مواجهه پرحاشیه دو رییس‌جمهور در پکن

در ظاهر به نظر می‌رسد اوباما و پوتین روسای جمهور آمریکا و روسیه دشمنان خونی یکدیگر باشند؛ اما در مواقعی خاص آنها برخلاف آنچه به نظر می‌رسد، رفتار می‌کنند؛ یکجا به هم می‌رسند و فقط دست می‌دهند و جایی دیگر با هم بذله‌گویی می‌کنند و خوش و بش راه می‌اندازند.
اما دور از نگاه دوربین‌ها، این دو رهبر در اجلاس جهانی در چین با احتیاط گرد هم می‌چرخند، با هم چهره به چهره می‌شوند و گپ و گفت می‌کنند؛ در حالی که روابط دو کشور تعریف چندانی ندارد. کاخ سفید اعلام کرد که پوتین و اوباما روز سه‌شنبه سه بار در حاشیه اجلاس آسیا – پاسیفیک (APEC) با هم دیدار داشتند و برخی از مسائل مهمی را که بر روابط آنها سایه افکنده مورد بررسی قرار دادند که ازجمله آن مسائل می‌توان به تحریکات روسیه در اوکراین و حمایت این کشور از دولت اسد در سوریه اشاره کرد. همچنین پرونده هسته‌ای ایران هم یکی دیگر از مسائلی بود که در دیدار دو طرف مورد بحث قرار گرفت.

برخلاف برخی دیدارهای گذشته‌شان، اوباما و پوتین مخالفت‌های سیاسی ریشه‌دار خود را در پشت پرده همچنان حفظ کردند؛ اما مواجهه‌های عمومی‌شان نشان می‌داد که روابط‌شان همچنان تنش‌زا است. دریاچه خوش‌منظره «یانچی»- بیرون پکن- به خیابانی دوطرفه در روابط نزدیک میان دو رهبر قدرتمند دنیا تبدیل شد. با ورود به اتاقی بسیار مزین و آراسته‌شده با چوب برای آغاز جلسه، اوباما و پوتین ‌اندکی شبیه به مرئوسان و مطیعان
«شی جین پینگ» به نظر می‌رسیدند. میزبان اجلاس نقش هدایتگر مسیر را داشت و اوباما در یکسو و پوتین در سوی دیگر «شی» حرکت می‌کردند. پوتین در طول مسیر به اوباما گفت: «زیباست، مگه نه؟» اوباما هم بدون اینکه به چشمان پوتین نگاه کند یا تماس چشمی با او برقرار کند بدون اینکه به فرد خاصی اشاره کند گفت: «بله، چنین است.»

وقتی هر سه رئیس‌جمهور به دور میز رسیدند، پوتین نزدیک اوباما رفت و با کف دست بر پشت او زد اما رئیس‌جمهور آمریکا خود را به کوچه علی چپ زد و جانبی دیگر را نگاه کرد. انگار نه انگار که دست پوتین بر پشت اوباما خورده است. چند ساعت بعد، بار دیگر دو رهبر با هم رو در رو شدند و آن هم زمانی بود که رهبران در زیر آسمان تیره ایستادند تا هر کشوری به احترام کشور متبوع خود یک درخت بکارد. پوتین با گام‌های مطمئنی از پیش روی اوباما به سوی درخت خود رفت، در حالی که رئیس‌جمهور آمریکا هم دستان خود را از پشت به هم گره زده بود و پیش از برداشتن بیل و کلنگ برای کندن زمین به گروه تلویزیونی اسپانیا سلام می‌کرد.
نه کاخ سفید و نه کرملین هیچ توضیح تکمیلی‌ای درمورد گفت‌وگوهای اوباما- پوتین در حاشیه اجلاس ارائه ندادند. سخنگوی پوتین اعلام کرد که این دو رهبر تنها دقایقی کوتاه با هم حول «روابط دوجانبه، وضعیت اوکراین، سوریه و ایران» سخن گفتند. آمریکا از نقش روسیه در مورد پر و بال دادن به شورشیان هوادار روسیه در اوکراین خشمگین است. مقام‌های کاخ سفید روسیه را به ارسال سلاح‌های سنگین به جدایی‌طلبان و یورش به نیروهای اوکراینی متهم می‌کنند و تقویت مواضع روسیه در طول مرز را محکوم کرده‌اند. به دنبال آن تحریم‌های آمریکا و اروپا باعث وخامت اوضاع اقتصادی روسیه و کاهش ارزش روبل شد. «بن رودز»، معاون مشاور امنیت ملی اوباما، روز سه‌شنبه اعلام کرد: «ما از روسیه می‌خواهیم در مسائلی که به آن اهمیت می‌دهیم نیرویی ثبات بخش باشد. وقتی آنها به تمامیت سرزمینی کشور همسایه خود یورش می‌برند نمی‌توانند چنین نقشی را ایفا کنند.»

«بن رودز» افزود اوباما به دنبال دیدار با پوتین نیست و این در حالی است که دو رهبر بار دیگر در استرالیا در اجلاس گروه 20 رو در روی هم قرار خواهند گرفت. او گفت: «پوتین می‌داند ما چه می‌خواهیم» و در عین حال تصریح کرد که اوباما با سایر رهبران گروه 20 در مورد اقدامات روسیه صحبت خواهد کرد. در دیدارها احتمال مواجهه رهبران روسیه و آمریکا می‌رود اما این بار در چین مساله اوکراین در مرکز توجهات بود. در ماه ژوئن هم یکبار دیگر اوباما و پوتین در یادبود نرماندی در فرانسه از دیدار چهره به چهره با هم سر باز زدند و این بار اوباما بود که ملکه بریتانیا را به عنوان حائل میان خود و پوتین قرار داد.

دوشنبه شب اقدامی از سوی پوتین در اجلاس APEC رخ داد که به سرعت مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. این لحظه، لحظه‌ای گذرا بود که اگرچه در رسانه‌های چین سانسور شد اما از سوی سایر رسانه‌های بین‌المللی شکار شد. آن لحظه، لحظه‌ای بود که پوتین برخاست و پالتوی خود را روی شانه‌های «پنگ لی یوان» بانوی اول چین و همسر «شی جین پینگ» ‌انداخت. این بانوی خندان هم این اقدام پوتین را مهربانانه پذیرفت اما ثانیه‌هایی بعد این پالتو روی دستان یکی از دستیاران بانوی چین قرار گرفت. این عمل «کوچک اما جوانمردانه» که لحظاتی بعد «مودبانه رد شد» و روی دستان دستیار قرار گرفت در تلویزیون چین به‌صورت سرسری از آن عبور شد و تنها جمله‌ای که در مورد آن گفتند این بود: «رئیس‌جمهور روسیه کتی بر شانه‌های پنگ لی یوان‌ انداخت.»
به نوشته فارن پالیسی، این اقدام به سرعت در رسانه‌های اجتماعی بازتاب یافت اما صبح هنگام اثری از آن نبود. در سرویس‌های اجتماعی و فضای مجازی چین هم یا اثری از آن نبود یا لینک‌های مرتبط با آن از کار افتاده بود و نشان می‌داد که پلیس اینترنتی چین در این زمینه فعال شده تا مانع بازنشر آن شود. آقای «شی» که فاصله چندانی با همسرش نداشت و در حال صحبت با دستیارانش و رئیس‌جمهور آمریکا بود واکنشی به این مساله نشان نداد. سی.ان.ان می‌گوید: «قصد پوتین از این کار معلوم نیست. آیا می‌خواست روابطش با چین را گرم‌تر کند؟ یا اینکه سرما بود و او بی‌قصد و نیت این کار را کرد؟» برخی سرتیترهای روزنامه‌ها از این قرار است: «سیدنی هرالد مورنینگ» نوشت پوتین به بانوی اول «نظر داشت.» «اسلیت» نوشت قصد «معاشقه با پنگ داشت» در حالی که «فارن پالیسی» هم نوشت که پوتین قصد «هوسبازی» داشت.
 این اقدام پوتین یادآور شوخی‌ها و «بگو بشنو»های اوباما با
«هله تورنینگ اشمیت» نخست وزیر دانمارک در مراسم خاکسپاری نلسون ماندلا بود. حداقل این بود که پوتین- بر خلاف اوباما که در مراسم ماندلا با نخست‌وزیر دانمارک شوخی می‌کرد و عکس یادگاری از خود گرفتند- عکس یادگاری از این اقدام خود نگرفت.

نشست رهبران جهان در حالی در چین ادامه دارد که اژدهای زرد در حال چنگ و دندان نشان دادن به رقبای خود است. در همین راستا، پلیس پکن روز دوشنبه رزمایش مبارزه با تروریسم را با هدف تامین امنیت نشست‌های اوپک برگزار کرد. سخنگوی اداره امنیت عمومی پکن گفت ماموران پلیس بخش‌های مختلف پکن، بدون‌آنکه در جریان این رزمایش باشند، به مقابله با حوادث تروریستی شبیه‌سازی شده در 35 دقیقه در دو محل برگزاری نشست‌های اپک، یعنی مرکز ملی کنگره چین و دریاچه یانچی پرداختند. به گزارش خبرگزاری شینهوا از پکن، هدف از برگزاری این رزمایش محک زدن توانایی پاسخ و هماهنگی نیروهای پلیس در برابر حملات تروریستی بود.
از سوی دیگر، سی‌ان‌ان گزارش داد که نمایشگاه رزمایش هوایی چین هم نشانه‌ای دیگر از چنگ و دندان این کشور بود. در این گزارش آمده: «تمام کشورها نمایشگاه‌های هوایی بزرگ برگزار می‌کنند به این امید که این تصور را ایجاد کنند که دارای صنایع صنعتی مدرن و پیچیده هستند که آنها را در باشگاه کشورهایی قرار می‌دهد که هواپیما می‌سازند.» این رزمایش هوایی در جنوب شهر «ژوهوای» با این هدف برگزار می‌شود که نشان دهد قدرت دفاعی و هوایی جمهوری خلق در سطح جهانی است و این کشور دارای قدرت سخت‌افزاری ساخت داخل است. با این حال، رزمایش پلیس پکن و نمایشگاه دستاوردهای هوایی چین در حالی برگزار می‌شود که امروز چهارشنبه سومین و آخرین روز مجمع آسیا- پاسیفیک در چین برگزار می‌شود.

منبع: دنیای اقتصاد