سفر روحانی به مالزی؛ فرصتی برای تنفس از شرق

 سیاست نگاه به شرق مدت‌هاست که به خصوص پس از فشارهای آمریکا و متحدان غربی‌اش در دستور کار جمهوری اسلامی قرار گرفته است. نگاه به شرق که مطرح می‌شود ابتدا نام چین به ذهن می‌رسد اما حالا رئیس جمهوری اسلامی ایران با سفر به مالزی و ژاپن تلاش دارد دیپلماسی شرقی ایران را گسترش دهد و راه‌هایی برای کم شدن فشارهایی که به مردم ایران تحمیل می‌شود بیابد.

به گزارش ایسنا، اجلاس سران کوآلالامپور ۲۰۱۹ با حضور سران چندین کشور مسلمان از جمله حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران از امروز (چهارشنبه ۲۷ آذر ۹۸) در پایتخت مالزی برگزار می‌شود و قرار است سران چند کشور مسلمان از جمله حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران، ماهاتیر محمد نخست‌وزیر مالزی، شیخ تمیم حمد آل ثانی امیر قطر، رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه در آن شرکت کنند. قرار بود عمران‌خان نخست‌وزیر پاکستان هم در این نشست حاضر شود اما بر مبنای برخی اخبار و در اقدامی عجیب، وی تحت فشارهای عربستان‌سعودی از شرکت در این نشست منصرف شده است.

اجلاس سران کوآلالامپور ۲۰۱۹ با حضور  ۴٠٠ نفر  شامل ٢۵٠ نفر از  رهبران، مقام‌ها، شخصیت‌های سیاسی و اندیشمندان از ۵۲ کشور جهان، در روزهای ۱۸ تا ۲۱ دسامبر (۲۷ تا ۳۰ آذر) در پایتخت مالزی برگزار می‌شود. شرکت‌کنندگان دراین اجلاس قرار است ضمن بحث و گفت‌وگو در مورد مهم‌ترین چالش‌های کشورهای اسلامی و مسائل تاثیرگذار در جهان اسلام، راهکارهایی را برای رفع این چالش‌ها مطرح کنند.

روحانی در مدت حضور در مالزی علاوه بر سخنرانی در جمع سران و مقام‌های شرکت‌کننده در اجلاس کوآلالامپور و تببین و تشریح سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، با برخی از سران و مقام های شرکت کننده در این اجلاس دیدار و درخصوص مسائل مورد علاقه دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو خواهد کرد. ضمن این‌که دیدار با ایرانیان مقیم مالزی از دیگر برنامه‌های رئیس‌جمهور در سفر به مالزی خواهد بود.

پیش از این ماهاتیر محمد نخست‌وزیر مالزی که این نشست به دعوت او برگزار می‌شود، در یک ویدئو که در صفحه شبکه اجتماعی خود منتشر کرد، گفت: در اجلاس سران کوآلالامپور ۲۰۱۹ مهم‌ترین چالش‌های کشورهای اسلامی مورد بحث و بررسی رهبران جهان قرار می گیرد. جهان اسلام دارای مشکلات متعددی است و رهبران کشورهای اسلامی در اجلاس سران کوآلالامپور، برای طرح دیدگاه‌ها، نظرات و بحث و بررسی راهکارهای رفع چالش‌های کشورهای مسلمان گرد هم می‌آیند.

وی با اشاره به بخشی از مشکلات مسلمانان افزود: وضعیت مسلمانان در شرایط کنونی به مرحله‌ای رسیده است که در هر کجای دنیا که قرار دارند مورد ستم قرار می‌گیرند. مسلمانان به عنوان تروریست معرفی می‌شوند و اکنون احساس ترس از اسلام وجود دارد و برای همه کاملاً واضح است که اوضاع در حال بدتر شدن است.

ماهاتیر محمد ابراز امیدواری کرد که اجلاس کوآلالامپور گامی در جهت یافتن راه‌حل‌های جدید برای مشکلات تأثیرگذار در جهان اسلام و کمک به بهبود اوضاع برای مسلمانان و کشورهای اسلامی باشد.

اجلاس چهار روزه کوآلالامپور ۲۰۱۹ قرار است از امروز (چهارشنبه ۲۷ آذر) در مرکز همایش‌های کوآلالامپور فعالیت خود را آغاز کند. رئیس‌جمهور صبح سه‌شنبه (۲۶ آذر) بنا به دعوت رسمی نخست‌وزیر مالزی و به منظور شرکت در این اجلاس با بدرقه رسمی اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور، علی‌اکبر ولایتی مشاور بین‌الملل رهبر معظم انقلاب و جمعی از وزیران دولت دوازدهم، تهران را به مقصد کوآلالامپور ترک کرد. قرار است روحانی پس از مالزی، راهی توکیو پایتخت ژاپن شود.

رئیس‌جمهور در آغاز سفر به مالزی و ژاپن در فرودگاه مهرآباد و در پاسخ به پرسشی درباره اهداف این سفر به خبرنگاران گفت: معتقدیم مسائل منطقه تنها از راه گفت‌وگو حل‌وفصل خواهد شد؛ بنابراین این یک قدم مهم و جدیدی برای دنیای اسلام است با یک ترکیب خاص از کشورهای بسیار مهم و تأثیرگذار در دنیای اسلام که می‌دانیم برخی از این کشورها از لحاظ توسعه‌ای و نظامی و انرژی پیشرفته‌اند و جایگاه خاصی دارند. در مجموع برای این اجلاس جهت دنیای اسلام،  اهمیت فراوانی قائل هستیم.

به گفته روحانی، این اجلاس مسبوق به سابقه است و در سال‌های پیش در سطح نخبگان و روشنفکران پنج اجلاس در همین ارتباط در  مالزی برگزار شده اما این اولین اجلاس در سطح سران کشورهای اسلامی است.

سیاست نگاه به شرق و روابط نزدیک‌تر با کشورهای مهم آسیایی همواره جزو اهداف جمهوری اسلامی ایران بوده و سفر به کوآلالامپور و توکیو که به دعوت مقام‌های ارشد این دو کشور انجام می‌شود، در راستای این سیاست تهران است.

در مرحله نخست سفر که به دعوت ماهاتیر محمد نخست‌وزیر مالزی انجام می‌شود، عمدتاً روابط چندجانبه دنیای اسلام مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در اجلاس سران کوآلالامپور، کشورهای مهمی از دنیای اسلام در سطح سران شرکت می‌کنند. ایران، ترکیه، پاکستان، قطر، مالزی و اندونزی جزو کشورهایی هستند که در سطح سران در این اجلاس حضور دارند.

دنیای اسلام پتانسیل‌های بسیار زیادی از لحاظ جغرافیایی، انرژی، جمعیت، صنعت، فرهنگ و تمدن دارد که با وجود این توانمندی‌های گسترده، همچنان با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند. تروریسم، جنگ و خونریزی، مداخلات خارجی‌ها و عدم شرایط لازم برای توسعه مورد نیاز دنیای اسلام و  فقر از جمله مشکلاتی است که دنیای اسلام با آنها مواجه است.

در همین زمینه رئیس‌جمهور پیش از سفر به مالزی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران و مالزی در زمینه مسائل منطقه‌ای و دنیای اسلام، نظرات مشترک فراوانی دارند، نظر هر دو کشور درباره ضرورت گفت‌وگو و مذاکره برای حل مسائل جهان اسلام و اسلام رحمانی و اعتدالی، مشترک است. در ارتباط با این دو سیاست، در سال‌های گذشته طرح‌هایی را اعلام کردم که  اولین آن منجر به یک قطعنامه مهم در مجمع عمومی سازمان ملل متحد شد. دو بار این قطعنامه جهان عاری از خشونت تصویب شد که تحت عنوان امنیت و تعاملی که مد نظر ما است، مطرح می‌شود و امسال در سازمان ملل مسأله صلح هرمز مطرح شد. این  طرح تحت عنوان طرح امید، مورد استقبال بسیاری از کشورهای جهان و همچنین نخبگان و روشنفکران قرار گرفت.

روحانی در حاشیه این اجلاس با نخست‌وزیر مالزی به عنوان کشور دوست و همچنین دیگر کشورهای شرکت‌کننده، گفت‌وگو خواهد داشت. به گفته علی ربیعی سخنگوی دولت، حضور رئیس‌جمهور در جلسه کشورهای اسلامی در مالزی مجالی برای ایران خواهد بود.

در همین زمینه روز ۲۴ آذر روزنامه مالزیایی میل نوشت: ماهاتیر محمد، نخست‌وزیر مالزی گفته است که نشست آتی کوآلالامپور، در دسامبر ۲۰۱۹، یک فروم مهم برای رهبران کشورهای مسلمان در راستای مذاکره درباره وضع فعلی پیش روی ملت‌های مسلمان در سراسر جهان خواهد بود.

همچنین صباح زنگنه نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری‌های اسلامی روز سه‌شنبه ۲۶ آذر در گفت‌وگو با ایسنا بر موثر بودن حضور ایران در نشست کوآلالامپور تاکید کرد و گفت: حضور ایران در این اجلاس حتما موثر است. این حضور مورد نیاز سایر کشورها است و خود ایران هم نیاز دارد که در یک مجموعه حرکت کند و طرح‌ها و برنامه‌هایش را با همکاری سایر کشورها به پیش ببرد. با همکاری سایر کشورها امکان پیشبرد طرح‌ها و برنامه‌ها در جهت منافع جهان اسلام وجود دارد.

زنگنه درباره اهمیت نشست کوآلالامپور اظهار کرد: در جهان اسلام چند کشور هستند که از اعتبار خاصی برخوردارند و تا حدود زیادی هم بی‌طرفی خودشان را در مسائل مختلف نشان داده و می‌دهند. یکی از همین کشورها مالزی است و جمهوری اسلامی ایران نیز به این عنوان که در بسیاری از مسائل نقش مثبت ایفا کرده می‌تواند این نقش را ادامه دهد و به حل خیلی از بحران‌ها کمک کند.

اجلاس کوآلالامپور ۲۰۱۹ که به ابتکار ماهاتیر محمد نخست‌وزیر مالزی قرار است برای اولین بار با حضور سران و کارشناسان چندین کشور مسلمان برگزار شود می‌تواند فرصت مناسبی برای ایران  به وجود بیاورد که علاوه بر تبیین دیدگاه‌های جمهوری اسلامی، روابط دوجانبه و چندجانبه خود را با کشورهای مسلمان به خصوص در شرق آسیا افزایش دهد و راهکارهایی برای کم شدن فشار بر مردم ایران و سایر مسلمانان جهان پیدا کند. حضور رئیس جمهوری اسلامی ایران در این نشست نشان می‌دهد که سیاست منزوی کردن ایران که از سوی آمریکا و برخی متحدانش پیگیری می‌شود به جایی نرسیده و ایران می‌تواند با تغییر سیاست‌ها و رویکردها، راه‌های جدیدی برای تعامل با دنیا بیابد.