‌توان سهامداری در بورس را دنبال کرد و منتظر واکنش سرمایه فعالان بازار نسبت به اخبار بودجه دولت و بودجه شرکت‌ها در ماه‌های بعد بود.

ساسانی ادامه داد: در این میان نیز باید باور داشت همان‌گونه که سرمایه هوشمند قبل از اخبار احتمال توافق با ورود خود به بازار سرمایه راه را به سهامداران نشان داده است در صورت رخداد‌های نامیمون و هر گونه خبر احتمالی نا‌خوشایند با خروج تدریجی خود علائم ریزش را هم نشان می‌دهد.
در عین حال، مدیر عامل شرکت کارگزاری بانک تات (در حال تبدیل به بانک آینده)  از روند افزایشی شاخص کل بورس و حجم معاملات آن طی دو هفته گذشته به‌عنوان نشانه‌هایی یاد کرد که حکایت از جذابیت بورس دارد.
وی در بیان اهمیت این بازدهی، حجم معاملات روزانه بازار را مورد اشاره قرار داد و یادآور شد: حجم معاملات روزانه در ماه‌های گذشته از حدود 200 میلیارد تومان، طی دو هفته اخیر به بیش از 400 میلیارد تومان افزایش یافت که این به آن معناست که نقدشوندگی بازار طی بازه زمانی مورد اشاره حدود دو برابر شده است.

بورس تهران بر سر دوراهیفردین آقا‌بزرگی ادامه داد: با این حال به‌رغم عرضه‌های حجیم حقوقی‌ها طی دو هفته گذشته، اما بازار با چنان استقبالی روبه‌رو بود که این عرضه‌ها نه‌تنها تاثیری بر روند افزایشی شاخص نداشت بلکه تا حدودی رضایت آن دسته از سرمایه‌گذارانی را جلب کرد که مشتاقانه به دنبال خرید سهام بودند.
وی بر این اساس به برشمردن عوامل عمده به‌وجود آمدن این وضعیت در بازار پرداخت و به پایین آمدن قیمت سهام و P/E طی ماه‌های ابتدایی سال 93، اصلاح نرخ سود سپرده بانکی، اعلام مواضع مسوولان اقتصادی درخصوص اولویت بازار سرمایه و لزوم حمایت از آن اشاره کرد.
این کارشناس بازار سرمایه همچنین از چشم‌انداز مثبت مذاکرات سیاسی در عرصه بین‌المللی، عملکرد مناسب‌تر شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس در مقایسه با سال گذشته و رکود حاکم بر بازارهای موازی از جمله مسکن، ارز و طلا به‌عنوان دیگر عوامل تاثیر‌گذار یاد کرد.

وی تصریح کرد: در این بین برخی اعتقاد دارند که بعضی از نکات یاد‌شده وزن بیشتری نسبت به سایر مفروضات دارند و شاید بیشترین توجه معطوف به روند مذاکرات سیاسی باشد، اما به نظر می‌رسد در دو حالت متفاوت این موضوع را می‌توان ارزیابی کرد.
آقابزرگی ادامه داد: نخست، حالتی است که در مهلت پیش‌بینی شده، توافقات سیاسی به نحوی که طرفین از آن رضایت کامل داشته باشند، پیش رود؛ در این صورت همان‌طور که قابل پیش‌بینی است کماکان افزایش تقاضای خرید سهام را در پی خواهیم داشت و ادامه روند رو به بالای شاخص رفته‌رفته آن دسته از سرمایه‌گذارانی را که مردد به ورود به بازار بودند بیشتر تشویق به ورود خواهد کرد.
وی افزود: مسوولان و ناظران هم‌اکنون باید آمادگی کامل را برای هماهنگ شدن با این وضعیت در دست بررسی و اقدام داشته باشند و به نحوی برنامه‌ریزی کنند که به‌طور شایسته، همزمان تقاضای بازار را پاسخ دهند اما روند هیجانی آن را نیز تحت کنترل داشته باشند که فضای ملتهب فصل پاییز سال 92 رخ ندهد.
این کارشناس بورسی دومین حالت را مربوط به وضعیتی دانست که نتیجه مذاکرات و توافقات، مطابق انتظارات فعالان و سرمایه‌گذاران نباشد. به گفته وی در این صورت با توجه به موارد یاد شده در بالا که عمدتا اقتصادی نیز هست، پیش‌بینی می‌شود که تنها چند روز بازار سر‌درگم یا غیر منطقی حرکت کند.
آقابزرگی اضافه کرد: این موضوع احتمالا هم از حیث حجم معاملات مشهود خواهد بود و هم از منظر روند افت شاخص. اما نکته مهم‌تر اینکه طی دو سال گذشته به دلیل لحاظ کردن کلیه حالات ممکن در مناسبات سیاسی و اقتصادی، هم اکنون قیمت سهام به مرور جایگاه متعادل خود را پیدا کرده و منطقا انتظار اصلاح مجدد با شیب تند را نباید داشته باشیم.

وی تصریح کرد: لذا هیجان ناشی از به وقوع پیوستن حالت دوم تنها چند روز بیشتر تاثیر‌گذار نخواهد بود و فقط جو روانی موقت بر بازار حاکم خواهد بود. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به دو حالت عنوان شده، این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که به‌دلیل عوامل تاثیر‌گذار اقتصادی، فضای بازار سرمایه و بورس دگرگون شده و زمینه ورود نقدینگی به بازار فراهم شده و رفته‌رفته نقدینگی پارک شده و منتظر، به روند معاملات بازار رنگ و بوی شاداب‌تری خواهد داد.
وی اضافه کرد: به نظر می‌رسد حتی کاهش نرخ‌های جهانی از جمله نفت، طلا و محصولات جهانی نیز در هر دو حالت تنها برای یک دوره کوتاه زمانی بر روند رو به بالای شاخص و حجم معاملات تاثیر خواهد داشت. به این ترتیب که همزمان با کاهش قیمت تمام‌شده محصولات تولیدی کارخانه‌ها، نرخ فروش محصولات نیز در یک بازه زمانی کوتاه اصلاح شده و بلافاصله تعادل خود را باز خواهد یافت.

منبع: دنیای اقتصاد