چه کسی جانشین سلطان قابوس می شود؟

 سیمون هندرسون در فارین پالیسی نوشت: نام حاکم بعدی عمان بر روی یک تکه کاغذ نوشته شده است که در داخل پاکت مهر و موم شده ای در قصر سلطنتی در مسقط نگه داری می شود. شاید این موضوع برایتان شبیه به یک نمایش تلویزیونی برسد، اما حقیقت دارد. یک پاکت دوم نیز وجود دارد که در قصر سلطنتی دیگری در شهر جنوبی سلاله نگه داری می شود. ظاهرا نام یکسانی در داخل آن قرار دارد و در صورت پیدا نشدن پاکت اول می توان از پاکت دوم استفاده کرد. بدین ترتیب حاکم بعدی عمان بعد از مرگ سلطان قابوس 76 ساله مشخص خواهد شد.

در ادامه این مطلب آمده است: خاندان ابوسعیدی برای 14 نسل در عمان حکومت کرده اند. جالب توجه است که در این مدت راهکار بهتری برای انتخاب جایگزین سلطان طراحی نشده بود. سلطان قابوس در سال 1970 بعد از کودتای تحت حمایت بریتانیا علیه پدر مریضش سلطان سعید بن تیمور به قدرت رسید. زمانی که به سلطان تیمور گفتند که باید از قدرت کنار رود، او با عصبانیت تلاش کرد تفنگی را از داخل ردای خود بیرون آورد و به طور تصادفی به پای خود شلیک کرد. او ادامه عمر خود را در هتلی در لندن گذراند. دختردایی سلطان قابوس برای مدتی کوتاه در دهه 1970 همسر او بود، اما حاکم کنونی عمان وارثی ندارد.

عمان در طول چند دهه گذشته نقش مهمی در حل و فصل بحران های منطقه ای ایفا کرده است. البته این کشور از لحاظ ثروت یا وسعت در بین قدرت های برتر خاورمیانه قرار ندارد، اما حاکمان عمان تلاش کرده اند که به جایگاه مهمی در مناسبات منطقه ای و بین المللی دست پیدا کنند. عمان یکی از اعضای اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج فارس است. این کشور در سال های اخیر نقش مهمی به عنوان یک میانجی بین ایران و آمریکا ایفا کرده بود. تلاش های حاکم عمان در ابتدا به آزادی گروگان های زندانی منجر شد. در ادامه مسقط میزبان گفت و گوهایی ابتدایی بین تهران و واشنگتن بود که در نهایت به توافق هسته ای برجام منجر شد. مطابق با برخی گزارش های منتشر شده، وزیر خارجه عمان مقامات اسرائیلی را از تماس های بین ایران و آمریکا آگاه کرده بود.

البته ما دقیقا نمی دانیم که تلاش های سلطان قابوس برای میانجیگری در بحران های منطقه ای تا چه اندازه با منافع ملی این کشور انطباق داشته اند. سلطان قابوس و بسیاری از مردم عمان پیرو فرقه اباضیه محسوب می شوند که یکی از مذاهب اسلامی نشات گرفته از خوارج است. البته اکثریت جمعیت این کشور سنی هستند. شیعیان نیز یکی از اقلیت های کوچک عمان محسوب می شوند.

به نوشته انتخاب؛اخیرا نام یکی از نزدیکان سلطان قابوس به عنوان جانشین احتمالی او بر زبان ها افتاد. رسانه های عمان گزارش داده اند که اسد بن طریق، پسرموی سلطان قابوس به عنوان معاون نخست وزیر در امور همکاری ها و روابط بین الملل انتخاب شده است. پیش بینی می شود که نام او در پاکت های نگه داری شده در قصرهای سلطنتی پدیدار خواهد شد. این هفته حاکم عمان پسر عموی خود را به عنوان نماینده رسمی کشور به اجلاس اتحادیه عرب در اردن اعزام کرد. البته مسئولیت های مشخصی برای اسد بن طریق به عنوان معاون نخست وزیر تعریف نشده است. اما این ترفیع درجه شانس او برای جانشینی سلطان قابوس را افزایش خواهد داد.

در حاضر دو رقیب اصلی برای اسد فرض شده است : هیتام بن طریق، برادر ناتنی او که به عنوان وزیر فرهنگ عمان انجام وظیفه می کند و شیهاب بن طریق، فرمانده سابق نیروی دریایی عمان. هر سه کاندیدای جانشینی سلطان قابوس در دهه ششم زندگی خود به سر می برند  و خواهر آنها برای مدت محدودی همسر سلطان قابوس بوده است.

خواندن افکار سلطان قابوس کار دشواری خواهد بود. زمانی که او به قدرت رسید، فقط سه مدرسه و چند مایل جاده آسفالت شده در کشور وجود داشتند. در حال حاضر بیش از سه میلیون نفر در این کشور زندگی می کنند. عمان دارای ذخایر گاز و نفت کوچکی است، اما یکی از محل های خوب برای زندگی در خلیج فارس محسوب می شود. در صورتی که علاقه ای به قدرت سیاسی نداشته باشید، از زندگی خود در این کشور راضی خواهید بود. عمان خدمات اجتماعی مطلوبی برای مردم خود فراهم می کند.

سلطان قابوس در طول دهه های گذشته علاقه ای به اشتراک گذاری اختیارات خود نداشته است. او حتی در کابینه دولت نیز هم زمان به عنوان نخست وزیر، وزیر دفاع، وزیر اموز خارجه، وزیر مالی و رئیس بانک مرکزی انجام وظیفه می کند. تمام تصمیمات استراتژیک وابسته به نظر سلطان قابوس هستند.

مشاوران نزدیک سلطان قابوس کارشناسان امنیتی و اطلاعاتی در دفتر سلطنتی به رهبری ژنرال سلطان بن محمد النومانی هستند. مطابق با فرضیه های مطرح شده، بعد از مرگ حاکم عمان شورای تحت هدایت النومانی به مدت سه روز تا زمان انتخاب رهبر بعدی کشور را اداره خواهد کرد.

سلطان قابوس دیدگاه استراتژیکی در مورد منطقه و نقش عمان در خاورمیانه دارد. به همین خاطر او همچنان روابط نزدیکی با مقامات اطلاعاتی کشورهای خارجی دارد. سلطان قابوس در گذشته عادت داشت که یکی از روسای سابق سرویس اطلاعاتی بریتانیا را با جت شخصی خود به مسقط جا به جا کند، زیرا ارزش زیادی برای تحلیل های او قائل بود. زمانی که شاهزاده چارلز، ولیعد بریتانیا در ماه نوامبر امسال از مسقط بازدید کرد، رئیس کنونی سرویس اطلاعات بریتانیا نیز او را همراهی کرده بود.

با وجود این، مواضع سلطان عمان در بسیاری اوقاع موجب ناراحتی متحدان این کشور در غرب و خلیج فارس شده است. دو هفته پیش بمب گذاران انتحاری دادگاه های دولتی در پایتخت سوریه را هدف قرار گرفتند. این حادثه به کشته شدن چندین نفر منجر شد. دولت عمان در پیامی با بشار اسد، رئیس جمهور سوریه ابراز همدردی کرد. مقامات آمریکایی و اعراب از این اقدام عمان انتقاد کردند، زیرا آن ها در سال های گذشته به دنبال سرنگونی بشار اسد بوده اند. علاوه بر این، حمایت های مالی و دیپلماتیک مسقط از شبه نظامیان حوثی تحت حمایت ایران در یمن موجب ناراحتی عربستان سعودی و امارات شده است. عمان یکی از اعضای ائتلاف ضد داعش در طول سال های گذشته بود و بارها نسبت به فعالیت گروه های اسلامی گرا از جمله القاعده در شبه جزیره عربستان ابراز نگرانی کرده است.

سلطان قابوس احتمالا امیدوار بود که میانجیگری بین تهران و دولت باراک اوباما در سال 2015 مزایای استراتژیک مهمی برای کشورش به دنبال داشته باشد. اما مسقط تاکنون پاداش قابل توجهی به جز یک بازدید سرزده از حسن روحانی، رئیس جمهور ایران دریافت نکرده است. در طول سال های گذشته حتی یک تماس تلفنی بین سلطان قابوس و دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا گزارش نشده است.

گفته می شود که سلطان قابوس نسبت به قابلیت های کاندیداهای جانشینی خود تردید دارد و نگران مداخله کشورهای خارجی در امور عمان است. او به طور ویژه نسبت به دخالت های امارات متحده عربی ابراز نگرانی کرده است.دولت سلطان قابوس در سال های گذشته امارات را متهم به جاسوسی در داخل ارتش عمان کرده بود.