عضو
هیات علمی گروه آب و هواشناسی دانشگاه تبریز با تاکید بر اینکه هاله
حرارتی دریاچه ارومیه یک ایده فرضی و شخصی نیست، گفت: تصاویر ماهواره‌ای،
آمار و ارقام بارش و استناد به بنیان‌ها و قوانین علمی نیز این پدیده را
نشان داده و ثابت می کنند.
دکتر بهروز ساری صراف در گفت‌وگو با ایسنا، منطقه آذربایجان شرقی با تاکید بر اینکه مطرح کردن هاله حرارتی دریاچه ارومیه و نقد، سوال و توضیحات مکرر در مورد آن سبب شد تا مطالعات جدیدی انجام گرفته و ایده‌های جدیدی مطرح شود، در حالی که عکس‌های ماهواره‌ای، انحنا و قوس گرفتن توده‌های هوا هنگام رسیدن به آذربایجان را نشان می‌دهند، نمی‌توان ایده هاله حرارتی را به راحتی انکار کرد.
هاله حرارتی می‌تواند یکی از عوامل جا به جا شدن کانال‌های هوایی باشد
وی اضافه کرد: هاله حرارتی می‌تواند یکی از عوامل جا بجا شدن کانال‌های هوایی باشد، همه ما عناوین جزیره حرارتی و این ورژن (وارونگی دما) را شنیده‌ایم، در این پدیده امواج حرارتی سطح زمین به طرف ارتفاعات صعود کرده و به علت عدم جابجایی و حرکات اتمسفری، پدیده‌ای را خلق می‌کند که از آن به عنوان جزیزه حرارتی شهرها یاد می‌کنند.
صراف تاکید کرد: علت اصلی جزایر گرمایی شهری تغییر سطح زمین بر اثر توسعه شهری بوده و گذشته از تأثیر بر دما، جزایر گرمایی می‌توانند تأثیرات فرعی بر هواشناسی محلی شامل تغییر الگوی بادهای محلی، گسترش ایجاد ابرها و مه، رطوبت و میزان بارش داشته باشند. هاله حرارتی هم تقریباً دارای چنین الگویی است. تغییر کاربری دریاچه از سطوح انباشته از آب به سطوح خشکی پدیده‌ای شبیه جزیره حرارتی را در اتمسفر منطقه اعمال می‌کند.
هاله حرارتی دریاچه ارومیه نیز فضایی حدود پنج برابر دریاچه را در اتمسفر ایجاد کرده است
رئیس دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز اظهار کرد: طبق قانون انرژی و ماده، گرمای زمین از بین نمی‌رود، بلکه از فرمی به فرم دیگری تبدیل می‌شود، در رابطه با این پدیده هم می‌توان گفت که حرارت بازتابشی زمین به ارتفاعات سه هزار متری رفته و در مسیر کانال‌های ورودی نقش ایفا می‌کند، این حرارت از برودت توده‌های ورودی هوا کاسته و میزان بارش را نیز به اندازه محسوسی کم می‌کند، هاله حرارتی دریاچه ارومیه فضایی حدود پنج برابر دریاچه در ارتفاعات اتمسفری ایجاد کرده است.
وی با تعمیم ایده جزیره حرارتی کلانشهرها به دریاچه ارومیه، گفت: آب‌ها با توجه به ویژگی فیزیکی‌شان دیر گرم شده و دیر گرما را از دست داده و گرما را ذخیره می‌کنند و ما ۲۰ سالی است که آب را از دریاچه گرفته‌ایم.
وی ادامه داد: با صرف نظر از اقدامات لایروبی و بارش چند ماه اخیر، دریاچه ۹۵ درصد حجم آب خود را از دست داده بود، نمک‌های دریاچه مثل سایر قطعات خشکی اشعه‌های خورشید را منعکس می‌کنند و این انعکاس‌ها به ارتفاعات سه الی چهار هزار متری که محل تراکم ابرهاست، رفته و ابرهای سیاه را پراکنده کرده و قدرت ایجاد بارندگی را از ابرها سلب می‌کنند.
ساری صراف با تاکید بر اینکه کمی بارش، دلیل کافی برای خشکی دریاچه نیست، بیان کرد: بارندگی بخشی از عوامل مؤثر در انباشت آب در دریاچه را تشکیل می‌دهد و نباید عوامل انسانی را نادیده گرفت.
رئیس دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز متذکر شد: با این تفکر پیش می‌رویم که مشکل کم آبی در منطقه خشک و نیمه خشک ایران با چندین بار بارش برطرف می‌شود، در حالی که همه آب‌های سطحی به آب‌های زیر زمینی اضافه نمی‌شوند و آن درصد ناچیز هم گنجایش این حجم از مصارف کشاورزی را ندارد.
نمی‌توان ادعا کرد وارد " دوره ترسالی " شده‌ایم
وی در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: از منظر آب و هواشناسی پدیده‌های مربوط به بارندگی جزو پدیده‌های تصادفی هستند و نمی‌توان بر اساس تصادف برنامه ریخت، وزیر نیرو بیان کرد که وارد دوره ترسالی شده‌ایم، اما آمار پدیده‌های جوی در ۶۰ سال گذشته و داده‌های مدون و منسجم هواشناسی این را نشان نمی‌دهد، چرا که پیشینه این سرزمین، مبتنی بر حوادث بارندگی است و با یک سال بارندگی زودگذر نمی‌توان ادعا کرد وارد دوره ترسالی شده‌ایم و این یک رویداد تصادفی است.
وی خاطرنشان کرد: اگر مسئولان بر اساس این اتفاقات تصادفی، برنامه‌ها را از مبارزه با خشکسالی به مبارزه با ترسالی تغییر دهند، مرتکب اشتباه بسیار بزرگی شده‌اند که تاریخ این سرزمین هرگز این اشتباه را نمی‌بخشد، حتی وزیر نیرو هم بیان می‌کند که باید برنامه‌هایمان را عوض کنیم و در پاسخ باید گفت که نگاهی به آمارها بیندازید، به عنوان مثال حدود سال ۴۰ بارندگی خوبی را در سطح کشور شاهد بودیم، اما سال‌های بعد از آن خشکسالی پیش آمد.
رئیس دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی با تاکید بر اینکه باید بر اساس میانگین‌ها و مطالعه اقلیم و شرایط دراز مدت اتمسفر برنامه‌ریزی کنیم، گفت: میانگین‌ها تغییر چندانی نمی‌کنند.
وی بیان کرد: با توجه به تعریف اقلیم که به مطالعه شرایط دراز مدت اشاره دارد و طبق آمارها روند بارش‌ها در ۶۰ سال گذشته نزولی و دما به طور محسوس افزایشی بوده و مثلاً دمای تبریز از میانگین ۱۰ درجه به ۱۳ الی ۱۴ درجه رسیده است.
افزایش چهار تا پنج درجه‌ای دما و کاهش ۵۰ میلی متری بارندگی در ۶۰ سال گذشته
وی با اشاره به افزایش چهار الی پنج درجه‌ای دما و کاهش حدود ۵۰ میلی متری بارندگی در ۶۰ سال گذشته گفت: این میزان شاید کاهش محسوسی به نظر نرسد، اما یک پنجم سرمایه بارشی حوضه ما را شامل می‌شود.
سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی ایران به مدت سه روز در روزهای ۲۶ الی ۲۸ شهریور ماه سال جاری به میزبانی دانشگاه تبریز برگزار می‌شود.
