نحوه ثبت‌نام ایرانیان برای پرونده الکترونیک سلامت

رییس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت در تشریح اقدامات انجام شده در جهت اجرای سراسری پرونده الکترونیک سلامت در حوزه بهداشت و در تعریف کارایی و عملکرد آن، گفت: از تک تک مردم دعوت می‌کنیم که به پایگاه‌های بهداشتی و مراکز جامع خدمات سلامت در سراسر کشور مراجعه و اطلاعات‌شان را ثبت و تکمیل کنند.

دکتر محمد شریعتی _ قائم مقام معاون بهداشت وزارت بهداشت در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: پرونده الکترونیک سلامت یک سیستم و سامانه است و نه نرم افزار. تمام اطلاعات سلامت شهروندان از زمان تولد تا مرگ در این سامانه جمع‌آوری می‌شود. در واقع پرونده الکترونیک سلامت در حوزه بهداشت، ابزاری است برای پیشگویی خدمات مورد نیاز.

پرونده الکترونیک سلامت؛ ابزاری برای پیشگویی خدمات بهداشتی و درمانی

وی با بیان اینکه پرونده الکترونیک سلامت تنها برای ثبت اطلاعات سلامت و بیماری نیست بلکه ابزاری است برای پیشگویی خدمات بهداشتی و درمانی مورد نیاز هر فرد، افزود: به این ترتیب با ورود کد ملی به سامانه، به صورت خودکار اطلاعات شناسنامه‌ای فرد از ثبت احوال ‌خوانده می‌شود و سامانه تعیین می‌کند چه خدماتی باید فرد مورد نظر ارایه شود.

پایش ۱۲۰ برنامه مراقبتی با پرونده الکترونیک سلامت

شریعتی ادامه داد: همچنین این پرونده به ما کمک می‌کند که بتوانیم برنامه‌های مراقبتی نظیر فشار خون، مراقبت‌های مربوط به کودکان، زنان باردار و ... که در مجموع بیش از ۱۲۰ برنامه را شامل می‌شود را  پایش و ارزشیابی کنیم؛ به این معنا که آیا استانداردها در اجرای این برنامه‌ها به درستی رعایت می‌شوند؟ و آیا به نتایجی که قرار بوده برسیم، دست یافته‌ایم یا خیر. مثلا نتایج مورد لزوم در کنترل قند خون دیابتی‌ها یا مبتلایان به فشارخون، حاصل شده است یا خیر.
مدیریت عملکرد کارکنان نظام مراقبت‌های اولیه

وی افزود: پرونده الکترونیک سلامت همچنین ابزار مدیریت عملکرد کارکنان ماست. بر اساس این سامانه مشخص خواهد بود که کلیه کارکنان در سطوح محیطی، کارشان را با چه کیفیتی انجام می‌دهند و با کمک این سامانه می‌توانیم پرداخت سرانه‌ای انطباق یافته با عملکرد را داشته باشیم که Capitation adjusted by performance و حدود یک سال است که نظام پرداخت‌مان در حوزه بهداشت به این روش است.

اطلاعات شناسنامه‌ای ۷۰ میلیون ایرانی در سامانه "سیب"

رییس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت در ادامه صحبت‌هایش با بیان اینکه در حوزه بهداشت سه سامانه مصوب و در حال اجرا داریم، گفت: سامانه اصلی یکپارچه بهداشت، سامانه "سیب" است که به جز دو استان، سراسر کشور را پوشش می‌دهد. به این ترتیب در استان خراسان رضوی سامانه "سینا" و گلستان سامانه "ناب" فعال هستند. در مجموع بیش از ۹۰ درصد کشور تحت پوشش سامانه سیب قرار دارد و تا کنون اطلاعات شناسنامه‌ای حدود ۷۰ میلیون نفر در سامانه سیب درج شده و از این تعداد بیش از ۶۰ میلیون نفر نیز تا بحال حداقل یک خدمت مبتنی بر سامانه یکپارچه بهداشت دریافت کرده‌اند. اطلاعات آنلاین حاکی از آن است که روزانه بیش از ۹۰۰ هزار نفر به مراکز بهداشتی مراجعه کرده و در سامانه سیب خدمت گرفته‌اند.
سیستم تصمیم‌یار کلینیکی

قائم مقام معاون بهداشت وزیر بهداشت همچنین درباره اهداف راه‌اندازی پرونده الکترونیک سلامت به ایسنا، گفت: ما به موجب قانون موظفیم خدمات سلامت را مبتنی بر سامانه‌های الکترونیک ارایه دهیم و این تکلیفی قانونی است که به ارتقای کیفی و کمی خدمات سلامت منجر می‌شود؛ به طوری که خدمات صحیح‌ و به موقع، با کیفیت‌تر، اثربخش‌تر و اقتصادی‌تر ارایه خواهد شد. این سامانه نقش Clinical decision supporting system را بر عهده دارد؛ یعنی سیستم پشتیبانی از تصمیمات کلینیکی یا سیستم تصمیم‌یار کلینیکی؛ به این معنا که وقتی کودکی بیمار را به خانه بهداشت می‌برند، بهورز پس از معاینه، علایم و شرایط وی را در سامانه وارد می‌کند و سامانه به طور اتوماتیک توصیه‌های لازم را به بهورز یادآوری می‌کند. به صورت خلاصه می‌توان گفت که بهورز یا مراقب سلامت با استفاده از این سامانه می‌توانند خدمات دقیق‌تری را به مردم ارایه دهند.

وی با تاکید بر محرمانه بودن اطلاعات افراد در این سامانه، ادامه داد: این سامانه همچنین کمک می‌کند که ما در آنِ واحد بتوانیم اطلاعات هر فردی که در سامانه ثبت شده را در هر نقطه مورد نیاز، البته با داشتن مجوز، دریافت کنیم. به عنوان مثال اگر مادری باردار در تهران تحت مراقبت یکی از پایگاه‌های سلامت باشد اما برای زایمان به شهرستان و نزد والدینش برود، آنجا وقتی به پایگاه سلامت مراجعه ‌کند، با وارد کردن کد ملی‌اش به سامانه مشخص می‌شود که تحت پوشش کدام پایگاه در تهران بوده، اما برای ورود به پرونده وی و دریافت خدمت در پایگاه سلامت شهرستان مربوطه، پیامکی به تلفن همراه وی ارسال می‌شود و وی با ارایه کد ارسالی به مراقب سلامت، مجوز ورود به پرونده و دسترسی به اطلاعات را به مراقب سلامت می‌دهد و به این ترتیب نیازی به گرفتن شرح حال مجدد نیست.
پرونده الکترونیک سلامت در سیل اخیر

شریعتی همچنین به تشریح استفاده از اطلاعات این سامانه در حوادث غیرمترقبه و به ویژه در سیل اخیر پرداخت و گفت: در سیل اخیر بخشی ازپایگاه‌ها و خانه‌های بهداشت نیز دچار آسیب شد و اگر اطلاعات این پایگاه‌ها به صورت پرونده‌های کاغذی بود، قطعا دیگر به آنها دسترسی نداشتیم و مشخص نبود در فلان روستا چند زن باردار و کودک شیرخوار و چه بیماری‌های مزمنی داریم که لازم باشد بعد از سیل از آنها مراقبت کنیم. اما با توجه به برخورداری از پرونده الکترونیک، هنگام رخداد سیل و حتی آسیب به کامپیوترهای خانه‌های بهداشت، این اطلاعات در سرورهای محلی و مرکزی وجود داشت و با مجوزی که گرفتیم توانستیم اطلاعات سیل‌زدگانی که نیاز به خدمات خاص داشتند را استخراج کنیم. به این ترتیب لیست آنها در اختیار بهورزها و مراقبان سلامت و پزشکان و ماماها در مناطق سیل‌زده قرار گرفت و تک به تک به جستجوی آنها پرداخته و خدمات ضروری به آنها ارایه شد.
کاهش خطا در ارایه خدمات سلامت

رییس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت در توضیح کمک این سامانه به کاهش خطا در ارایه خدمات سلامت اشاره کرد و گفت: این سامانه اجازه نمی‌دهد خدمتی که مربوط به گروه سنی و جنسی خاص نیست، به آن گروه ارایه شود و مراقب سلامت و بهورز را به سمت ارایه خدمت مورد نیاز و ضروری فرد هدایت می‌کند. کار دیگر این سامانه Surveillance یا مراقبت دقیق از وضعیت یک بیماری است. بر این اساس به راحتی مبتنی بر این سامانه و گزارش‌هایی که به طور لایو و زنده ارایه می‌دهد، برایمان مشخص است که در هر روز در کشور چه بیماری‌هایی وجود دارد؛ چه واگیر و چه غیرواگیر. به این ترتیب می‌توانیم به خوبی آنها را رصد کنیم.
رضایت سنجی و راستی آزمایی

وی با اشاره مجدد به مراجعه روزانه حدود ۹۰۰هزار نفر به پایگاه‌ها و خانه‌های بهداشت، ادامه داد: پرونده الکترونیک سلامت سیستم رضایت‌سنجی و راستی آزمایی نیز است؛ به طوری که با مراجعه فرد به پایگاه بهداشت و دریافت خدمت و ثبت آن در پرونده، بلافاصله یک پیامک به شماره تلفن همراهی که در سامانه ثبت شده، ارسال می‌شود و افراد با ارسال عدد یک یا دو یا سه می‌توانند رضایت یا نارضایتی خود را به ما اعلام ‌کنند. در آن پیامک با درج اسم مراجعه کننده، از وی درخواست می‌شود که در صورت رضایت از خدمت مربوطه عدد یک، در صورت نارضایتی عدد دو و در صورتی که اصلا خدمتی دریافت نکرده، عدد ۳ را ارسال کند.

شریعتی ادامه داد: در صورت ارسال عدد یک، در پاسخ از مراجعه وی تشکر می‌شود و در صورت ارسال اعداد ۲ و ۳، پیامکی به آنها ارسال می‌شود که "بزودی با شما تماس می‌گیریم"؛ به این ترتیب ظرف مدت یک هفته یکی از کارشناسان آموزش دیده و مورد اعتماد ما که در سراسر کشورفعالند، با این فرد تماس می‌گیرد و علت نارضایتی استخراج و در سامانه سیب وارد می‌شود. بر همین اساس نیز می‌دانیم که در هر استان یا دانشگاه و در هر شهرستان و حتی هر روستا و حتی نسبت به تک تک پرسنل ما مردم چقدر اعلام رضایت و چقدر اعلام نارضایتی کرده‌اند و دلایل اعلام نارضایتی چه بوده است؟

وی افزود: البته این علت‌ها ممکن است شلوغی پایگاه، گرما و سرمای بیش از حد و موارد مربوط به عدم وجود امکانات رفاهی باشد و علت نارضایتی‌ها صرفا به پرسنل، پزشک، مراقب سلامت و بهورز مربوط نمی‌شود. دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز بر اساس علل نارضایتی مردم، برای ارایه دهندگان خدمت کلاس‌های آموزشی برگزار و توصیه‌های کتبی ارسال می‌کنند تا به این ترتیب کیفیت کار افزایش یابد و بتوانیم رضایت مردم را بیش از گذشته جلب کنیم.

آمار کم وزنی و چاقی در کودکان و بزرگسالان در سامانه "سیب"

رییس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت در ادامه صحبت‌هایش گفت: یکی از ویژگی‌های پرونده الکترونیک سلامت آن است که ساختار شبکه را به روز به ما نشان می‌دهد؛ مثلا به طور دقیق اکنون می‌دانیم که در کدام نقاط کشور خانه بهداشت، مرکز جامع خدمات سلامت، تسهیلات زایمانی و واحدهای شبانه روزی را داریم و هر کدام چقدر و با چه کیفیت و چه پرسنلی کار می‌کنند. همچنین می‌توانیم عملکرد پرسنل و خدمات ارایه شده به مردم و گروه‌های خاص را رصد کنیم و شاخص‌ها را آنلاین از سامانه دریافت می‌کنیم. مثلا همین اکنون می‌توانیم بگوییم که ۳.۲۵ صدم کودکان زیر پنج سال کشور از کم وزنی رنج می‌برند، بیش از ۲۲ درصد افراد بالای ۱۸ سالی که به ما مراجعه کردند، چاق هستند و بیش از ۷.۵ درصد افراد زیر ۱۸ سال نیز چاق هستند. این اطلاعات کاملا به روز است و رصد می‌شود.

وی افزود: در مجموع بر اساس گزارش‌هایی که تا کنون از سامانه دریافت کرده‌ایم، مشخص است که گروه‌های سنی و هرم سنی جمعیت و وضعیت سلامت آنها چگونه است. همچنین بر اساس اطلاعات این سامانه، بیشترین ساعت مراجعه مردم به پایگاه‌ها و خانه‌های بهداشت، ساعت ۱۰ و ۱۱ صبح است و بر اساس همین اطلاعات به مردم توصیه می‌کنیم که ساعت‌های ابتدایی صبح یعنی هشت صبح و همچنین ساعت ۱۳ به بعد که پایگاه‌ها خلوت‌تر هستند، مراجعه کنند.

شریعتی ادامه داد: همچنین این سامانه این قابلیت را دارد که خدمتی مورد نیاز برای فردی مورد نظر را به مراقب سلامت و بهروز یادآوری کند؛ چرا که ممکن است زمان مراجعه فرد مذکور باشد اما وی مراجعه نکرده باشد. به این ترتیب برای وی پیامکی ارسال و از وی دعوت می‌کنند که برای کنترل و دریافت خدمت مراجعه کند. سیستم ارسال پیامک توسط ارایه دهنده خدمت اخیرا ره‌اندازی شده و حجم زیادی از همکاران ما از این امکان استفاده کرده‌اند. به عنوان مثال تا این لحظه دانشگاه علوم پزشکی ایران ۲۳هزار پیامک دعوت و دانشگاه بندرعباس ۱۴هزار پیامک برای مخاطبان‌شان ارسال کرده‌اند.

وی افزود: در مجموع برای هر فردی که در سامانه سیب پرونده دارد، یک خلاصه پرونده داریم که هر آنچه در مورد سلامتی فرد مهم است، در مورد سطح یک و در بهداشت، در خلاصه پرونده وی وجود دارد و با دسترسی مجازی و داشتن مجوز مربوطه، خلاصه پرونده وی در دسترس خواهد بود. در این خلاصه پرونده فهرست مراقبت‌های انجام شده برای وی، گزارش داروهای مصرفی، مشخصات ارایه دهنده خدمت و نتیجه مراقبت مشخص است. این سامانه در جمهوری اسلامی ایران در حال اجراست و رییس منطقه‌ای سازمان جهانی بهداشت در منطقه امرو در بازدید از پرونده الکترونیک سلامت در ستاد و محیط، به هم وطنان خود در عمان توصیه کرد به ایران آیند و از این سامانه بازدید کنند و بر همین اساس چند روز گذشته هیاتی از عمان آمدند و پرونده را بازدید کردند.

فراخوان مراجعه تمام ایرانیان به خانه‌های بهداشت و مراکز جامع خدمات سلامت

رییس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت با بیان اینکه پرونده الکترونیک سلامت و سامانه سیب، یک سرمایه و افتخار ملی است، زحمات زیادی را برده است و خوشحالیم که توانستیم به عنوان یک خدمتگزار آن را خلق کنیم، افزود: از تک تک مردم دعوت می‌کنیم که به پایگاه‌های بهداشتی و مراکز جامع خدمات سلامت در سراسر کشور مراجعه و اطلاعات‌شان را ثبت و تکمیل کنند.  

وی گفت: البته در تهران پوشش‌مان کمتر است و دلیل آن است که مردم بیشتر به بخش خصوصی مراجعه می‌کنند و تصورشان آن است که در مراکز بهداشت، خدمات درمانی ارایه می‌شود. بر همین اساس تاکید می‌کنم ویژگی خدمات بهداشتی آن است که قبل از بیمار شدن، عوامل خطر فرد شناسایی می‌شوند. بنابراین از تک تک افراد در سراسر کشور و از جمله تهران دعوت می‌کنم که به پایگاه‌های بهداشت و مراکز جامع خدمات سلامت مراجعه کنند.

رییس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت با اشاره به اقدامات انجام شده برای اجرایی شدن پرونده الکترونیک سلامت از زمان معاونت دکتر سیاری در وزارت بهداشت و بررسی آن در دانشگاه علوم پزشکی تهران و اقدامات انجام شده در جهت گسترش آن به دستور وزیر وقت، افزود: با حضور دکتر رییسی به عنوان معاون بهداشت وزارت بهداشت، تصمیم بر ارتقای کیفی سامانه گرفته شد و بسیاری از مولفه‌های جدید به آن اضافه شد و به دستور دکتر نمکی – وزیر محترم بهداشت بر تقویت و توسعه سامانه تاکید شد و به این ترتیب ارجاع سامانه به سطح دو خدمات راه‌اندازی شد و اکنون در برخی استان‌ها ارجاع به سطح دو از طریق سامانه سیب را داریم. اکنون خوشبختانه این سامانه هر روز بهتر از روز گذشته در حال گسترش است و از این جهت خدا را شاکریم و ممنون و سپاسگزار همه همکاران نیز هستیم.