تیم مذاکره‌کننده ایران راهی مسقط شد

محمدجواد ظریف به همراه تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران عصر شنبه راهی مسقط پایتخت عمان شد.
 نهمین دور مذاکرات هسته‌ای هفته جاری در مسقط و در ادامه مذاکرات سه جانبه ظریف، اشتون و کری برگزار می‌شود.

این برای اولین‌بار در یک سال گذشته است که مذاکرات هسته‌ای خارج از مقرهای سازمان ملل بر اساس توافق اولیه میان ایران و 1+5 برگزار می‌شود.
بنا بر اعلام مسوولان ایرانی و آمریکایی عمان همواره در موضوع و مذاکرات هسته‌ای نقش سازنده و مثبتی داشته است.

آخرین دور مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5، 24 مهر‌ماه و بعد از دیدار سه جانبه جان کری،‌ کاترین اشتون و محمد جواد ظریف در وین برگزار شد.
این مذاکرات در حالی برگزار شد که برخی کشورهای گروه 1+5 نسبت به محدود شدن مذاکرات هسته‌ای میان وزیران خارجه ایران و آمریکا انتقاد کردند. اما از آن‌جایی که عمده مسایل و اختلاف‌نظرها میان ایران و آمریکاست طبیعی است که مذاکرات دو جانبه که اغلب با حضور کاترین اشتون نماینده 1+5 همراه بوده است برگزار شود.

به نظر می‌آید برگزاری مذاکرات عمومی ایران و 1+5 در سطح معاونان وزیران خارجه برای اطلاع دیگر اعضای گروه 1+5 از جزییات مذاکراتی است که میان ایران و آمریکا صورت می‌گیرد.
آخرین دیدار وزیران خارجه ایران و آمریکا با حضور کاترین اشتون که در حال حاضر صرفا نماینده 1+5 و هماهنگ‌کننده مذاکرات هسته‌ای است 23 مهرماه در هتل کوبورگ وین برگزار شد. مذاکرات سه جانبه در سه نوبت انجام شد. مذاکرات سه‌جانبه هیات‌های مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، آمریکا و اتحادیه اروپا در وین در دو سطح معاونان و کارشناسی نیز انجام شد.

پس از مذاکرات سه جانبه و عمومی ایران و 1+5 در وین یک دور مذاکرات کارشناسی در تاریخ 30 مهرماه در وین برگزار شد.

حمید بعید‌ی‌نژاد، مدیرکل سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه سرپرستی هیات کارشناسی ایران و استفان کلمنت ریاست هیات مذاکره‌کننده کارشناسی 1+5 را بر عهده داشت. تمامی اعضای گروه 1+5 در سطح کارشناسی در این مذاکرات حضور داشتند.
در مذاکرات کارشناسی چند موضوعی که در نشست سه جانبه وزیران خارجه ایران و آمریکا و کاترین اشتون در وین تصمیم گیری شد مورد بحث قرار گرفت و جزییات بیش‌تری از این مذاکرات منتشر نشده است.
 مذاکرات عمان آخرین دور مذاکرات هسته‌ای و نشستی برای تصمیم‌گیری نهایی نیست. به نظر می‌آید با نزدیک شدن به پایان مهلت مذاکرات موضوعات مورد علاقه دو طرف که از یک سال پیش و حتی در گفت‌وگوی تلفنی رییسان‌جمهور ایران و آمریکا به آن اشاره شد نیز در این مذاکرات مورد توجه است.

برگزاری غیرمنتظره مذاکرات هسته‌ای در عمان که سابقه دیرینه میانجی‌گری میان ایران و آمریکا در مقاطع مختلف داشته است، تحلیل‌ها و برداشت‌های مختلفی را در پی داشت.
حمیدرضا آصفی، سخنگوی پیشین وزارت خارجه با اشاره به برگزاری مذاکرات ایران و 1+5 در مسقط، پایتخت عمان اظهار کرد که برخی معتقدند مذاکرات هسته‌ای از چندماه قبل از شروع به کار دولت یازدهم در عمان شروع شده و قرار است در عمان هم ختم شود.

آصفی با بیان اینکه «اولین دور مذاکرات هسته‌ای که در دولت یازدهم نیز ادامه یافته است در دوره تصدی آقای علی‌اکبر صالحی در وزارت خارجه و در عمان کلید خورد» افزود: جرقه دور جدید مذاکرات در دولت یازدهم و حل و فصل موضوع هسته‌ای 7 الی 8 ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری یازدهم در عمان آغاز شد. از این رو برخی معتقدند مذاکرات هسته ای از عمان شروع شده است و در عمان هم ختم خواهد شد. البته این نگاه خوش‌بینانه است.
سفیر پیشین ایران در امارات متحده عربی افزود: عمان می‌تواند نقشی موثر و کاتالیزور در موضوعات مختلف از جمله مسائل ایران و آمریکا داشته باشد اما برای حل موضوع هسته‌ای، نقش کشورهای 1+5 بسیار برجسته‌تر و پررنگ‌تر از نقش میزبان مذاکرات مسقط است با پذیرش حقوق هسته‌ای ایران. اگر آنها (1+5) این حق را به رسمیت بشناسند مداخله عمان روند را تسریع می کند، اما اگر آنها به این باور نباشند و هم چنان بخواهند زیاده خواهی کنند طبیعی است که نقش میزبان، هر کشوری که باشد کمرنگ و حاشیه‌ای خواهد بود.

هم چنین صادق زیباکلام، استاد دانشگاه در این رابطه گفت: ظاهرا نخستین تماس های مستقیم ایران و آمریکا در ماه‌های پایانی دولت احمدی نژاد در نیمه دوم سال 91 در عمان صورت گرفته است. البته این موضوع آن زمان به طور رسمی اعلام نشد، ولی برخی رسانه‌های آمریکایی به آن اشاره کردند.
وی گفت: عمان به عنوان واسطه مورد قبول ما و آمریکایی‌ها است و بعد از انقلاب این کشور تنها کشوری بوده که اعتماد ما را در دوران‌های مختلف جلب کرده است. شاید برخی تضمین‌ها که دو طرف خواستار ارائه آن از یکدیگر هستند با توجه به بی اعتمادی که میان دو طرف وجود دارد را بتوان با وساطت کشور ثالث تامین کرد و عمان با توجه به اعتباری که میان دو کشور ایران و آمریکا دارد گزینه مهم و معتبری است.