سازوکار اروپا؛ ماشین زیبای بدون بنزین

با توجه به نهایی شدن سازو کار اینستکس و اظهارات مقامات سه کشور اروپایی عضو برجام ( انگلیس، فرانسه و آلمان ) مبنی بر این که اولین تراکنش‌های این سازو کار در حال پردازش است، به نظر می رسد که اروپایی ها به صورت غیرواقع بینانه انتظار دارند که ایران با توجه به این موضوع در تصمیم خود در اجرای کاهش تعهدات برجامی‌اش تجدید نظر کند؛ این در حالی است که از نظر نماینده ایران در سازمان ملل این سازو کار در وضعیت فعلی مانند ماشین زیبایی است که بنزین ندارد.

روز جمعه گذشته با حضور سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه، هلگا اشمید معاون مسئول سیاست خارجی اروپا و نمایندگان کشورهای عضو برجام (روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان) نشست کمیسیون مشترک برجام در وین برگزار شد.

در این جلسه اعضای شرکت‌کننده به بررسی آخرین وضعیت برجام پرداختند و مقامات جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر اهمیت اجرای تعهدات از سوی کشورهای عضو برجام تاکید کردند که اگر این موضوع اجرایی نشود ایران گام دوم خود را در راستای اجرای کاهش تعهدات برجامی‌اش با قوت و استحکام برخواهد داشت.

پس از پایان این نشست دیپلمات‌های شرکت‌کننده در کمیسیون مشترک برجام که در هتل پله کوبورگ وین برگزار شده بود به تشریح نتایج این نشست پرداختند چنانکه سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران در اظهاراتی در جمع خبرنگاران اظهار کرد: ما امروز یک جلسه طولانی داشتیم بیش از سه ساعت این جلسه به طول انجامید و در مجموع جلسه‌ای مثبت بود و نسبت به جلسات گذشته ما یک گام به جلو محسوب می‌شود. البته هنوز تا تحقق خواسته‌های ایران فاصله قابل توجهی وجود دارد و با دستاوردهای ملموسی که جمهوری اسلامی ایران دارد هنوز فاصله داریم.

این دیپلمات ارشد کشورمان گفت: با این حال ما قدم‌های رو به جلویی که در کمیسیون برداشته شد را بررسی کامل خواهیم کرد. اینها را به تهران منتقل خواهم کرد و هرگونه تصمیمی در این زمینه با تهران خواهد بود.

وی تاکید کرد: مهم‌ترین موضوعی که در این جلسه بحث شد موضوع اینستکس و کانال مالی بود که اروپایی‌ها درست کردند و سه کشور اروپایی توضیحات مبسوط و مفصلی در این زمینه ارائه کردند.

معاون سیاسی وزیر خارجه خاطر نشان کرد: اکنون اینستکس عملیاتی شده و کشورهای اروپایی مجری این طرح قول داده‌اند که در حال بررسی هستند که این سازوکار را بر روی کشورهای دیگر باز کنند تا این کشورها بتوانند از طریق این سازوکار با ایران معامله داشته باشند.

وی تاکید کرد: این پروسه خیلی دیر شروع شده و کمتر از انتظارات ماست ولی اکنون مراحل نهایی خود را طی می‌کند و به مرحله عملیاتی شدن رسیده است.

عراقچی در عین حال افزود: بدون این‌که خرید نفت از ایران صورت گیرد یا اعتبارات خاصی برای اینستکس در نظر گرفته شود این سازوکار نمی‌تواند به صورت کامل انتظارات ما را برآورده کند و ما انتظار داریم کشورهای اروپایی به صورت جدی بحث فروش نفت ایران را مدنظر قرار دهد.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: غیر از موضوع اینستکس در بحث رآکتور اراک پیشرفت‌های خوبی داشتیم و همه اعضا تعهد کردند که در جدول زمانی مشخص شده ساخت این رآکتور جدید به پایان برسد.

به گزارش ایسنا، طبق آنچه که دیپلمات‌ها اعلام کرده‌اند در این جلسه همچنین تصمیم گرفته شده جلسه وزیران خارجه کشورهای باقی‌مانده در برجام به زودی برگزار شود گرچه هنوز در مورد محل و زمان آن تصمیم‌گیری نشده است و برخی احتمال می‌دهند که ممکن است این نشست قبل از پایان فرصت ۶۰ روزه ایران به کشورهای عضو برجام برای اجرای تعهدات‌شان برگزار شود.

در پایان جلسه کمیسیون مشترک برجام طبق روال نشست‌های پیشین از سوی این کمیسیون بیانیه‌ای منتشر شد. در این بیانیه ۹ بندی اعلام شد که فرانسه، آلمان و انگلستان به اطلاع اعضای این کمیسیون رسانده‌اند که این اینستکس عملیاتی شده و در دسترس تمام دولت‌های عضو اتحادیه اروپا قرار دارد و اولین تراکنش‌های آن در حال پردازش است. همکاری‌های تکمیلی جاری با نهاد متقابل تأسیس شده ایرانی تسریع خواهد شد.

آنها همچنین تاکید کردند که برخی دولت‌های عضو اتحادیه اروپا در حال پیوستن به سهامداران اینستکس که یک سازوکار خاص معطوف به تسهیل تجارت قانونی با ایران است می‌باشند و همچنین آنها در تلاش می‌باشند تا اینستکس را بر روی فعالان اقتصادی کشورهای ثالث نیز باز کنند.

برخی از کارشناسان و دیپلمات‌های مطلع اعلام کرده‌اند که وضعیت فعلی اینستکس که با تأخیر زیاد نیز راه اندازی شده است، مورد رضایت ایران نیست، نتوانسته مطالبات ایران را برآورده کند و تهران طی روزهای آینده با انجام اقداماتی، تصمیم خود برای کاهش تعهدات برجامی‌اش را با قوت ادامه می‌دهد و در همین چارچوب پیام خود را به کشورهای عضو برجام به ویژه کشورهای اروپایی متصدی این سازو کار خواهد رساند.