آن‌طور که کبیری در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران توضیح داده عواملی چون «ساختار جغرافیایی طولی و فاصله ۷۰۰ کیلومتری شمال تا جنوب آذربایجان غربی»، «ایجاد زیرساخت‌های جدید در خوی»، «وجود دو فرودگاه در منطقه»، «اتصال خطوط ریلی کشور به سمت اروپا در محدوده استان پیشنهادی آذربایجان مرزی» و «جمعیت بالای یک میلیون نفر در این محدوده» را دلایل توجیهی این کار دانسته.
67نماینده نطفه تشکیل استان جدیدی را در بهارستان بسته‌اند؛ استان «آذربایجان مرزی». طرح تشکیل این استان با مرکزیت شهرستان خوی دیروز در مجلس اعلام وصول شد. آن هم در شرایطی که حدود یک ماه پیش وزارت کشور رسماً توصیه کرده بود که نمایندگان در ایام نزدیک به انتخابات از این دست طرح‌ها برای تقسیمات کشوری ندهند چون وزارت کشور با این کار مخالف است. آن زمان تنها بحث تشکیل استان «اصفهان شمالی» روی میز مجلس بود اما حالا با طرح تشکیل استان «آذربایجان مرزی» به نظر می‌رسد بخشی از مجلسی‌ها پیام 22 تیرماه وزارت کشور را نگرفته‌اند. شاید هم گرفته باشند اما اصرار آنها دلیل دیگری داشته باشد. نظیر آنچه که نادر قاضی‌پور درباره اهداف طراحان طرح استان «آذربایجان مرزی» ارزیابی کرده؛ تبلیغات انتخاباتی.دولت؛ مخالف تمام قد تقسیم استان‌ها
اولین طرح ایجاد استان جدید در مجلس دهم را 33 نماینده برای تشکیل «اصفهان شمالی» داده بودند. طرحی که روز 20 اسفندماه سال قبل اعلام وصول شد و تا اینجا تنها توانسته مصوبه کمیسیون شوراها را برای کلیات خود بگیرد. حالا دورخیز برای تشکیل استان «آذربایجان مرزی» دومین تلاش رسمی مجلسی‌ها در این راستا است. هرچند در همین دوره هم زمزمه‌هایی برای روی کاغذ آوردن طرح تشکیل استانی با عنوان «مازندران غربی» شنیده می‌شد که به‌جایی نرسید. اما پیش از هر چیز به نظر می‌رسد این طرح‌ها فارغ از اینکه چقدر از زمینه کار کارشناسی برخوردار هستند، با یک مانع بزرگ مواجه می‌باشند؛ مخالفت وزارت کشور. مخالفتی که رسماً روز 22 تیرماه اعلام شد. در آن روز سیداسماعیل موسوی سخنگوی ستاد انتخابات کشور درباره احتمال دادن وعده از سوی نامزدهای انتخاباتی به مردم برای تقسیمات کشوری گفته بود که «وزارت کشور هیچ بنایی برای تغییرات استانی ندارد. در انتخابات پیش رو، نامزدهای انتخاباتی توجیه می‌شوند که درباره تقسیمات کشوری وعده ندهند چون تقسیمات کشوری از اختیارات دولت است نه نمایندگان مجلس.» این اظهارنظر اگر مورد اصرار دولت باشد حتی در صورت رأی مثبت مجلسی‌ها به طرح‌های تشکیل استان‌های جدید می‌تواند مصوبات مجلس را با سد اصل 75 قانون اساسی در شورای نگهبان مواجه کند. اصلی که تأکید دارد طرح‌های مجلس نباید برای دولت بار مالی در پی داشته باشند و روشن است که تشکیل استان جدید بدون تخصیص منابع ممکن نیست. اخیراً سعید جلالی مدیرکل تقسیمات کشوری وزارت کشور هم گفته که «هیچ پرونده‌ای را نه در هیأت دولت و نه در وزارت کشور در ارتباط با تأسیس استان جدید ارائه نکرده‌ایم و بعید به نظر می‌رسد تا پایان دولت تدبیر و امید چنین ارتقایی در دستور کار باشد. هر چند در مجلس زمزمه‌هایی مبنی بر تشکیل برخی استان‌ها ارائه شده، اما وزارت کشور و دولت هیچ طرح و لایحه‌ای را برای تأسیس استان جدید در دستور کار ندارد.» این اظهارنظرها ناظر به طرح ایجاد استان «اصفهان شمالی» مطرح شده بود که به صورت طبیعی می‌تواند درباره هر طرح مشابه دیگری و از جمله طرح تأسیس استان «آذربایجان مرزی» هم صدق کند. کما اینکه دیروز ساعتی پس از اعلام وصول طرح تشکیل استان «آذربایجان مرزی»، علی مصطفوی معاون سیاسی و امنیتی استانداری آذربایجان‌غربی در گفت‌وگو با پایگاه محلی ندای موج، گفت که «دولت با تشکیل هرگونه استان جدید در کشور مخالف بوده و این موضوع را خرداد ماه امسال اعلام کرده است و این‌گونه طرح‌ها باید در وزارت کشور و تقسیمات کشوری بررسی گردد؛ موضوع تشکیل استان جدید به مرکزیت خوی نیز مسأله‌ای است که نه ما اطلاعی داریم و نه وزارت کشور.»
از توجیهات تشکیل استان جدید تا خط ونشان برای بر زمین زدن طرح
طراح اصلی طرح تشکیل استان «آذربایجان مرزی» محمدتقی کبیری است؛ نماینده شهرستان خوی. شهرستانی که قرار است بر اساس این طرح مرکز استان تازه تأسیس باشد. بر این اساس شهرستان‌های ماکو، سلماس، چالدران، شوط و پلدشت هم دیگر توابع این استان خواهند بود. اما توجیه طراح این طرح برای تشکیل استان جدید چیست؟ آن‌طور که کبیری در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران توضیح داده عواملی چون «ساختار جغرافیایی طولی و فاصله ۷۰۰ کیلومتری شمال تا جنوب آذربایجان غربی»، «ایجاد زیرساخت‌های جدید در خوی»، «وجود دو فرودگاه در منطقه»، «اتصال خطوط ریلی کشور به سمت اروپا در محدوده استان پیشنهادی آذربایجان مرزی» و «جمعیت بالای یک میلیون نفر در این محدوده» را دلایل توجیهی این کار دانسته.
با این حال نادر قاضی‌پور، همفکر سیاسی کبیری و نماینده ارومیه نظر دیگری درباره کار او دارد و در همین رابطه به سایت «آناج» گفته که «نماینده مردم خوی برای رأی آوری در انتخابات پیش رو و به دلیل کم‌کاری‌های انجام شده در حوزه انتخابیه خود اقدام به طرح چنین پیشنهادی کرده است اما باید دانست که طرح چنین موضوعاتی موجب رأی آوری نخواهد بود.» روح‌الله حضرت‌پور، دیگر نماینده ارومیه هم دیروز به تسنیم گفته که «به هیچ عنوان اجازه نخواهیم داد این طرح تصویب شود»؛ پیامی که خبر از رویارویی جدی بر سر این طرح می‌دهد. چه آنکه حضرت‌پور وعده داده «برخی نمایندگان که این طرح را تأیید کرده‌اند نیز رأی خود را پس خواهند گرفت.» این سخن می‌تواند نشان از تلاشی باشد در طیف مخالفان تجزیه استان آذربایجان غربی که از همین دیروز کلید خورده است. تلاشی که حکایت از یک تقابل تمام‌عیار دارد. این تقابل البته رد پایی هم در گذشته دارد که حالا باز هم به موازات اعلام وصول طرح تازه، قدری جان گرفته.
آذربایجان مرزی؛ بهانه احیای سودای تشکیل کردستان شمالی
تقسیم آذربایجان غربی به دو استان البته بحثی بود که در مجلس نهم هم مطرح شد؛ جایی که برخی نمایندگان با هدایت عثمان احمدی، نماینده آن دوره مهاباد در سال 92 برای ایجاد استانی با نام «کردستان شمالی» دورخیز کردند اما به جایی نرسیدند. آن روزها هم مخالفان این ایده، موافقان ایجاد استان جدید را به داشتن «اغراض انتخاباتی و عوامفریبانه» متهم کرده بودند. دیروز اما نماینده مهاباد در دوره دهم یعنی جلال محمودزاده در مقام مخالف تقسیم آذربایجان غربی به شکلی که پیشنهاد شده، ظاهر شد. او حتی برای این کار دست به قلم برد و برای رئیس مجلس نامه سرگشاده نوشت. نامه‌ای که در آن طراحی این طرح را «بدون هماهنگی با نمایندگان استان و عدم رعایت حساسیت‌های امنیتی قومی و مذهبی استان آذربایجان غربی» و همچنین «ناپخته و غیرکارشناسی» توصیف شده است. محمودزاده در این نامه طرح تشکیل استان «آذربایجان مرزی» را مخالف اصل 75 قانون اساسی دانسته است. این نماینده مجلس هر چند طرح اعلام وصول شده مجلس را مخالف قانون اساسی و مغایر امنیت ملی و منافع مردم استان دانسته اما در پایان نامه خود باز هم به پیشنهاد سال 92 برخی نمایندگان برای ایجاد تشکیل استان «کردستان شمالی» بازگشته و نوشته است: «اگر نیاز باشد استان دیگری به منظور توسعه زیرساخت‌های سیاسی، اجتماعی، امنیتی و اقتصادی در استان ایجاد شود به دلیل دوری و عدم دسترسی مردم به شهرها و بخش عظیمی از کردهای جنوب آذربایجان غربی به مرکز استان، می‌بایست در یکی از شهرهای جنوب که سابقه تاریخی مرکزیت جغرافیایی، اداری و فرهنگی و توان زیرساختی داشته و بلوک جنوب استان است، ایجاد شود.» بدین ترتیب به نظر می‌رسد سودای تشکیل استان «آذربایجان مرزی» در همین قدم اول خاطره ایجاد استان «کردستان شمالی» را از درون استان «آذربایجان غربی» زنده کرده و این یعنی تا اینجا حداقل سه طیف در این طرح تازه در استان مقابل هم هستند؛ طرفداران ایجاد آذربایجان مرزی، حامیان ایجاد کردستان شمالی و مخالفان تجزیه استان. سه طیفی که رویارویی آنها با توجه به ژئوپلتیک قومی استان می‌تواند زمینه بحث‌های چالشی تازه‌ای باشد.
انتخابات؛ هدفی در افق استان‌سازی‌های تازه
معلوم نیست طرح تشکیل استان «آذربایجان مرزی» با این سطح از درگیری می‌تواند به پایان عمر مجلس دهم برسد یا خیر؟ مجلسی که انتخابات دوره دهم را هم تنها 7 ماه دیگر پیش رو دارد و قبل از آن باید درگیر کار قانون بودجه 99 باشد. دو نماینده دیگر استان آذربایجان غربی که تا اینجا با این طرح مخالفت کرده‌اند یعنی نادر قاضی‌پور و جلال محمودزاده نیز پیش‌بینی می‌کنند چنین طرحی جدای از مخالفت‌های واضح دولت، به عمر مجلس دهم نرسد. اما مسأله این است که سودای ایجاد تشکیل استانی جدید حداقل برای مردم یک منطقه می‌تواند خوشایند باشد. چیزی که حتماً می‌تواند در رأی آنها برای انتخابات مجلس یازدهم هم تأثیر بگذارد و شاید اصرار بر چنین طرحی با وجود مطالعات کارشناسی لازم، موانع منطقه‌ای و مخالفت دولت تنها ناظر به همین مسائل انتخاباتی باشد.
مدیرکل تقسیمات کشوری وزارت کشور در گفت‌وگو با « ایران»:
وزارت کشور برنامه‌ای برای تقسیمات کشوری ندارد
سیدسعید جلالـــــــــــی، مدیرکل تقسیـــــــــــــمات کشوری وزارت کشور اعلام کرد: اگرچه طی روزهای اخیر اخباری مبنی بر تشکیل استان‌های جدید منتشر شده، اما وزارت کشور اساساً هیچ برنامه‌ای برای تقسیمات کشوری در سطح کاهش یا افزایش استان‌ها در دستور کار ندارد.
مدیرکل تقسیمات کشوری وزارت کشور در گفت وگو با «ایران» ضمن رد اخبار منتشره در این خصوص اظهار داشت: به هر حال همیشه مطالبات و تقاضاهایی در حوزه تقسیمات کشوری برای تبدیل یا ارتقا وجود دارد ولی همان طور که قبلاً هم تأکید کرده‌ایم، تشکیل استان جدید یا کاهش تعداد استان‌های کشور، به کلی مقوله متفاوتی است و در شرایط کنونی نیز وزارت کشور هیچ برنامه‌ای برای کاهش یا افزایش تعداد استان‌ها در دستور کار ندارد.
ارسال نظر
