نیلی: بر سر دوراهی قرار داریم که یک سر آن فقر گسترده است

 نیلی گفت: به نظر می‌رسد در حال حاضر در یک دوراهی تعیین‌کننده‌ای قرار گرفته‌ایم که یک سر آن، فقر خیلی زیاد است.

این کارشناس اقتصادی در گفت و گو با خبرآنلاین افزود: البته یک کلید واژه‌هایی وجود دارد که همین‌طور مانده است. منظور من این است که یک گفت‌وگوی کارشناسی باید به راه بیفتد که ما قرار نبود چنین وضعیت اقتصادی داشته باشیم. چرا این اتفاق افتاده و کجا اشتباه کرده‌ایم؟ چقدر از اشکالات در حوزه سیاست و چقدر در حوزه سیاست‌گذاری است؟ اشکالات حوزه سیاست و سیاست‌گذاری چیست؟ و از کجا باید برای اصلاح شروع کنیم؟

او ادامه داد: به نظر نمی‌رسد در شرایط کنونی در یک بازه زمانی کوتاه، تحول عمده‌ای در منابع داشته باشیم، بنابراین آنچه  امروز می‌تواند به بهبود وضعیت کشور کمک کند یا به کمتر آسیب‌دیدن اقتصاد کشور کمک خواهد کرد، ارتقای کیفیت تصمیم‌گیری است. قبلا این بوده که نفت فروخته می‌شده و درآمد آن خرج می‌شده و به موازات آن، جلسات تصمیم‌گیری هم تشکیل می‌شده است. اما این درآمد نفت دیگر وجود ندارد یا خیلی کم شده است. بنابراین عملکرد اقتصاد کشور مهم است که یا به سمت فقر گسترده برویم یا این‌که اصلاحاتی صورت گیرد. فرض کنید، در یک جاده‌ای رانندگی می‌کنید و متوجه می‌شوید راه را اشتباه رفته‌اید. طبیعتا باید مسیر اشتباه را برگردید تا به مسیر درست جاده برسید. اصلاح یعنی این‌که برمی‌گردید و به جاده درست می‌روید. بنابراین لازمه اصلاح این است که قبول کنیم یک جاهایی اشتباه رفته‌ایم.

مسعود نیلی

وی ادامه داد: نکته‌ای که من می‌خواهم بگویم، این است که عملکرد اقتصاد ما قابل دفاع نیست. ۱۰، ۲۰ سال پیش هم چنین بوده است، اما این سوال، امروز مخاطب پیدا می‌کند، زیرا آن زمان پول نفت وجود داشته است، اما الان کفگیر به ته دیگ خورده است. ما طی چند مرحله باید به این سوال برسیم. سوال مقدماتی این است که با توجه به واقعیت‌هایی که با آن مواجه هستیم، چه سناریوهایی پیش پای اقتصاد ما قرار دارد؟ ما احتمالا در چه شرایط و موقعیتی قرار خواهیم گرفت و در چه موقعیت و شرایط دیگری غیر از آن می‌توانیم قرار گیریم؟ الان لنگر اصلی ساختن تصویر چند سال آینده خیلی روی دوش تصمیم‌گیرندگان است.

قبلا با نفت این لنگر بالا و پایین می‌شده، اما هم‌اکنون به دلیل این‌که نفت دیگر نمی‌تواند حداقل موقتا نقش ایفا کند، سیستم تصمیم‌گیری در تصویر چند سال آینده نقش بسیار مهمی دارد. بنابراین ما باید بتوانیم تبیین کنیم که تصمیم‌گیرنده خودش به تنهایی و بدون نفت چه انتخاب‌هایی می‌تواند داشته باشد و اگر انتخاب سیستم تصمیم‌گیری، همین شکل موجود باشد، چه اتفاقی می‌افتد.

او با اشاره به اینکه بر سر دوراهی قرار داریم که یک سر آن فقر گسترده است، افزود: این فقر گسترده را مردم به راحتی هضم نمی‌کنند، چون همیشه مردم از یک سطحی از رفاه برخوردار بوده اند. فضای مجازی نیز در کشور قوی است. عاملی که مسیر کاهش سریع سطح رفاه را از مسیر رو به بهبود آن متمایز می‌کند تنها بوسیله نحوه تنظیم مناسبات خارجی تعیین نمی‌شود بلکه عمدتا به نحوه تنظیم مناسبات داخلی و میان خودمان از نظر رویکردهای کارشناسی و مدیریتی مربوط می‌شود.

دستیار پیشین اقتصادی رییس جمهور ادامه داد: شاید بد نباشد که بگوییم همه منتقد وضع موجود هستیم، اما باید راجع به ۵ سال دیگر صحبت کنیم و مسئولیت ۵ سال دیگر را برعهده بگیریم و این‌که چه مسیر کارشناسی‌ای وجود دارد. علم به اندازه کافی ابزار در اختیار ما قرار داده که بگوییم برای مثال در ۵ سال آینده وضع اقتصاد کشور حدودا چه خواهد شد. در حال حاضر به راحتی این ابزارها با استحکام علمی مناسب و به اندازه کافی بومی، در دسترس است. اگر آن تصویر دل‌چسب نیست و ناب‌سامانی‌هایی وجود دارد، نقطه مثبت ما می‌تواند این باشد که آن شرایط هنوز اتفاق نیفتاده است. یعنی باید اصلاحات صورت گیرد.

و تاکید کرد: این‌که از تصمیم سخت و تصمیم بد صحبت می‌کنم، بین این دو باید یکی را انتخاب کنیم. تصمیم بد، یک تصمیم شیرین است و تصمیم سخت، یک تصمیم تلخ. بنابراین وقتی بر سر این دو راهی قرار می‌گیریم، فرمان تصمیم‌گیرنده به طور طبیعی به سمت تصمیم بد می‌رود و این مشکل اصلی است.