|
|
امروز: جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳ - ۲۲:۳۹
کد خبر: ۲۸۹۰۹۹
تاریخ انتشار: ۱۷ بهمن ۱۳۹۸ - ۲۳:۲۶
مرتضی ادیب‌زاده، معاون میراث فرهنگی استان تهران، می‌گوید این اتفاق تازه‌ای نیست: «دو‌ سال پیش هم ‏موضوع کج شدن برج طغرل مطرح شده بود. آن زمان بررسی فنی نشان داد که چنین چیزی اتفاق نیفتاده ‏است.» و حالا هم که عکس‌های تازه، برج را کج نشان می‌دهد، می‌شود صحت ماجرا را سنجید. او به ‏‏«شهروند» خبر می‌دهد: «حالا که دوباره این موضوع مطرح شده، بار دیگر وضع برج را بررسی خواهیم ‏کرد.»‏
بر اساس تازه‌ترین تصاویر منتشر شده از برج طغرل، مهم‌ترین برج سلجوقی کج شده است. معاون میراث فرهنگی تهران می‌گوید، اگر تغییرات این اثر تاریخی تأیید شود، عملیاتی اضطراری روی ‏آن انجام خواهد شد.

 روزنامه شهروند نوشت: «برج هزار ساله ری، انگار که دردی بر شانه‌اش سنگینی کند، کج شده است. برج طغرل، ‏بازمانده دوران سلجوقیان که روزگاری دور از حمله مغول‌ها در امان ماند، در چند‌ سال گذشته بارها حریمش ‏شکسته یا تهدید شد. یک بار با مجتمع فرهنگی در نزدیکی‌اش، یک بار با کارگاه مترو و انفجار و حفاری و بار ‏دیگر با نشست زمین در دشت جنوبی تهران. این بار هم تصاویر تازه‌ای که به دست «شهروند» رسیده، این ‏بنای آجری را کج نشان می‌دهد، انگار که خمیده شده و فرونشسته است. مسئولان میراث فرهنگی می‌گویند ‏به زودی کارشناسان را راهی این برج خواهند کرد و در صورت اطمینان از خطر، عملیات اضطراری‌شان آغاز ‏خواهد شد.‏

احمد ابوحمزه، ری‌شناسی است که از ٢٥‌سال پیش روی برج طغرل مطالعه کرده و اکنون در حال نوشتن ‏کتابی درباره این بناست. او درباره احتمالات مختلفی که می‌تواند استقامت برج را تحت‌ تأثیر قرار ‌دهد و آن را ‏مثل عکسی که تازه منتشر شده، کج کند، می‌گوید: «از هر طرف فشارهایی به برج وارد می‌شود. یکی از این ‏عوامل متروی در حال ساخت، حفاری‌های اطراف آن و انفجارها بیخ گوش برج طغرل است و دیگری ساخت‌و‏ساز فرهنگسرای رازی در کنار برج. از طرف دیگر خالی شدن آب‌های زیرزمینی این منطقه هم می‌تواند ‏نشست زمین را به دنبال داشته باشد.»

به گفته او در ١٠٠ متری و ٢٠٠ متری برج در برخی نقاط، ‏گودال‌هایی ایجاد شده و خاک نشست کرده است. «این نشست‌ها و خالی شدن منابع آب زیرزمینی به این ‏برج ضربه می‌زند.»‏

تهدید برج هزار ساله ری با ساخت‌وساز مترو در حالی است که یک‌ سال پیش چشمه‌علی (چشمه سورن) ری ‏هم به دلیل حفاری‌های مترو از جوش‌وخروش افتاد. با این که چند هفته پیش خبر آمد که آب به چشمه ‏بازگشته اما هنوز جوشش آن شبیه گذشته نیست. ابوحمزه که دکترای تاریخ دارد، می‌گوید ضروری است ‏میراث فرهنگی این موضوع را پیگیری کند تا آب مانند گذشته در چشمه‌علی به جریان بیفتد.

به گفته او ‏حفاری‌های مترو به برج فشار می‌آورد و تهدیدش می‌کند و اگر این برج فروبریزد «مثل این است که هویت ‏این سرزمین فروبریزد؛ تمام سابقه و تاریخ و فرهنگ آن.»

این ری‌شناس در طول سال‌های گذشته، نظرهای ‏متفاوتی درباره برج طغرل داده است. نخستین‌ بار او بود که درباره کاربری این برج به‌ عنوان ساعت آفتابی ‏صحبت کرد. با شعف از برج طغرل می‌گوید؛ از ٢٤ پرک (ضلع) آن، از ضلع ششم آن که رو به قبله است، از ‏این که ٢٠ مترونیم از زمین ارتفاع دارد و هفت‌متر در درون زمین. «بعد از گنبد قابوس، که بزرگ‌ترین گنبد ‏آجری دنیاست، برج طغرل در پله بعدی است؛ چه از لحاظ قدمت و چه از لحاظ آجری‌بودن و چه ارتفاع.» ‏او می‌گوید میراث فرهنگی امکانات اندازه‌گیری و بررسی وضع برج طغرل را در اختیار دارد و این کاری ‏است که چند وقت یک‌بار انجام می‌دهد: «آنها می‌توانند زوایا را اندازه‌گیری کنند و به‌طور تخصصی ببینند ‏که آیا در حال کج شدن است یا نه. می‌توانند اندازه‌گیری‌های گذشته را مقایسه کنند و به نتیجه برسند و اگر ‏حتی به اندازه یک سانت تغییری در برج به وجود آمده، بفهمند و به همه اطلاع بدهند.»‏

کارشناسان را به برج می‌فرستیم

مرتضی ادیب‌زاده، معاون میراث فرهنگی استان تهران، می‌گوید این اتفاق تازه‌ای نیست: «دو‌ سال پیش هم ‏موضوع کج شدن برج طغرل مطرح شده بود. آن زمان بررسی فنی نشان داد که چنین چیزی اتفاق نیفتاده ‏است.» و حالا هم که عکس‌های تازه، برج را کج نشان می‌دهد، می‌شود صحت ماجرا را سنجید. او به ‏‏«شهروند» خبر می‌دهد: «حالا که دوباره این موضوع مطرح شده، بار دیگر وضع برج را بررسی خواهیم ‏کرد.»‏

به گفته ادیب‌زاده با وجود پروژه‌های مختلف اطراف برج، کارشناسان به‌طور مداوم به این اثر سرکشی ‏می‌کنند. «روز چهارشنبه کارشناسان ما در کنار بازدید روتین‌، بررسی هم از برج طغرل خواهند داشت و ‏اگر این موضوع تأیید شود، عملیاتی اضطراری روی آن انجام خواهیم داد.»

معاون میراث فرهنگی استان تهران ‏درباره پروژه‌های اطراف برج هم می‌گوید: «در حال حاضر در اطراف برج حفاری مترو در دست انجام ‏نیست. زمانی قرار بود ایستگاهی در اطراف آن باشد که مخالفت کردیم و در جلسات مختلفی که با شهرداری ‏ومسئولان مترو داشتیم، ایستگاه جابه‌جا شد و رفت به سمت محله غیوری، یعنی ٥٠٠ متر جابه‌جا شد. آن ‏زمان میزان لرزش‌هایی که امکان داشت به برج آسیب بزند، محاسبه شد و در نهایت تصمیم بر این شد که ‏ایستگاه جا‌به‌جا شود. اما علاوه بر این در نزدیکی برج یک حفاری برای جاگذاری مخازن در مجتمع تجاری ‏فرهنگی انجام می‌شد که ٦٠متر با برج طغرل فاصله داشت اما اجازه ندادیم ماشین‌آلات سنگین کار کنند.»‏

از نگاه این مسئول میراثی، از میان عواملی که ممکن است در وضع برج تأثیرگذار باشد، مسأله رطوبت ‏خاک یکی از مهم‌ترین آنهاست: «کارشناسان فنی باید بیایند و روی هیدرولوژی آنجا کار کنند، رطوبت خاک ‏را بسنجند تا اگر در نقطه‌ای از خاک نشتی آب یا سفره زیرزمینی وجود دارد، چاره‌ای بیندیشیم. در صورت لزوم ‏متخصصان این مطالعات را روی خاک برج انجام خواهند داد و میزان مقاومت پایه برج را کنترل خواهند ‏کرد. اما تمام این کارها زمان‌بر و هزینه‌بر است.»

این‌طور که ادیب‌زاده می‌گوید، اگر بر اساس داده‌های مستند و ‏اعداد منتج از یک مطالعه مهندسی دقیق معلوم شود که تغییراتی در برج ایجاد و دچار خطر شده است، قطعا ‏در اولویت فعالیت‌های اداره میراث قرار خواهد گرفت. «برج طغرل، شاخص‌ترین اثر در محدوده ری است، ‏مطمئن باشید که وضع آن را بررسی خواهیم کرد.»

‏معاون میراث فرهنگی همچنین درباره نشست دشت تهران و ارتباط آن با وضع برج طغرل هم توضیح ‏می‌دهد:  «همان مطالعه هیدرولوژیکی که زمانی برای احداث مترو انجام دادیم، باید بار دیگر دراطراف برج ‏طغرل انجام بگیرد و خاک‌شناسی شود. چرا که می‌دانیم نشست زمین در دشت جنوبی تهران، با آهنگ ‏سریع‌تری نسبت به نقاط دیگر درحال وقوع است و قطعا روی بناها هم اثر مخرب خود را خواهد گذاشت. باید ‏اطمینان حاصل شود که خطری برج طغرل را تهدید نمی‌کند و کارشناسان این موضوع را بررسی خواهند کرد ‏و اگر نیاز شد از متخصصان دیگری هم در دستگاه‌های دیگر هستند، استفاده خواهیم کرد.»‏

برج طغرل که در دی ماه ١٣١٠ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، از نگاه گروهی از متخصصان محل دفن ‏طغرل اول و سوم و از نگاه گروهی دیگر محل دفن بزرگان و اندیشمندان است. حالا با وجود تصاویر تازه و ‏مشاهده اهالی ری، باید منتظر نتیجه بررسی کارشناسان بود.»
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
اخبار روز
ببینید و بشنوید
آخرین عناوین