سایه پیروزی جرف الصخر بر امنیت روز عاشورا

آثار عملیات جرف الصخر با گذشت زمان بیشتر نمایان می‌شود، اجرای این عملیات مانع از این شد که داعش و دیگر تکفیری‌‌ها بتوانند از تحمیل دولت خودخوانده خود بر استان‌های سنی نشین عراق برای به آشوب کشاندن مراسم روز عاشورا سود برند.

 با وجود اینکه داعش حدود یک سوم خاک عراق را همچنان زیر سیطره خود دارد و امسال اولین سالی بود که دولت خودخوانده این گروه با مراسم روز عاشورا تقارن پیدا کرده بود و برهمین اساس تصور می شد که این گروه بر شدت و گستره حملات تروریستی خود در در روز عاشورا خواهد افزود اما خوشبختانه نه تنها اینچنین نشد بلکه مراسم عاشورای امسال در عراق از کم تلفات ترین سالها بوده به گونه ایی که در کربلا  با وجود حضور بیش از 7 میلیون زائر حمله تررویستی قابل توجهی صورت نگرفت و در سایر مناطق نیز به جز چند حمله کوچک و کم تلفات اتفاق خاصی روی نداد و داعش تنها برای اینکه خودی نشان دهد با صدور بیانیه‌ای مسئولیت این حملات جزئی و بدون تلفات را برعهده گرفت.

اذعان و شگفتی غربی‌ها از حضور میلیون‌ها زائر شیعه در مراسم عاشورا علیرغم  تهدیدهای داعش

از اینکه شیعیان بخصوص در عراق و لبنان بدون توجه به تهدیدهای تکفیری ها و داعش مراسم عاشورا را با شور و حرارت فراوان و باشکوه تر از سال های گذشته برگزار کردند ، تعجب و شگفتی خبرگزاری های غربی را برانگیخت و آنها در گزارش های خود به صراحت به این واقعیت اذعان کردند.
فرانس پرس در گزارشی زیر عنوان :"شیعیان به رغم تهدیدهای داعش، مراسم عاشورا را برگزار کردند"، نوشت :" "موج انسانی بزرگی متشکل از زن و مرد و کودک که به نشانه عزا لباس سیاه بر تن کرده اند و برخی از آن ها شال سبز، به رنگ یکی از پرچم های امام یا پرچم سرخ نشانه خون وی را با خود دارند در زیر باران مراسم عاشورا را آغاز کردند."

خبرگزاری آلمانی د.پ.آ نیز درگزارشی مشابه زیر عنوان " میلیونها شیعه در مراسم عاشورا در کربلا شرکت کردند" با اذعان به اینکه امسال مراسم عاشورا بسیار گسترده‌تر بود نوشت:"پس از سال 2003 میلادی این مناسبت در تاریخ عراق روند فزاینده‌ای داشته است."
دراین میان خبرگزاری رویترز با توجه به تهدیدهای داعش به برجسته سازی خطرات امنیتی در روز عاشورا پرداخت و در گزارشی زیر عنوان "  مراسم سوگواری عاشورای حسینی در کربلا تحت تدابیر شدید امنیتی" نوشت:" امسال تروریست‌های سنی داعش مناطق وسیعی از خاک عراق را در شمال و غرب این کشور، به ویژه مناطق جنوبی بغداد، نزدیک جاده‌ای که پایتخت را به کربلا متصل می‌کند، به تصرف خود درآورده اند و این مسئله، خطر به راه افتادن حمام خون در جریان مراسم سوگواری عاشورای حسینی را افزایش داده است."

اما سوال این است که اتخاذ چه تدابیر پیشگیرانه ای از بروز حمام  خون جلوگیری کرد؟

سایه پیروزی‌های جرف الصخر بر افزایش ضریب امنیت روز عاشورا

بی‌تردید اگر تدابیر پیشگیرانه‌ای (که به پیروزی‌های عظیم در مناطق مختلف عراق از جمله در جرف الصخر انجامید) نبود پیش‌بینی رویترز در خصوص ایجاد حمام خون از سوی داعش در مراسم روز عاشورا به تحقق می‌پیوست‌. منطقه جرف الصخر در شمال استان بابل عراق گذرگاه افراد انتحاری و خودروهای بمب‌گذاری شده به بغداد و کربلا بود و این منطقه حدود 10 کیلومتر با کربلای معلی فاصله دارد‌. همچنین آزادسازی این منطقه که از اهمیت راهبردی زیادی برخوردار است و به ارتش عراق امکان می‌دهد مانع از نزدیک‌تر شدن افراد مسلح به بغداد شوند و حضور خود را در استان الانبار در غرب عراق تقویت و به سمت جنوب پیشروی کنند. روستاهای فاضلیه، العبدویس، الحجیر، العویسات و الفارسیه از دیگر مناطقی است که در این منطقه بدون هیچ گونه مداخله جنگنده‌های نیروهای ائتلاف آزاد شدند.

این پیروزی در شرایطی رقم خورد که اعضای گروه داعش باغ‌ها و خانه‌های این منطقه را مین‌گذاری کرده و تک تیراندازهای خود را در اطراف آن مستقر کرده بودند تا از پیشروی نیروهای ارتش عراق و نیروهای پشتیبان آن جلوگیری کنند. پیش از آغاز عملیات، گروه‌های مقاومت اسلامی به کارهای اطلاعاتی دست زدند و با برخی افراد تماس گرفتند و خانواده‌ها در مکان‌های امن گرد آورده شدند تا ازحملات توپخانه‌ای مواضع گروه‌های تکفیری در امان بمانند.
در مجموع هر چند پیروزی علیه داعش در عراق تازگی ندارد و پیش از این در آمرلی نیز تجربه شده بود اما پیروزی جرف الصخر از چند جهت حائز اهمیت بیشتری است. نخست اینکه این منطقه در مناطق سنی‌نشین قرار داشته و پیش از این ادعا می‌شد که داعش از حمایت مردمی در این مناطق برخوردار است‌. دوم اینکه این پیروزی بدون دریافت هیچ کمکی از سوی نیروهای ائتلاف و حتی پشتیبانی هوایی آن حاصل شد و این نشان داد که نیروهای ارتشی و مردمی عراق در نبود حمایت‌های ائتلاف بهتر می‌توانند به پیشروی‌های خود علیه داعش دست یابند‌. یکی از عوامل این موضوع رویکرد گزینشی و مصلحتی آمریکا در مبارزه با داعش از یکسو و اشراف نیروهای بومی عراق به محیط جغرافیایی خود از سوی دیگر است‌. هر چند آمریکا خود را در تجهیز دولت و ارتش عراق برای  مبارزه با داعش جدی نشان می‌دهد اما در عمل گزینشی عمل می‌کند و برای مثال تاکنون از تحویل بالگردهای آپاچی که در مقابله با افراد و گروه‌های تروریستی از کارایی مطلوبی برخوردارند، خودداری کرده است که همین امر دولت عراق را در موقعیت لغو قرار داد خرید این بالگردها قرار داده است.

رویکرد دولت عراق در جذب سنی‌های عراق و تضعیف پایگاه داخلی داعش

توزیع قدرت در دولت جدید عراق به گونه ایی صورت گرفته است که احزاب و گروه‌های سیاسی سنی را به مشارکت با دولت و ارتش این کشور برای آزادی مناطق تحت تصرف داعش تشویق کند و مانع از این شود که آنها عذر و بهانه‌ای برای نزدیکی به گروه‌های تروریستی همچون داعش برای اعمال فشار بر دولت مرکزی در اختیار داشته باشند.
علاوه بر این حیدر العبادی به منظور جلوگیری از ایجاد اصطکاک میان نیروهای ارتش عراق (که عموما از شیعیان هستند) و ساکنان سنی مناطق تحت تصرف داعش احیای شوراهای بیداری و تشکیل نیروی 30 هزار نفری از عشایر اهل سنت عراق را برای مقابله با داعش در دستورکار قرار داده است که بکارگیری این ابتکارجدا از بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و مزیت‌های نیروهای عشایر سنی عراق بخصوص در اشراف بر محیط جغرافیایی مناطق تحت تسلط داعش‌، پایگاه اجتماعی و داخلی دولت خودخوانده داعش را نیز (که تاکنون ادعا می شد از آن برخوردار است‌) تضعیف می کند و به نظر می‌رسد این مسائل در کنار نقش و همکاری عشایر اهل سنت عراق در آزادسازی جرف الصخر داعش را به تشدید سیاست ارعاب و تهدید علیه عشایر از طریق ازفایش اعدام ها ی بی حساب و کتاب و  قتل عام جمعی واداشته است.

سخن آخر

در مجموع همچنانکه ملاحظه می‌شود آثار و تبعات عملیات جرف الصخر با گذشت زمان بیشتر نمایان می شود و اجرای به موقع این عملیات مانع از این شد که داعش و دیگرافراد و گروه‌های تکفیری بتوانند از فرصت تحمیل دولت خودخوانده خود بر استان‌های سنی نشین عراق برای به آشوب کشاندن مراسم روز عاشورا و (به تعبیر خبرگزاری رویترز) به ایجاد حمام خون دست یابند. البته آثار و پیامدهای این عملیات پیروزمندانه تنها در تامین امنیت شیعیان خلاصه نمی شود بلکه آزادی استان های سنی نشین عراق از سلطه داعش را نیز نوید می‌دهد که در سایه استقبال عشایر سنی عراق از طرح و رویکرد دولت العبادی از احیای شوراهای بیداری و استفاده از مزیت‌ها و ظرفیت‌های نیروهای عشایر عراق در خط مقدم جنگ با داعش امکان پذیر شده است.