قهرمان خوب، قهرمان زنده است

هادی حیدری . کارتونیست

اعطای نشان پراعتبار «شوالیه» فرهنگ و هنر فرانسه به کامبیز درمبخش در شبی که جمع قابل‌توجهی از هنرمندان و نویسندگان در ضیافتی گرد آمده بودند، بدون‌تردید بیش از آنکه برای این هنرمند نامدار اهمیت داشته باشد، برای هنر کارتون و کاریکاتور ایران دارای درجه اعتبار بالایی است. کارتون هنری است که در عین ایجاز، از اثرگذاری فراوانی میان هنرهای تجسمی برخوردار است و کارتونیست در جایگاه جراحی است که نقاط آسیب‌دیده اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه را با سرانگشتان هنرمند خویش جراحی می‌کند. در جامعه ما، کارتونیست آن‌گونه که بایسته است قدر ندیده و بر صدر ننشسته است. کارتون ایران بیش از هر چیز از سوءتعابیر و گاهی فقدان تحمل و نقدپذیری اجتماعی رنج برده و می‌برد. کامبیز درمبخش که با دریافت نشان ارزشمند «شوالیه» افتخاری دیگر بر گنجینه فعالیت بیش از نیم‌قرن خویش افزود، در طول مسیر حرفه‌ای خویش همواره چون دیده‌بانی تیزچشم و هنرمندی صلح‌طلب به ایفای نقشی تاریخی پرداخته است؛ چه آن زمان که در قامت کارتونیستی مطبوعاتی در عرصه ژورنالسیم ایران و جهان فعال بود و چه هنگامی که آثارش را بر سینه دیوار نمایشگاه‌ها عرضه کرده است. سنت تجلیل از سرآمدانی که عمر حرفه‌ای خویش را سپری کرده‌اند، رفته‌رفته، جای خود را به تجلیل از فرهیختگانی داده است که همچنان حیات حرفه‌ای دارند و هنوز خلاقانه و با پشتکار به حرکت سازنده خویش ادامه می‌دهند.

درمبخش از جمله هنرمندانی است که نه‌تنها دست‌وپنجه نرم‌کردن با انواع بیماری‌ها او را از حرکت مداوم هنری بازنداشته است، بلکه همچون جوانی بالنده با دستانی پر از طرح‌های سرشار از خلاقیت و ذهنی مملو از ایده‌های ناب، مخاطبانش را به پای آثارش می‌نشاند. او نمونه یک قهرمان زنده است. قهرمانی که نه پس از حیاتشان بلکه در مسیر زندگی، تاریخ‌ساز شده‌اند. بسیاری از هنرمندان، بنا‌بر دلایل مختلف، مهاجرت را به‌عنوان مسیری برای شکوفایی حرفه‌ای خویش برگزیدند و در طول سالیان، به جز انگشت‌شماری، ارتباط خویش را با مردمان کشورشان کمرنگ و رشته اتصالشان باریک و باریک‌تر شده است؛ اما آنچه که کامبیز درمبخش را متمایز می‌کند آن است که پس از تجربه طولانی از مهاجرت در کشوری اروپایی راه شکوفایی و ماندگاری را در بازگشت به خانه و کاشانه خویش دید و آن‌چنان که بارها در یادداشت‌های دیگری اشاره کردم، بازگشت درمبخش پس از سال‌ها مهاجرت از آلمان به ایران، تولدی دوباره و آغاز شکوفایی بیشتر و پیوند دوباره این هنرمند نامی با مخاطبانش شد. به‌راستی کامبیز درمبخش را باید حلقه ‌وصلی میان چند نسل مخاطب هنر کارتون و کاریکاتور دانست. از کهنسالان هنردوست تا جوانان و نوجوانان عاشق هنر، همه مخاطبان آثار او هستند. اما حرکت قابل‌تقدیر کشور فرانسه در اعطای نشان «شوالیه» به‌عنوان بالاترین نشان فرهنگ و هنر آن کشور به درمبخش را می‌توان ادامه حرکتی دانست که  آن را «دیپلماسی فرهنگی» می‌نامند. در جهانی که سیاست، باعث تنش‌ها و اختلافات فراوانی میان کشورها می‌شود، استفاده از دیپلماسی فرهنگی، غبار اختلافات را می‌زداید و به ارتباط فرهنگی میان فرهنگ‌ها می‌انجامد. باید از این فرصت‌ها بهره ‌جست و به دوستی و صلح و ارتباط میان فرهنگ‌ها کمک کرد.