‌رونق تولید مسکن و نگرانی از تجربه مسکن مهر

‌مسکن یکی از موضوعاتی است که همواره بحث برسر آن زیاد است. اگرچه در برخی محافل از آمار خانه های فاقد سکنه در کشور می گویند، اما کارشناسان معتقدند که هنوز نیازمند و ساخت مسکن هستیم و امروز نوع نیاز مسکن متفاوت از گذشته شده است و با توجه به قدرت خرید پایین مردم و به خصوص زوج های جوان، ساخت و ساز مسکن باید اصولی و مطابق با توانایی خرید آنها انجام شود.

 اگرچه مسکن مهر به عنوان طرح ملی ساخت مسکن دولت نهم در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد برای خانه دار کردن قشرهای ضعیف و آن هم با کمترین هزینه، سروصدای بسیاری به پا کرد، اما در اجرا نتوانست موفق شود و در حالیکه قرار بود طرح دو ساله پیاده شود، اما اجرای آن یک دهه به درازا کشیده شد و دولت روحانی با وجودی که منتقد مسکن مهر بود، اما به عنوان وارث، ملزم به تکمیل آن شد و به گفته کارشناسان دولتی، به دلیل طولانی شدن اجرای مسکن مهر، در پنج سال اخیر دولت نتوانست در بحث مسکن طرح جدیدی پیاده کند.

از سوی دیگر طی دو سال گذشته و به خصوص بعد تحریم های جدید آمریکا، شرایط اقتصاد کشور متفاوت با قبل شد و نوسانات نرخ ارز نیز موجب جهش قیمتی بزرگ در بازار مسکن شد تا جایی که به گفته کارشناسان، با افزایش نرخ تورم، امروز تسهیلات خرید مسکن دیگر پاسخگوی نیاز مردم نیست و از سوی دیگر تمایل به بازارهای موازی از جمله طلا و ارز به دلیل سود بالای آن، رغبت سرمایه گذاری در بخش مسکن را کم کرد و این موجب افزایش نرخ مسکن و به دنبال آن اجاره بها در کشور شد. 

با این وجود معاون حوزه مسکن اداره کل راه و شهرسازی اصفهان به خبرنگار ایسنا، می گوید: با توجه به نگاه آقای اسلامی-وزیر راه و شهرسازی به حوزه مسکن به عنوان پروژه محرک دولت، طرح جدید "اقدام ملی، رونق تولید مسکن" در دستور کار قرار گرفت و از مرداد امسال فراخوان مشارکتی برای جذب سرمایه گذاران بخش خصوصی برای اجرای آن داده شد. براساس این طرح قرار است 400 هزار مسکن در کل کشور احداث شود. 

به گفته ایمان طاهر، در طرح "اقدام ملی، رونق تولید مسکن" قرار است در استان اصفهان نزدیک 40 هزار واحد مسکونی احداث شود که حدود 30 هزار واحد آن در شهرهای جدید بهارستان، مجلسی و فولاد شهر با مشارکت بخش خصوصی ساخته خواهد شد، همچنین ساخت 10 هزار واحد نیز سهمیه اداره کل راه و شهرسازی و بنیاد مسکن است که در مرحله نخست ساخت 5 هزار واحد را به فراخوان دادیم.

او توضیح می دهد: در استان برای جذب سرمایه گذاران و انبوه سازان اراضی دولتی را امکان سنجی کردیم و در نظر است این طرح به عنوان یک پروژه مشارکتی بخش خصوصی به رونق و تولید مسکن کمک کنند.

به همین منظور روز گذشته از سوی حسن روحانی رئیس جمهور، همزمان با پنج استان کشور به صورت ویدئوکنفرانس دستور آغاز عملیات اجرایی ساخت 19 هزار و 92 واحد مسکونی در قالب طرح اقدام ملی در استان اصفهان صادر شد.

به گفته حمیدرضا امیرخانی مدیرکل راه و شهرسازی اصفهان هم در این استان 47 هزار و 500 واحد شده است که 5000 واحد در سطح استان، 21 هزار واحد در شهر بهارستان، 18 هزار واحد در فولاد شهر و 2500 واحد در مجلسی احداث خواهد شد.

حال باید دید آیا اجرای طرح "اقدام ملی، رونق تولید مسکن" می تواند موجب رونق دوباره مسکن و کاهش و ثبات قیمت مسکن شود یا خیر؟ معاون حوزه مسکن اداره کل راه و شهرسازی اصفهان با اعتقاد بر اینکه عوامل متعددی از جمله عدم موازنه عرضه و تقاضا در رکود و یا افزایش نرخ مسکن تاثیرگذار است به خبرنگار ایسنا می گوید: مسکن کالایی است که هر چهار یا پنج سال یک بار دچار جهش قیمتی می شود، وقتی امروز شروع به ساخت مسکن می کنیم، پیدا کردن، خرید زمین، جذب پیمانکار و ... ساخت واحد مسکونی و پایان آن یک پروسه سه ساله است این مدت زمان دلیلی خواهد بود که سال به سال تورم بخش مسکن را نداشته باشیم، اما بعد از پنج سال به یک باره شاهد جهش قیمت مسکن می شویم.

طاهر با بیان اینکه مقایسه کالا به کالا موجب گرانی مسکن می شود، توضیح می دهد: زمانی که قیمت خودرو، دلار، طلا و ... افزایش می یابد، به طور طبیعی مردم نیز در مقایسه انتظار افزایش قیمت مسکن را خواهند داشت و احتمال دارد در شهری قیمت مسکن سه و در نقطه دیگر چهار برابر افزایش یابد، اما نرخ مسکن به طور متوسط در کشور دو برابر افزایش داشته است.

وی تاکید می کند: با توجه به نوسانات نرخ ارز و تورم، نرخ مصالح ساختمانی حدود دو برابر افزایش یافته است و ساختمانی که دو سال پیش متری 800 هزار تومان بود اکنون به یک میلیون و 900 هزار تومان رسیده است.

به اعتقاد او، در صورت کمک دولت و مهار تورم، سرمایه گذاران امروز راغب به سرمایه گذاری در بخش مسکن هستند و این به شرطی است که در بازارهای موازی دوباره شاهد بحران نشویم. البته موضوع مسکن تنها مختص وزارت راه و شهرسازی نیست و وزارت کشور و اقتصاد و امور دارایی نیز باید ورود پیدا کنند تا مردم توان خرید مسکن را پیدا کنند.

او در خصوص نگرانی برخی نسبت به اینکه تجربه مسکن مهر دوباره تکرار نشود، می گوید: در طرح "اقدام ملی، رونق تولید مسکن" الگوی مسکن را به انبوه سازان اعلام می کنیم تا خانه ها به مساحت 80 و 90 متر مطابق با قدرت خرید مردم ساخته شود، همچنین اراضی انتخاب شده مشکل خدمات روبنایی و زیربنایی ندارند و در امکان سنجی آن سعی شده تا اشتباهات مسکن مهر را تکرار نکنیم. 

وی در خصوص قیمت مسکن طرح "اقدام ملی، رونق تولید مسکن" توضیح می دهد: طریقه قیمت گذاری مسکن مهر اشتباه بود و ابتدا آن را متری 500 هزار تومان برآورد شد که در نهایت رقم تمام شده آن 700 هزار تومان اعلام شد، بنابراین برای این طرح قیمت تمام شده مشخص نمی کنیم و مسکن براساس بازار و برآورد انبوه سازان ساخته می شود.

دبیر انجمن انبوه سازان مسکن استان اصفهان نیز در خصوص طرح رونق تولید مسکن به خبرنگار ایسنا، می گوید: مصوبه اخیر و تصمیم وزارت‌ راه و شهرسازی مبنی بر این است تا پایان سال 99، 400 هزار واحد مسکونی را به اتمام برساند که 200هزار واحد برای شهرهای جدید، 5 هزار واحد برای شهرهایی با جمعیت زیر 200 هزار نفر و 100 هزار واحد در بافت‌های فرسوده است با این وجود پیشرفت مراحل عملیاتی این طرح با گذشت زمان مشخص خواهد شد. 

احمد تولا در خصوص نگرانی اینکه طرح تولید ملی مسکن به سرنوشت مسکن مهر دچار نشود، می‌گوید: طرح مسکن مهر در دولت یازدهم و دوازدهم تا حدودی ادامه پیدا کرد، اما بعد از حدود شش سال طرح تولید ملی مسکن، نخستین اتفاقی است که در مورد مسکن رخ داده، البته مسکن مهرهای نیمه کاره موجود در برخی نقاط کشور تا پایان امسال به اتمام خواهد رسید.

او با اعتقاد بر اینکه هنوز تقاضا برای ساخت مسکن وجود دارد، تصریح می کند: تقاضای بالای مردم برای مسکن نشانه نیاز شهروندان اصفهانی به مسکن است، پس عدم نیاز به مسکن جدید و یا صحبت اینکه خانه های فاقد سکنه داریم، تفکری نادرست است.

تولا در رابطه با قیمت مسکن نیز می گوید: قیمت تمام شده یک واحد ساختمانی حدود پنج تا 10 برابر افزایش یافته است، همچنین در بخش پروانه نظام مهندسی، زمین برای ساختمان و بخش خدمات شاهد افزایش هزینه ها هستیم.

او توضیح می دهد: امروز یک واحد مسکونی به متراژ 100 متر با حداقل قیمت حدود 300 میلیون تومان ساخته می شود و این قیمت کاهش نخواهد یافت، در طرح رونق تولید مسکن نیز، به طور قطع ساختمان‌ها با مصالح ایرانی خوب و طراحی ساده برای یک خانواده دو یا سه نفری ساخته خواهد شد.

دبیر انجمن انبوه سازان مسکن اصفهان با اعتقاد بر اینکه در این طرح باید قیمت پروانه ساخت، نظام مهندسی و ... کاهش می یافت، تاکید می کند: دو اتفاق دیگر در اجرای این طرح باید رخ دهد که یکی در نظر گرفتن تسهیلات بانکی است و حداقل بین 40 تا 50 درصد قیمت واحد مسکونی را بانک باید پرداخت کند به این معنا که رقم وام مسکن به150 میلیون تومان افزایش یابد.

تولا ادامه می دهد: از سوی دیگر در اجرای این طرح باید قانون پیش فروش اجرا شود تا بتوان بخشی از هزینه ساخت مسکن از سوی انبوه ساز از سوی خود خریداران و به مرور زمان تامین شود، اما امروز به دلیل سختگیری های بسیار این قانون اجرا نمی شود که نیازمند تجدیدنظر در اجرای آن از سوی مجلس هستیم.

به گزارش ایسنا، با وجودی که امروز بخش خصوصی نگاه مثبتی به اجرای طرح رونق تولید مسکن دارد و معتقد است که طرحی متفاوت از مسکن مهر خواهد بود، اما به نظر می رسد هنوز تامین سرمایه به عنوان یکی از مهمترین الزامات ساخت مسکن، در هاله ای از ابهام است و از سوی دیگر امروز مردم بیش از هر زمانی نیازمند حمایت دولت برای خرید مسکن ارزان هستند.