چند پرسش درباره سیمرغ‌های فجر

پس از کش‌وقوس‌های فراوان و طرح انتقاداتی درباره ساخت سیمرغ جشنواره‌های فجر در خارج از کشور، امسال سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر توسط معاونت صنایع دستی تولید شد؛ هرچند باز هم انتقادهایی درباره صنعتی بودن یا میزان زیبایی این سیمرغ از سوی برخی از کارشناسان مطرح شده، برخی بر این باورند که صرف تولید تندیس سیمرغ در داخل کشور، به نوبه خود گام بزرگی محسوب می‌شود.

هیاس حسینی، هنرمند فعال در حوزه شیشه و دارای مدرک درجه دو هنری از سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران از جمله هنرمندانی است که معتقد است تندیس سیمرغ بلورین سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر چندان دارای ویژگی‌های صنایع‌دستی نیست و درباره صنعتی بودن آن شبهاتی وجود دارد.

او در گفت‌وگویی با ایسنا اظهار کرد: من تندیس را از نزدیک ندیده، فقط تصویر آن را مشاهده کرده‌ام و طبیعتاً از روی عکس نمی‌توان قضاوت کاملاً درستی داشت؛ اما بر اساس آنچه در تصویر دیدم، تندیس جشنواره یک بلوک شیشه‌ای ساده است که به روش‌های صنعتی همانند دستگاه‌های لیزر تولید شده است. این در حالی است که تندیس واقعی باید با تکنیک ریخته‌گری ساخته و باید یک فرورفتگی در کار دیده شود.

حسینی خاطرنشان کرد: اگر حالت اول و کار صنعتی باشد که این سبک اثر را بیش از ۱۵ سال است زیر پل کالج می‌فروشند و نیازی به این همه سر و صدا نداشت. اگرچه با توجه به آن چیزی که در تصویر دیدم تقریبا مطمئن هستم که این تندیس فرورفتگی ندارد و اثر تولیدشده صنعتی است.

این هنرمند شیشه‌گر در ادامه سخنان خود به طرح این پرسش‌ها پرداخت که چرا برای ساخت این تندیس با وجود تعداد زیادی هنرمند شیشه‌گر، این پروژه به دست یک شرکت سپرده شد یا اینکه چرا فراخوانی منتشر نشد تا هنرمندان طرح‌هایشان را ارائه دهند؟ چرا از کارشناسان شیشه‌گر کمک گرفته و نظرات کارشناسی‌ آنها پرسیده نشد؟

حسینی سپس به مشکلات ریشه‌ای در معاونت صنایع‌دستی اشاره و اظهار کرد: بسیاری از مشکلات این حوزه ریشه‌دار هستند و تا زمانی که برای آنها راه‌حل‌های قطعی در نظر گرفته نشود، نمی‌توان به سایر مشکلات موجود پرداخت. به عنوان مثال معاونت صنایع‌دستی به دلیل دادن اعلام آمار و ارقام‌های بالا کاری کرد که گریبان خودش هم گرفته شود؛ چراکه این آمار و ارقام‌های بالا باعث طرح بحث لزوم لغو معافیت مالیاتی از این حوزه مطرح شد.

او یادآور شد: به طور کلی نمی‌توان به آمارهای اعلام شده از سوی معاونت صنایع‌دستی اعتماد کرد، ولی حتی اگر درست هم باشند یکی از علل بالا بودن این آمار به‌ویژه در حوزه تعداد فعالان حوزه صنایع‌دستی این است که شرکت‌های صنعتی را وارد حوزه صنایع دستی کردند و این اقدام بزرگ‌ترین خیانت به این حوزه محسوب می‌شود؛ شرکت‌هایی که ۹۰ درصد کارشان با ماشین انجام می‌شود و ۱۰ درصد هم به خاطر اینکه مدیران صنایع دستی را راضی نگه دارند، به تولید صنایع‌دستی می‌پردازند.  

حسینی همچنین با بیان اینکه «مطالبه‌گران حوزه صنایع‌دستی کارشناس و باسواد نیستند و به خاطر دریافت برخی تسهیلات سکوت می‌کنند»، خاطرنشان کرد: آنچه که در این حوزه می‌تواند تاثیرگذار و باعث رشد باشد، انجام کارهای بنیادی است و این درحالی است که اقداماتی که در حوزه صنایع‌دستی انجام می‌شود، بیشتر مسکن هستند و اغلب جنبه نمایشی و آمارسازی دارند.  

اما در عین حال حسین بختیاری، رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل مجمع ملی هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی بر این باور است که تولید تندیس سیمرغ جشنواره فیلم فجر در داخل کشور با وجود نقصان‌های احتمالی که دارد اقدام ارزشمندی است.

او در این زمینه به ایسنا گفت: اگر به یاد داشته باشید سال گذشته تندیس‌های جشنواره فیلم فجر از کشور امارات فرستاده و انتقادهای زیادی نیز در این زمینه مطرح شد. بنابراین اینکه امسال ساخت تندیس جشنواره در داخل کشور انجام شده است، به خودی خود گام بزرگی محسوب می‌شود.

او ادامه داد: به طور کلی هر کاری همواره با نقصان‌ها و امتیازهایی همراه است که این تندیس نیز از این قاعده مستثنی نیست. فکر می‌کنم باید به کسانی که این بار تصمیم گرفتند نگاهشان را از بیرون بردارند و به سمت داخل بیاورند، فرصت بیشتری بدهیم.

بختیاری خاطرنشان کرد: من تندیس را از نزدیک ندیده‌ام و نمی‌خواهم درباره آن اظهارنظر کنم، اما فکر می‌کنم اینکه محصول ایرانی در جشنواره ایرانی و انقلابی به برندگان هدیه داده شود، اقدام مثبتی است؛ البته این کار هیچ امتیازی ندارد و در واقع انجام وظیفه است.

او تاکید کرد: البته باید به این نکته نیز توجه داشت که یکی از دلایلی که این کار با ضعف‌هایی همراه شده، زمان است. متاسفانه مسئولان دیر تصمیم می‌گیرند که یک کار ایرانی تولید کنند. شاید برای سفارش کار در خارج از کشور از مدت‌ها قبل برنامه‌ریزی کنند، اما برای تولید داخلی کار را تا لحظه آخر به تعویق می‌اندازند. همچنین در این مورد به‌خصوص مصداق نداشته باشد، اما به‌طور کلی گاهی نیز در میان مسوولان این رویکرد وجود دارد که یک کار داخلی با کیفیت نامرغوب را معرفی کنند تا به نفع خودشان نتیجه بگیرند و بگویند تولید داخل خوب نیست.

این کارشناس و تولیدکننده حوزه صنایع دستی در پاسخ به این پرسش که آیا تندیس این دوره از جشنواره فیلم فجر، از تولیدات صنایع‌دستی یا صرفاً یک کالای صنعتی است، گفت: شرکتی که شنیده می‌شود این تندیس را ساخته است، علاوه بر کار صنعتی، صنایع دستی نیز تولید می‌کند و مجوز و پروانه تولید صنایع دستی را هم دارند.

او در پایان تاکید کرد: مطمئن هستم که اگر از همین الان برای سال آینده تصمیم گرفته شود این امکان وجود دارد که تمام ضعف‌های مطرح‌شده برطرف و علاوه بر این امتیازهای ویژه‌ای نیز برای سیمرغ بعدی در نظر گرفته شود؛ مشروط به اینکه بار دیگر تصمیم‌گیری‌ها را به لحظه آخر موکول نکنند.