یارانه نقدی 47 تایی شد

از آذرماه سال 1389 تا آبان ماه سال جاری ثبت نام کنندگان برای دریافت یارانه نقدی طی 45 مرحله 47 یارانه 45 هزار و 500 تومانی دریافت کرده‌اند با این توضیح که اختلاف در تعداد مراحل و دریافت به زمانی بر می‌گردد که در اوایل اجرای فاز اول چهار یارانه نقدی در دو مرحله ادغام و واریز شده بود.

اما با وجود تمامی انتقادات و تاکیدات کارشناسان و حتی خود مسئوولان نسبت به پرداخت یارانه نقدی به بخش اعظمی از جمعیت کشور که به طور یقین تمامی آنها نمی‌توانند نیازمند رقم 45 هزار تومانی در هر ماه باشند، متقاضیان دریافت یارانه در هر دو فاز اول(آذر 1389 تا فروردین امسال) و دوم (از اردیبهشت ماه سال جاری) هیچ گاه به طور دستوری غربالگری و حذف نشده‌اند.

پایش حاضران در لیست سازمان هدفمندی یارانه‌ها با این تفاوت تاکنون در هر دو مرحله اجرا کلید حذف ثروتمندان را نزده است که در مرحله اول که عمده آن در دولت دهم اجرایی شد جدیتی در این رابطه وجود نداشته و با وجود تمامی عواقب بالاخص کسری های ناشی از پرداخت یارانه نقدی به بیش از 76 میلیون نفر، بدون توجه به توصیه ها و هشدارهای مطرح شده در این رابطه روال توزیع تغییری نکرد و برخلاف بندها و تبصره های قانون هدفمندی مبنی بر اختصاص 50 درصد درآمد حاصل از اجرا به خانوارها، 30 درصد به تولید و 20 درصد برای هزینه های دولت و بخش های عمرانی، تمام درآمد همراه با رقم استقراض از بانک مرکزی به توزیع نقدی تعلق گرفت.

این درحالی است که در آستانه اجرای فاز دوم و تغییر دولت، همگان از کارشناسان گرفته تا مدیران دولتی بر حذف یارانه بگیران بی نیاز اتفاق نظر داشتند تا مرحله دوم بدون حضوردهکهای پردرآمد در مجموعه یارانه بگیران شروع شود.

براین اساس با وجود شکل گیری کمیته های مختلف در دولت و برگزاری جلسات متعدد با حضور کارشناسان و صاحبنظران، تصمیم دولت به اعتماد و اطمینان به نظر عموم شد و ثبت نام مجدد از متقاضیان در فروردین ماه امسال صورت گرفت اما حاصل آن تفاوت چندانی برای دولت از نظر تعداد یارانه بگیران نداشت و گذشت زمان و به روز شدن اطلاعات سازمان هدفمندی بازهم هزینه یارانه نقدی جمعیت حدود 76 میلیون نفری را در پایان نیمه اول سال به دولت تحمیل کرد.

گزارش عملکرد سازمان هدفمندی یارانه ها در شش ماه ابتدایی سال نشان داد که در مجموع حدود 22 هزار میلیارد تومان درآمد کسب شده که 15 هزار و 900 میلیارد تومان آن مربوط به اصلاح قیمت ها و 6600 میلیارد تومان هم ناشی از ردیف یارانه ای قانون بودجه سالیانه در یارانه نان، انرژی و کالاهای اساسی است.

این درحالی است که در این مدت بالغ بر 20 هزار میلیارد تومان صرف پرداخت یارانه نقدی بین خانوارها شده است. این آمار حتی بدون بررسی سایر هزینه ها و درآمدها به تنهایی می تواند بیانگر دشواریهای دولت در اجرای سایر بندها و تکالیف قانون هدفمندی باشد چرا که تامین منابع توزیع نقدی با توجه به درآمد حاصله فرصتی را برای اختصاص تمامی منابع مورد تاکید قانون به بخشهای دیگر باقی نمی گذارد.

در عین حال با وجود اینکه نوبخت- معاون برنامه ریزی رییس جمهور- اخیرا اعلام کرد که سهم بیش از 5000 میلیارد تومانی تولید از هدفمندی یارانه ها آماده شده و در نیمه دوم امسال در قالب تسهیلات ارزان قیمت در اختیار این بخش قرار می گیرد، اما عملکرد شش ماه اول بیانگر سهم صفر درصدی تولید از در آمد بیش از 20 هزار میلیارد تومانی بود.

بندها و تبصره های دیگر نیز نه تنها در مرحله اول بلکه در فاز دوم هدفمندی یارانه ها تاکنون سهم عمده‌ای دریافت نکرده‌اند و شاید نقطه عطف اجرای قانون هدفمندی در همین فاز دوم است که بهداشت و درمان سهمی در حدود 1400 میلیارد تومان از منابع را در نیمه اول دریافت کرده تا به قول معاون برنامه ریزی رییس جمهور تنها بخشی باشد که ارزان شده است.

نرسیدن سهم کامل ازمنابع هدفمندی به سایر بخش های این قانون در هر دو فاز همواره تحت تاثیر پرداخت یارانه نقدی به مجموعه ای از فقیر و غنی بوده و مجالی برای سهم خواهی تولید، بهداشت و درمان و حتی اثرگذاری در اشتغال باقی نگذاشته است.

این درحالی است که در گزارش عملکرد تبصره (21) قانون بودجه 1393مربوط به قانون هدفمندی تنها بخش اجرایی نشده بند(و) یعنی تعیین سقف درآمدی برای اختصاص یارانه نقدی به متقاضیان نیازمند و حذف یارانه بگیران پردرآمد بود هرچند که دولت راههای مختلفی برای ورود به حذف یارانه بگیران ثروتمند را بررسی کرد، اما هنوز به طور جدی به آن وارد نشده و از اظهارات مقامات دولتی این گونه به نظر می رسد که مسیر اصلی برای غربالگری چندان در دسترس نیست .

اما با توجه به تراز نبودن درآمدها و هزینه های هدفمندی یارانه ها، شاید زمان آن فرا رسیده باشد که دولت با وجود سختی های پیش رو با تسریع در روند بررسی‌ها، بدون هیچ گونه تعارف و ملاحظه ای نسبت به حذف بی نیازان از یارانه 45 هزار تومانی اقدام کرده تا ضمن رهایی از هزینه های سنگین تحمیلی در هر ماه بتواند با اختصاص بیشتر منابع به بخش های تولیدی، درمانی و اشتغال زا در روند رو به جلویی در اجرای فازهای دیگر قانون هدفمندی یارانه ها حرکت کند.