ارزش‌های خانه شاملو به شهرداری ابلاغ شد

 خانه منسوب به "شاملو" اگر متعلق به او هم نبود، به واسطه‌ی جایگاه ویژه‌اش از نظر ارزش‌های معماری در دوره‌ای از معماری پایتخت و ایجاد قوس در تقاطع خیابان‌های استاد نجات‌الهی و خسرو، آن‌قدر ارزش دارد که باید آن را برای همیشه حفظ کرد.

 از سه ماه قبل و با حذف تدریجی عناصر اولیه خانه‌ی منسوب به «شاملو» که دست‌کم یک سال آن‌جا زندگی کرده و شعر معروفِ «آیدا» را هم در طبقه دوم همان خانه سروده، همه ظن و گمان‌ها به سمت تخریب خانه‌ای می‌رود که میراث فرهنگی نه تنها این بُعد تاریخی – فرهنگی‌اش را به عنوان یک مکان رویداد در حوزه‌ی ادبیات، بلکه به عنوان یک بنای تاریخی که حالا دیگر در ابتدای «گذر صنایع دستی» قرار گرفته و حتی می‌تواند یکی از مسیرهای گردشگری همین گذر باشد، آن را واجد ارزش می‌داند.

خانه‌ای ارزشمند که با ارزش‌های معماری و با روش‌های بدیع دوره‌ای از معماری پایتخت از جمله بالکن‌سازی، ایجاد قوس در تقاطع خیابان‌های استاد نجات‌الهی و خسرو، استفاده از پوشش تیرآهن گم و همچنین استفاده از آجر معروف به بهمنی و در و پنجره‌های چوبی، آن‌قدر شاخصه دارد که حفاظت، نگهداری و بهسازی آن علاوه بر ارتقای کیفی منظر این خیابان، می‌تواند تاکیدی بر حفظ باقیمانده ارزش‌های هویت‌ساز این محور فرهنگی – تاریخی باشد.

اما در میان همه‌ی هشدارها و هجمه‌های مطرح‌ شده، فرامرز علیان، کارشناس هماهنگی و پیگیری ثبت قراردادها در شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، به عنوان نماینده مالک سرنوشت این خانه‌ی تاریخی را به رسانه‌ی دیگری طور دیگری روایت کرده است: «(این خانه) سال ۹۲ برای اولین بار با نام ساختمان شماره ۴ شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران و با مبلغ پایه ۴۲ میلیارد ریال به مزایده گذاشته می‌شود، هر چند که خریداری پیدا نمی‌شود، کسی در مزایده شرکت نکرد و ساختمان در آن سال که آگهی منتشر شد به فروش نرسید اما با توجه به بخشنامه‌های وزارت نیرو این بنا باید فروخته شود و در حال حاضر هم یک خریدار پای معامله خرید آن ایستاده است و با توجه به مجوزهایی که خریدار تهیه کرده، مراحل اولیه واگذاری ساختمان در حال انجام است.»

وی حتی حذف تدریجی عناصر این بنای تاریخی را به گردن متروکه شدن و دزدیِ معتادان و سارقان انداخته است.

باو جود همه‌ی این حرف و حدیث‌ها، اما از زمان انتشار نخستین خبرها، درباره‌ی احتمال تخریبِ این خانه‌ی تاریخی، دلاور بزرگ‌نیا، مدیر کل وقت میراث فرهنگی استان تهران در نامه‌ای به شادمهری – مدیر دفتر بافت تاریخی شهر تهران – در ۲۱ فروردین امسال نوشته است: «خانه‌ی منصوب به شاعر معاصر مرحوم احمدشاملو در نبش کوچه خسرو، واقع در خیابان استاد نجات‌الهی شناسایی شده است که از معماری ارزشمندی نیز برخوردار است.

با توجه به این‌که پنجره‌های این ساختمان کنده شده و نشان از اقدام به تخریب بنا دارد، موجب امتنان است دستور فرمائید از صدور هر گونه مجوز تخریب و نوسازی جلوگیری به عمل آید.»

درخواستی که طبق قرارشان، قرار بوده تا شادمهری آن را به شهرداری منطقه‌ی ۶ تهران اعلام کند.

حالا نیز بعد از حرف و حدیث‌های زیادی که در اوایل این هفته بین همسایگان این خانه‌ی تاریخی پیچیده بود که مجوز تخریب و گودبرداری آن صادر شده، پرهام جانفشان - مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران- این بار در نامه‌هایی مجزا به شهرداری منطقه ۶، دفتر شورای شهر تهران و معاونت شهرسازی اعلام کرده است: «پیرو گزارش واصله، خانه‌ای واقع در خیابان استاد نجات‌الهی نبش کوچه خسرو، که مدتی نیز احمد شاملو شاعر معاصر در آن اقامت داشته، در معرض تخریب قرار گرفته است.

با توجه به این‌که خیابان مذکور در روز جهانی صنایع دستی با حضور علی اصغر مونسان - معاون رییس جمهور و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری - و پیروز حناچی - شهردار تهران - به عنوان "گذر صنایع دستی" نامگذاری شد و از این جهت نیز دارای جایگاه ویژه‌ای شده است و نظر به این‌که ساختمان مذکور واجد ارزش‌های معماری بوده و با روش‌های بدیع دوره‌ای از معماری پایتخت از جمله بالکن‌سازی، ایجاد قوس در تقاطع خیابان‌های استاد نجات‌الهی و خسرو، استفاده از پوشش تیرآهن گم و همچنین استفاده از آجر معروف به بهمنی و در و پنجره‌های چوبی از شاخصه های ان محسوب می‌شود. لذا حفاظت و نگهداری و بهسازی آن ضمن ارتقای کیفی منظر این خیابان، تاکیدی است بر حفظ باقیمانده ارزش‌های هویت‌ساز این محور فرهنگی – تاریخی.

موجب امتنان است دستور فرمائید از صدور هر گونه مجوز تخریب و نوسازی این پلاک خودداری به عمل آید و مالک جهت مشاوره به این اداره کل هدایت شود.»

هر چند شهرداری منطقه ۶ تهران، صدور هر نوع مجوز گوبرداری و ارسال هر نوع نامه‌ای از میراث فرهنگی به این سازمان را تکذیب کرده است، اما حجت نظری - عضو کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران - پس از این تکذیب قاطع، بعد از بررسی‌هایی اعلام کرد: «این خانه به دلیل سبک معماری خاص خود که مربوط به اوایل دوران پهلوی دوم است و همچنین اقامت حدودا دو ساله احمد شاملو، شاعر معاصر کشورمان در طبقه دوم آن، مورد توجه است و اخیرا هم که بحث تخریب و نوسازی آن مطرح شده، حساسیت‌ها در مورد آن تشدید شده است.

در حال حاضر مالک این بنا شرکت توسعه منایع آب و نیروی ایران است و همین شرکت در شانزدهم تیرماه درخواست خود برای تخریب و نوسازی را به شهرداری منطقه ۶ داده است. شهرداری نیز در تاریخ ۲۹ تیرماه دستور نقشه را صادر کرده است.

در تماس با شهردار منطقه ۶ تاکید کردم که باید جلوی تخریب و هرگونه تغییر در این بنا گرفته شود و خوشبختانه با دستور شهردار منطقه نیز امکان صدور پروانه تخریب و نوسازی برای این ملک وجود ندارد.

این بنا ثبت میراثی نشده است، اما سازمان میراث فرهنگی در اواخر فروردین ماه با انجام بررسی های اولیه این بنا را به عنوان بنای اررشمند شناسایی و معرفی کرده است.»

او در میان صحبت‌هایش حتی به ماجرای خانه فروغ نیز اشاره کرده است: «در ماجرای خانه فروغ افکار عمومی به کمک ما آمده و منجر به ثبت میراثی و جلوگیری ازتخریب این خانه شد، امیدوارم این بار نیز با کمک افکار عمومی بتوانیم این خانه را به ثبت رسانده و از آن حفاظت کنیم. مکاتباتی را با شرکت توسعه منایع آب و نیروی ایران به عنوان مالک اصلی این بنا انجام خواهیم داد و امیدوارم که فرآیند تملک آن زودتر انجام شود.»