علی اکبر صالحی: بازی دارد به جا‌های خطرناک می‌رسد / دیگر به لحاظ فنی خیلی گامی برای کاهش تعهدات برجامی باقی نمانده / اگر اروپا دنبال مکانیسم‌ ماشه برود، برجام‌ نابود می شود

 رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: کالندریا جدید راکتور اراک طراحی شده و اقدامات لازم با چینی‌ها انجام شده و در آخرین جلسه‌ای که انجام شده توافقاتی در این رابطه حاصل شده است.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی تدبیر و امید به نقل از خبرگزاری ها، علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی روز دوشنبه در نشستی خبری در مجتمع راکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک (خنداب) اظهار کرد: راکتور اراک از حدود ۲۰ سال پیش فعالیتش شروع شد. طرحی که بر اساس آن ساخته شد قدیمی و روسی بود که بازبینی کردیم و کار آغاز شد. اما کار‌های بعدی به عهده کارشناسان و متخصصان ما بوده است. طراحی قبلی نمی‌توانست تولیدات لازم را به ما بدهد از این رو نمی‌توانستیم خیلی از رادیوازوتوپ‌ها را تولید کنیم.

وی افزود: در فرایند مذاکرات هسته‌ای قرار شد طراحی راکتور خنداب اراک را بازنگری کنیم. آن‌ها می‌گفتند این رآکتور سالانه ۸ کیلو پلوتونیوم تولید می‌کند که می‌تواند در ساخت سلاح استفاده شود و می‌خواستند مطمئن شوند برای مقاصد غیر صلح آمیز به کار گرفته نشود از این رو باید با بالا بردن غنای اورانیوم این نگرانی را حل می‌کردیم و این باعث می‌شد میزان پلوتونیوم سالانه کمتر از ۱ کیلو شود.

صالحی با اشاره به فتوای رهبری درباره ممنوعیت ساخت و استفاده از سلاح هسته‌ای تصریح کرد: اساسا چنین چیزی در اهداف و برنامه‌های ما نبوده از این رو تلاش کردیم تا ضمن رفع نگرانی برخی کشور‌ها راکتور اراک را حفظ کنیم. سوختی که بیش از یک سال بماند پلوتونیوم اش مناسب ساخت سلاح نیست.

وی افزود: با طراحی جدید می‌توانیم کبالت ۶۰ تولید کنیم که می‌تواند در آینده منبع درآمد خوبی برای ما باشد.

رییس سازمان انرژی اتمی گفت: برای بازطراحی یا مدرن سازی باید طراحی قلب راکتور را بازنگری می‌کردیم و این بار خودمان این کار را انجام دادیم با مشورت و تایید طراحی‌ها توسط یک گروه کاری. قبلا این گروه چین ایران و آمریکا بود و چند سال طراحی‌های مختلف انجام شد، اما با خروج آمریکا، انگلیس جایگزین شد.

صالحی تاکید کرد: مستندات ایجاد شده مورد تایید کشور‌هایی است که در این زمینه پیشرفته محسوب می‌شوند. در آینده اگر بخواهیم رآکتوری مشابه برای کشور دیگری بسازیم این اطمینان برا آن کشور است که ما تاییدیه‌های لازم را داریم.

وی افزود با طراحی جدید برخی تجهیزات عوض می‌شود. یکی از این تجهیزات کالندریا است که آخرین بخش تجهیزاتی است که داخل قلب می‌رود و الان حجم اش کوچک‌تر می‌شود. کالندریا مجموعه‌ای لوله است حدود ۱۰۰ لوله که سوخت در آن‌ها قرار می‌گیرد. این کالندریا جدید طراحی شده و اقدامات لازم با چینی‌ها انجام شده و آخرین جلسه‌ای که انجام شده توافقاتی در این رابطه داشته اند.

متاسفانه این طور جا انداختند که راکتور اراک کار می‌کرده و با برجام کارش متوقف شده است، اما این طور نبوده است. از ۵۲ سیستمی که باید تکمیل شود، ۲۰ سیستم در بخش ثانویه تکمیل شده است. آبی که در قلب راکتور است آب سنگین است و داخل راکتور می‌چرخد و با بیرون کاری ندارد. حجم اولیه آب داخل راکتور ۶۰ تن است و این آب در طول عمر راکتور داخل قلب است و ممکن است سالی ۴۰۰ کیلو هدر رفت داشته باشد که جایگزین می‌شود. این آب گرمایش را باید تخلیه کند از این رو آب دیگری که آب "نرم" به آن گفته می‌شود بر روی لوله‌های با حرارت بالا قرار می‌گیرد تا گرمای آب سنگین را کاهش دهد. بنابر این الان بخش ثانویه راکتور کامل شده است و مانده بخش اول راکتور. اتاق کنترل بخش اولیه در بخش‌هایی انجام شده و امیدواریم تا ۶ ماه آینده اتاق کنترل اصلی را نیز آماده کنیم.

صالحی ادامه داد: ۱۴ سیستم دیگر از ۵۲ سیستم در حال طراحی و ساخت و نصب هستند و امیدواریم این ۱۴ سیستم هم به ۲۰ مورد قبلی اضافه شود. ۱۸ سیستم دیگر هنوز در مرحله قرارداد هستند که امیدوارم تا سال آینده کارهایش انجام شود.

رییس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد که ۱۸۰۰ مترمکعب در ساعت آب هنگام راه اندازی راکتور به گردش در می‌آید که این میزان آب قابل توجه است.

وی در پاسخ به اینکه تفاوت راکتور اراک با تهران چیست؟ گفت: راکتور تهران بسیار ساده است، اما راکتور اراک مثل یک راکتور قدرت است. عملا مثل بوشهر است، اما با سایز کوچک.

صالحی با اشاره به بازدید یکی از متخصصان انگلیسی عضو کارگروه بازطراحی رآکتور اراک از این مجموعه اظهار کرد: یکی از متخصصان انگلیس وقتی از این مجموعه بازدید کرد بسیار متعجب شده بود از اینکه این حجم کار با این کیفیت و توانمندی در حال انجام است.

معاون رئیس جمهور با بیان اینکه خدا نکند آدمی بخشی از علم را بگیرد و باقی اش را رها کند چرا که موجب می‌شود فرد به انحرف برود گفت: برخی موضوعاتی را درباره صنعت هسته‌ای مطرح می‌کنند که واقعیت ندارد. یکی از اساتید چندی پیش نوشته بود ما سالانه میلیارد‌ها دلار در این صنعت خرج می‌کنیم! از سال ۶۸ تاکنون که فعالیت سازمان انرژی اتمی آغاز شد بودجه‌های اختصاص یافته را استخراج کنند. در این مدت حدود ۶ و نیم الی ۷ میلیارد دلار هزینه کردیم که ۱ و نیم میلیارد برای واحد اول نیروگاه بوشهر بوده است؛ و اگر این را تقسیم به این مدت زمان کنیم می‌شود سالی ۲۰۰ میلیون دلار. این مقدار برای صنعتی هسته‌ای که اقتدار آفرین است و تضمین کننده برق آینده کشور است، زیاد است؟!

رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: این در حالی است که ارزش افزوده‌ای که سازمان انرژی اتمی تولید می‌کند به ویژه در رابطه با واحد اول نیروگاه بوشهر ۷۰۰ میلیون دلار می‌شود. این سه برابر بودجه‌ای است که الان از دولت می‌گیریم. ما به دولت گفتیم این ارزش افزوده را به ما بدهید ما دیگر از دولت هیچ چیز نمی‌خواهیم.

صالحی خاطرنشان کرد: همچنین در اکتشاف و استخراج به سمتی می‌رویم که در سال‌های آینده درآمد‌های قابل توجهی را برای کشور ایجاد خواهیم کرد.

وی تاکید کرد: چالش ما با غرب ظاهرش هسته‌ای است این طور نیست که بگوییم اگر هسته‌ای نبود دیگر مشکلی با غرب نداشتیم آن‌ها با اصل انقلاب اسلامی مشکل دارند.

صالحی درباره درخواست‌های مدیرکل جدید آژانس از ایران اظهار کرد: ما با مدیرکل جدید آژانس آشنایی قبلی داشتیم و ملاقات‌هایی انجام شده و ایشان هم یک شخصیت با اشراف خوب به مسائل آژانس است و همان طور که گفته جانب انصاف را خواهد گرفت و تحت ملاحضات کشور‌های صاحب نفوذ نخواهد رفت. می‌داند اگر قرار باشه به گونه دیگری عمل شود ایران عکس العمل نشان می‌دهد. ما در چارچوب پادمان، پروتکل الحاقی و برجام عمل می‌کنیم و خارج از آن تعهدی نداریم. ما در برجام تعهداتی داشتیم و تا حالا آژانس ۱۶ بار گزارش داده است که ایران تعهداتش را اجرا کرده است. کماکان همکاری ما ادامه خواهد یافت، اما در قالب پادمان، پروتکل الحاقی و تعهدات برجامی.

وی ادامه داد: عده‌ای گزارش‌هایی را در اختیار آژانس قرار دادند و آژانس آن‌ها را بررسی کرده دو سه هفته پیش پاسخ هایمان را ارائه کردیم و این پاسخ‌ها هم در چارچوب تعهدات مان است و خارج از آن نباید از ما انتظار داشته باشند.

رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این که راکتور کی راه اندازی می‌شود اظهار کرد: طبق برجام حدود ۵ سال طول می‌کشد مدرن سازی انجام شود. امیدواریم سال ۱۴۰۰ تست‌های سرد را شروع کنیم.

وی درباره پیام اقدامات جدید در راکتور اراک به طرف‌های مقابل گفت: آن‌ها می‌دانند اگر هم آن‌ها کمک نکنند که خیلی به ضررشان خواهد بود با دست خودمان آن را به سرانجام می‌رسانیم، اما امیدواریم همکاری هایشان که جدیدا خوب بوده است ادامه یابد. قول‌های مساعد دادند و تقاصا کردند لیست تجهیزات مورد نیاز را بدهیم.

صالحی تاکید کرد: ما در کار‌های حساس امیدمان را وصل به همکاری دیگران نمی‌کنیم و همیشه این را در نظر می‌گیریم که اگر همکاری را قطع کردند این توان را داشته باشیم که خودمان کار را به انجام برسانیم.

معاون رئیس جمهور و عضو هیات نظارت برجام در پاسخ به ایسنا مبنی بر اینکه با توجه به تماس‌های بعد از سفر آقای روحانی به ژاپن میان آقای آبه و ترامپ و مذاکرات خصوصی و رسمی هیات‌های ایرانی و ژاپنی و رفت و آمد‌های اخیر احتمال خروج از بن بست فعلی بر سر برجام و کاهش تنش میان ایران و اروپا وجود دارد؟ گفت: فرانسوی‌ها خواستند پادرمیانی کنند و طرحی را پیشنهاد کردند. بر اساس آن طرح طرف آمریکایی می‌گفت: ما می‌خواهیم ایران به سمت سلاح هسته‌ای نرود و هیچ شرط دیگری نداریم و این را ترامپ دو سه بار مطرح کرد. از طرفی ما اعلام کردیم، بر اساس برجام تکلیفتان این است که تحریم‌ها را بردارید. از این رو اگر این دو شرط برای دو طرف احراز شود بقیه مسائل باقی مانده همان طور که رئیس جمهور هم گفتند در ۱+۵ قابل طرح است.

وی افزود: بنابراین اگر ترامپ تحریم‌ها را بردارد و ایران هم به شیوه‌ای اعلام کند که بگوید به سمت سلاح هسته‌ای نمی‌رود روند قابل پیش بینی است. برای اینکه اطمینان حاصل شود که ایران به سمت سلاح هسته‌ای نمی‌رود مثلا می‌توان فتوای رهبری را رئیس جمهور امضا کند و ۱+۵ هم زیر آن را امضا کند. دیگر بیشتر از این چه می‌خواهند که در بالاترین سطح چنین چیزی اعلام می‌شود، اما در مقابل آن‌ها هم تحریم‌ها را باید بردارند.

وی ادامه داد: اینکه در ژاپن همین اساس و مبنا مطرح شده حالا با جزئیاتی کم و بیش، اطلاعی ندارم. آن‌ها هم علاقه مندند پادرمیانی کنند، اما در نهایت ایران مشخص کرده است که در برجام مذاکرات مجدد معنا ندارد و تا تحریم‌ها برداشته نشود ایران اقدامی انجام نمی‌دهد.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: یک موضوع دیگر هم وزیر خارجه کشورمان مطرح کردند درباره پروتکل الحاقی که گفتند می‌توانیم برای اطمینان بخشی تصویب آن را تسریع کنیم. اما باید بگویم در کل هنوز نتیجه‌ای که بشود روی آن حساب کرد حاصل نشده است.

وی درباره جزئیات گام پنجم اظهار کرد: ما در بحث فنی در برجام به گونه‌ای جلو رفتیم که ماهیت فعالیت‌های هسته‌ای مان صدمه نبیند. از هیچ حقوقی برای خود فروگذار نکردیم. نمی‌توانند بگویند که ایران برای همیشه از حقی دست کشیده است، اما محدودیت‌هایی را پذیرفتیم به شکلی که صدمه‌ای به فعالیت هایمان نمی‌زد مثلا برای مدتی محدود فلز اورانیوم نمی‌سازیم چرا که لطمه‌ای به صنعت هسته‌ای مان نمی‌زد.

وی خاطرنشان کرد: اعلام گام پنجم به عهده رئیس جمهور است و هنوز صحبتی جدی در این باره نکردند. ما آمادگی لازم برای گام‌های لازم را داریم. اما دیگر خیلی گامی به لحاظ فنی باقی نماینده است با این حال می‌توانیم برخی فرایند‌ها را شتاب دهیم؛ لذا صحبت در این باره زودهنگام است. دو سه هفته پیش جلسه‌ای بود و سوال و جواب‌هایی شد و ما توضیحات لازم را خدمت رئیس جمهور ارائه دادیم.

صالحی در پاسخ به این پرسش که قبل از شروع مذاکرات در سال ۹۲ شما گفتید "گشایش هایی" در حال انجام است آیا برای سال آینده پیش بینی ندارید؟ اظهار کرد: ایران با قوت، قدرت، سربلندی و عزت از این معرکه بیرون می‌آید و این اعتقاد من است، اما در عالم واقع سیاست مساله پیچیده است و بازی به جا‌های خطرناک دارد می‌رسد. ایران تا امروز ایران در این بازی شطرنج دست برتر داشته است هر چند که چالش‌هایی برای ما ایجاد کرده است، اما معتقدم تا امروز با تدبیر عمل کردیم اگر کار را با همین تدبیر پیش ببریم پیروز میدان خواهیم بود.

وی ادامه داد: ایران اگر با صبوری و تحمل پیش رود از این میدان سربلند بیرون می‌آید و دیگران مجبور به تمکین از خواسته‌های ایران خواهند شد.

صالحی گفت: ایران تا امروز ارزان این راه را نیامده است. این فشار‌ها اگر روی هر کشور دیگری بود تا الان سقوط کرده بود، اما چون پشتوانه مردمی داریم مقاومت کرده است و به لطف خدا در این چالش بزرگ سربلند بیرون می‌آییم و باید صبر کنیم ببینیم چه می‌شود.

رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این پرسش که ایران قصد غنی سازی ۲۰ درصدی دارد؟ گفت: ما الان محدودیت سطح غنی سازی نداریم. بستگی به تصمیم مسوولان کشور است که به سمت غنی سازی ۲۰ درصد برویم یا نرویم. اگر امروز بگویند این کار را انجام دهید سه چهار روز بعد کار را شروع می‌کنیم.

وی در مورد تهدید اروپایی ها به فعال کردن مکانیزم ماشه عنوان کرد: اروپا به واقع می خواهد برجام پابرجا بماند. بعد امنیتی برجام برای اروپایی ها مهم است. خواست و توان اروپا در بحث حفظ برجام یکی نیست. توان اروپا به ایستادگی در مقابل آمریکا بازمی گردد، و نشان دادند که مجموعه اتحادیه اروپا استقلال کمتری از یک ایالت آمریکا دارد. مثلاً ایالت کالیفرنیا استقلال سیاسی بیشتری از اروپا دارد و این یک پدیده است. رفتن به سوی مکانیزم ماشه خلاف نیت اروپایی ها است و اگر آنها این کار را انجام بدهند، عملا برجام را بر هم زده اند و نقض حرفهای خودشان است. از نظر وجدان عمومی جهان همه متوجه هستند که ایران به تعهدات خود پایبند بوده است. اروپا با ادبیات جدید،خود، را در ردیف آمریکا قرار داده است. پرستیژ اروپا در جهان به هم خورده و نباید بیشتر از این خراب شود. این صحبت اروپایی ها نپخته بوده و امیدواریم برجام به مسیر اصلی خود بازگردد.