چرا بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان بیشتر می‌شود؟

دنیا در حال مقابله با کروناویروس جدیدی است که از چین شیوع پیدا کرده و اکنون در حال سرایت به کشورهای دیگر است.

به گزارش ایسنا، یک بیماری جدید عفونی به طور معمول فقط برای یکبار شیوع پیدا می‌کند اما این ویروس جدید- که تصور می‌شود حیوانات وحشی منشاء آن بوده‌اند- نشان دهنده خطر بیماری‌هایی است که از جانب این گونه ویروس‌ها انسان را تهدید می‌کنند.

پرفسور "تیم بنتون" از "چتم هاوس" (مؤسسه سلطنتی امور بین‌الملل) لندن در مقاله‌ای نوشت: در حالیکه تغییرات اقلیمی و جهانی شدن نحوه رفتار متقابل انسان‌ها و حیوانات را تغییر می‌دهد، احتمالا این خطر در آینده مشکل بزرگتری ایجاد می‌کند.

در طول ۵۰ سال گذشته شماری از بیماری‌های عفونی پس از جهش تکاملی از حیوانات به انسان، به سرعت گسترش یافته‌اند. در دهه ۱۹۸۰ بحران ویروس HIV آغاز شد، در سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۷ شیوع آنفلوآنزای پرندگان به دلیل سرایت ویروس از پرندگان به انسان اتفاق افتاد و در سال ۲۰۰۹ خوک‌ها باعث شیوع آنفلوآنزای خوکی شدند.

در طول تاریخ همواره بیماری‌هایی از حیوانات به انسان سرایت کرده و در حقیقت عامل بیشتر بیماری‌های عفونی جدید، حیوانات وحشی هستند اما تغییرات محیط زیست موجب تسریع این روند شده و افزایش جمعیت شهرنشین و سفرهای بین‌المللی سبب شده که این بیماری ها با سرعت بیشتری گسترش پیدا کنند.

بیشتر حیوانات، ناقل یک رشته پاتوژن‌ها یعنی باکتری‌ها و ویروس‌هایی هستند که می‌توانند موجب بیماری شوند. لازمه بقای تکاملی پاتوژن، عفونی کردن میزبان یا ناقل جدید است و یکی از راه‌ها گذر ویروس به سایر گونه‌هاست. سیستم ایمنی میزبان جدید سعی می‌کند پاتوژن‌ها را از بین ببرد و به عبارت دیگر این دو در تلاش برای یافتن مسیری برای شکست دادن دیگری هستند. به طور مثال در جریان همه‌گیری بیماری سارس در سال ۲۰۰۳ نزدیک به ۱۰ درصد افراد مبتلا به این ویروس جان خود را از دست دادند.

تغییرات محیط زیست و اقلیمی، زیستگاه حیوانات را از بین برده و نحوه زندگی، زیستگاه آن‌ها و نوع تغذیه جانوران را تغییر داده است. روش زندگی انسان هم تغییر کرده، اکنون ۵۵ درصد جمعیت جهان در شهرها سکونت دارند در حالیکه ۵۰ سال قبل، تنها ۳۵ درصد جمعیت دنیا شهرنشین بودند.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟

بیماری‌های جدیدی که به حامل یا میزبان تازه‌ای منتقل شده‌اند، غالبا خطرناک‌تر هستند و به همین دلیل است که هر نوع بیماری جدیدی نگران کننده است. همچنین خطر ابتلا به این نوع از بیماری‌ها در بعضی از افراد بیشتر است. افراد فقیر ساکن در شهرها اغلب در حوزه‌هایی فعالیت دارند که خطر تماس آنان با منابع و ناقلان بیماری‌ها را افزایش می‌دهد. همچنین ممکن است به دلیل تغذیه نامناسب و قرار گرفتن در معرض هوای آلوده یا شرایط غیربهداشتی، سیستم ایمنی بدن این افراد ضعیف‌تر باشد و درصورتیکه بیمار شوند ممکن است توانایی پرداخت هزینه مراقبت‌های پزشکی را نداشته باشند. از طرف دیگر در شهرهای بزرگ به دلیل انبوه جمعیت، عفونت‌های جدید می‌تواند به سرعت پخش شود.

تا کنون حدود ۱۴ هزار و ۳۸۰ مورد ابتلا به کروناویروس و مرگ ۳۰۴ نفر از مبتلایان تایید شده است. در حال حاضر ممنوعیت‌های سفر به اجرا درآمده، اما حتی بدون این ممنوعیت، مردم از ترس ابتلا به کروناویروس از تماس با دیگران پرهیز می‌کنند؛ در نتیجه نحوه رفتار مردم تغییر کرده است. و نیز عبور از مرزها سخت‌تر شده است.

در مواجه با این بیماری‌ها چه می‌توان کرد؟

جوامع و دولت‌ها تمایل دارند به جای این که هر بیماری عفونی جدیدی را نشانه نحوه تغییر دنیا بدانند با آن مانند یک بحران مستقل برخورد کنند. هر چه بیشتر محیط را تغییر دهیم احتمال مختل شدن هر چه بیشتر اکوسیستم‌ها بیشتر می‌شود و شرایط بروز بیماری را فراهم می‌سازد.

تاکنون فقط حدود ۱۰ درصد پاتوژن‌ها شناخته شده‌اند و به همین جهت برای شناسایی مابقی آنها و این که چه حیواناتی ناقل هستند، به منابع بیشتری نیاز است.

به گزارش شبکه خبری بی‌بی‌سی، بهبود بهداشت، جمع آوری زباله‌ها و سمپاشی راه‌هایی است که به جلوگیری از بروز و شیوع بیماری‌ها کمک می کند.