نگاهی به درآمد سرانه و هزینه بنزین در کشورهای جهان

  قیمت بنزین در کشورهای مختلف بسته به پارامترهای گوناگون متفاوت است. طبق آخرین آمار ارائه شده در این حوزه، کشور ونزوئلا و سودان ارزان‌ترین و هنگ‌کنگ گران‌ترین بنزین را در دنیا عرضه می‌کنند. در بین کشورهای همسایه ایران نیز گران‌ترین بنزین متعلق به ترکیه و ارزان‌ترین آن همچنان متعلق به ایران است.

میانگین قیمت بنزین در سراسر جهان ۱.۱۳ دلار در هر لیتر است. با این حال، تفاوت‌های قابل توجهی در این قیمت‌ها بین کشورها وجود دارد. به عنوان یک قاعده کلی، قیمت بنزین در کشورهای ثروتمند بالاتر است، در حالی که کشورهای فقیرتر و کشورهای تولیدکننده و صادرکننده نفت، قیمت‌ها را به طور چشمگیری کاهش می‌دهند.

در این بین، ایالات متحده آمریکا علی‌رغم این‌که یک کشور پیشرفته اقتصادی است اما قیمت بنزین را با قیمت پایین عرضه می‌کند.

در ایران 80 میلیون نفری بیش از ٤٥ میلیارد دلار یارانه انرژی پرداخت می‌شود و این در حالی است که چین با 1.5 میلیارد جمعیت، ٣٧ میلیارد دلار یارانه انرژی پرداخت می‌کند. ١٥ درصد یارانه‌ای که در دنیا و در حوزه انرژی پرداخت می‌شود، متعلق به ایران است؛ یعنی ١٠ درصد درآمد ناخالص داخلی را به یارانه اختصاص می‌دهیم و ٥٠ درصد یارانه انرژی به سه دهک ثروتمند جامعه اختصاص می‌یابد. این در حالی است که کم‌تر از سه درصد هزینه این دهک‌ها به سوخت مربوط است.

ونزوئلا ارزان‌ترین بنزین دنیا را دارد

بر اساس آمارهای سایت گلوبال پتروپرایس، الجزایر، نیجریه، ترکمنستان، قزاقستان، مصر و آذربایجان در لیست بعدی قرار گرفته‌اند که به ترتیب بنزین را در هر لیتر ۳۵،۴۰،۴۳، ۴۶، ۴۶ و۴۷ سنت عرضه می‌کنند. همچنین اکوادور و آنگولا بنزین را ۴۹ سنت در هر لیتر عرضه می‌کنند. پس از این کشورها مالزی، بحرین، ازبکستان، بولیوی، قطر، عربستان سعودی و عمان در ردیف بالاتری از قیمت بنزین قرار دارند؛ به‌گونه‌ای که به ترتیب قیمت بنزین در این کشورها در هر لیتر، ۵۰، ۵۳، ۵۳، ۵۴،۵۵، ۵۶، و ۵۷ سنت عرضه می‌شود.

از سوی دیگر، افغانستان و قرقیزستان بنزین را در هر لیتر ۶۲ سنت و کشورهای برمه و عراق هر لیتر بنزین را ۶۳ سنت عرضه می‌کنند. هم‌چنین امارات متحده عربی قیمت بنزین خود را ۶۴ سنت، هائیتی ۶۶ سنت و تونس ۶۹ سنت در نظر گرفته‌اند. در رده بعدی قیمت بنزین شاهد حضور کشورهای روسیه با ۷۰ سنت، اندونزی ۷۱ سنت، کلمبیا ۷۳ سنت، پاکستان ۷۴ سنت، اتیوپی ۷۵ سنت، بوتان ۷۷ سنت، سیرا لئون ۷۸ سنت و لیبریا ۷۹ سنت در هر لیتر هستیم. این در حالی است که هرچه به سمت قیمت‌های بالاتر پیش می‌رویم تعداد کشورها نیز افزایش می‌یابد.

کشورهای بلاروس قیمت ۸۱ سنت، بنین ۸۱ سنت، ایالات متحده آمریکا ۸۴ سنت، ترینیداد و توباگو ۸۵ سنت، بوتسوانا ۸۶ سنت، دومینیکا و پاناما ۸۷ سنت، سورینام، لبنان و نامیبیا بنزین را در هر لیتر ۸۹ سنت عرضه می‌کنند. در پورتوریکو قیمت بنزین در هر لیتر ۹۰ سنت، سریلانکا ۹۱ سنت، فیجی ۹۳ سنت، ویتنام و لسوتو ۹۴ سنت، تگو و گواتمالا و السالوادور ۹۶ سنت، تایوان، آرژانتین، تانزانیا ۹۷ سنت و در کشور کامبوج ۹۹ سنت برآورد شده است.

قیمت بنزین در کدام کشورها بیش از یک دلار است؟

کشورهایی که قیمت بنزین را بیش از یک دلار عرضه می‌کنند، کم نیستند اما کمترین قیمت را در این بازه، نپال با قیمت یک دلار در هر لیتر به خود اختصاص داده است و بعد از آن نیز زیمبابوه با قیمت یک دلار و یک سنت، پاراگوئه با قیمت یک دلار و دو سنت، گینه و گایانا با قیمت یک دلار و چهار سنت و کشورهای بنگلادش، نیکاراگوئه و استرالیا با قیمت یک دلار و پنج سنت در صدر کشورهای یک دلاری بنزین قرار گرفته‌اند.

بعد از کشورهای هند و فیلیپین که بنزین را در هر لیتر یک دلار و شش سنت و کشورهای غنا، ساحل عاج، مراکش و کامرون بنزین را در هر لیتر یک دلار و هفت سنت عرضه می‌کنند، کشوهای مکزیک و موزامبیک بنزین را با قیمت یک دلار و هشت سنت در هر لیتر عرضه می‌کنند. کشور کانادا نیز بنزین را در هر لیتر یک دلار و ۱۰ سنت عرضه می‌کند.

در کشورهای آفریقای جنوبی و ماداگاسکار قیمت این حامل انرژی به ترتیب یک دلار ۱۴ و یک دلار و ۱۵ سنت است. کشورهای آروبا و اوکراین نیز قیمت هر لیتر بنزین خود را یک دلار و ۱۶ سنت و کشورهای تایلند، مالاوی و پرو یک دلار و ۱۷ سنت و همچنین کشورهای کاستاریکا، سنگال و ترکیه بنزین را در هر لیتر یک دلار و ۱۸ سنت عرضه می‌کنند.

در قبرس و مجارستان با سه سنت بیشتر و در اردن با قیمت یک دلار و ۴۱ سنت عرضه بنزین صورت می‌گیرد. هم‌چنین در لوکزامبورگ و لتونی قیمت این انرژی یک دلار و ۴۳ سنت تخمین زده شده و در جمهوری چک و مونته نگرو قیمت این کالا یک دلار و ۴۴ سنت است که در اتریش با یک سنت بیشتر عرضه می‌شود.

همچنین در کشورهای یمن و نیوزلند قیمت هر لیتر بنزین یک دلار و ۵۸ سنت برآورد شده که این عدد در کشورهای ایرلند و سنگاپور یک دلار و ۶۰ سنت، آلبانی یک دلار ۶۲ سنت، انگلستان و لیختن اشتاین یک دلار ۶۳ سنت، بلژیک یک دلار و ۶۵ سنت است.

هنگ کنگ گران‌ترین بنزین دنیا را عرضه می‌کند

بنزین اما در فرانسه با قیمت یک دلار و ۷۸ سنت و در ایتالیا نیز قیمت این حامل انرژی در هر لیتر یک دلار و ۸۱ سنت، یونان یک دلار و ۸۵ سنت، هلند یک دلار و ۹۱ سنت، و دانمارک یک دلار و ۹۳ سنت این فرآورده نفتی را عرضه می‌کنند. اما هنگ کنگ نیز که گران‌ترین بنزین را عرضه می‌کند، قیمت ۲ دلار و ۲۲ سنت را انتخاب کرده است.

در ترکیه قیمت بنزین ۱۶ هزار و ۶۶۰ تومان ( ۱.۲۳ دلار)  و قیمت گازوئیل ۱۵ هزار و ۱۲۰ تومان ( ۱.۱۲ دلار) است. یعنی بر اساس بررسی‌ها، گران‌ترین بنزین در میان کشورهای اطراف ایران، در ترکیه و ارمنستان به فروش می رسد. نرخ هر لیتر بنزین در ترکیه برابر با یک دلار و ۲۳ سنت و در ارمنستان برابر با یک دلار و ۱۸ سنت است. یعنی در ارمنستان قیمت بنزین ۱۵ هزار و ۹۳۰ تومان و قیمت گازوئیل ۱۴ هزار و ۷۱۵ تومان (۱.۰۹ دلار) است.

وضعیت کشورهای همسایه ایران چگونه است؟

مقایســه قیمت بنزین در کشورها، نسبت به درآمد ســرانه نشان می‌دهد که قدرت خرید مردم برای بنزین چقدر است. هرچند در برخی کشورها مردم قیمت بالایی برای خرید بنزین پرداخت می‌کنند اما در عوض این قیمت با توجه به درآمد ســرانه آنها رقم معقولی به نظر می‌آید و در نتیجه قیمت صرف نمی‌تواند ملاک مناسبی برای ارزانی یا گرانی بنزین در نظر گرفته شود.

با تمام این اوصاف، وقتی بحث گرانی بنزین در سایر کشورها در مقایسه با قیمت آن در ایران مطرح می‌شود، این موضوع از سوی افکار عمومی مطرح می‌شود که قیمت‌ها را باید نسبت به درآمد سرانه آن کشورها در نظر گرفت و سپس مقایسه کرد که آیا قیمت بنزین در ایران ارزان‌تر است یا خیر. این در حالی است که به اعتقاد کارشناسان، باید توجه داشت که درآمد سرانه گرچه می‌تواند نشانگر میزان ثروت یک کشور نسبت به دیگران باشد، اما نمی‌تواند تصویر دقیقی از وضعیت اقتصادی کشورها نسبت به سایرین ارائه دهد. به عنوان مثال اگر درآمد سرانه ایران برابر با ۴۰۰۰ دلار باشد و درآمد سرانه آلمان ۶۵۰۰ دلار باشد، نمی‌توان بر این اساس تعیین کرد که کدام یک از کشورها وضعیت اقتصادی بهتری دارند؛  چراکه هزینه‌های جاری در دو کشور بسیار متفاوت است.

با این حال آمار مربوط به درآمد سرانه در ایران نسبت به کشورهای همسایه که قیمت بنزین آن‌ها با ایران مقایسه شده، حاکی از آن است که در ترکیه قیمت بنزین ۱۶ هزار و ۶۶۰ تومان ( ۱.۲۳ دلار)  و قیمت گازوئیل ۱۵ هزار و ۱۲۰ تومان (۱.۱۲ دلار) است. یعنی بر اساس بررسی‌ها، گران‌ترین بنزین در میان کشورهای اطراف ایران، در ترکیه و ارمنستان به فروش می‌رسد. نرخ هر لیتر بنزین در ترکیه برابر با یک دلار و ۲۳ سنت و در ارمنستان برابر با یک دلار و ۱۸ سنت است. یعنی در ارمنستان قیمت بنزین ۱۵ هزار و ۹۳۰ تومان و قیمت گازوئیل ۱۴ هزار و ۷۱۵ تومان (۱.۰۹ دلار) برآورد شده است.

ترکمنستان ارزان‌ترین بنزین پس از ایران را در میان همسایگان عرضه می‌کند. قیمت بنزین در این کشور ۵۸۰۵ تومان (۰.۴۳ دلار) و قیمت گازوئیل ۵۲۶۵ تومان (۰.۳۹ دلار) است. سومین بنزین گران در میان همسایگان اطراف در افغانستان به فروش می رسد. نرخ هر لیتر بنزین در این کشور به ۷۵ سنت می رسد و قیمت گازوئیل ۹۵۸۵ تومان (۰.۷۱ دلار) است. قیمت بنزین در عراق، ۸۵۰۵ تومان (۰.۶۳ دلار) و قیمت گازوئیل ۹۴۵۰ تومان (۰.۷ دلار) برآورد شده است.

اما در پاکستان - دیگر کشور همسایه ایران - قیمت بنزین ۹۴۵۰ تومان (۰.۷ دلار) و قیمت گازوئیل ۱۰ هزار و ۸۰۰ تومان (۰.۸ دلار) برآورد شده است. همچنین در آذربایجان قیمت بنزین ۶۳۴۵ تومان (۰.۴۷ دلار) و قیمت گازوئیل ۴۷۲۵ تومان (۰.۳۵ دلار) اعلام شده است. این در حالی است که درآمد سرانه ترکیه در سال ۲۰۱۷ برابر ۲۷ هزار و ۵۲۰ دلار بود؛ یا در ترکمنستان این رقم ۱۷ هزار ۲۸۰ دلار، آذربایجان ۱۶ هزار ۷۷۰ دلار و در پاکستان ۵۵۴۰ دلار اعلام شده است. اما درآمد سرانه در کشوری مانند عراق، ۱۷ هزار و ۲۲۰ دلار و در افغانستان، ۱۹ هزار و ۴۰، ارمنستان ۱۰۰ هزار و ۱۰ دلار و ایران ۲۱ هزار ۵۰ دلار بوده است.

گفتنی است که از بامداد جمعه ۲۴ آبان، بنزین سهمیه‌بندی شد و قیمت این فرآورده نفتی به صورت سهمیه‌ای (۶۰ لیتر ماهانه برای خودروهای شخصی) در هر لیتر ۱۵۰۰ تومان و به صورت آزاد ۳۰۰۰ تومان تعیین شد که طبق اعلام وزیر نفت از محل اجرای این طرح در طول یک سال آینده، ۳۱ هزار میلیارد تومان درآمد کسب خواهد شد که همه این مقدار به مردم تعلق می‌گیرد.