با صدور فرمان تاریخی حضرت امام مبنی بر این که «خرمشهر باید آزاد شود» با در نظر گرفتن چنین واقعیت ملموسی بود که نبردی در تداوم یک سلسله عملیات آفندی کوچک و بزرگ، با ابعادی وسیع‌تر به‌منظور انهدام توان رزمی و میل جنگجویی متجاوز و کشاندن او به مواضع انفعالی سیاسی و نظامی و با احتمال بسیار، یکسره شدن کار دشمن طراحی و اجرا شد.
فتح خرمشهر یکی از درخشان‌ترین کارنامه‌های عملیاتی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران علیه ارتش عراق به شمار می‌رود که علاوه بر پایان دادن به ۱۹ماه اشغال نظامی قسمتی از حساس‌ترین نقاط خوزستان، ضربه‌ای قاطع به نیروهای عراقی و توان و میل جنگجویی آنان وارد آورد.به گزارش ایسنا، روزنامه ایران نوشت: پس از شعله ور شدن آتش جنگ و تهاجم گسترده نیروهای متجاوز عراق و اشغال مناطق وسیعی در غرب و جنوب کشور، فتح خرمشهر به لحاظ نتایج چشمگیر سیاسی و نظامی‌اش و تأثیرات آن بر روند تحولات جنگ و اوضاع بین‌المللی و منطقه‌ای، در تاریخ جنگ تحمیلی از هدف‌های استراتژیک محسوب می‌شده است. با صدور فرمان تاریخی حضرت امام مبنی بر این که «خرمشهر باید آزاد شود» با در نظر گرفتن چنین واقعیت ملموسی بود که نبردی در تداوم یک سلسله عملیات آفندی کوچک و بزرگ، با ابعادی وسیع‌تر به‌منظور انهدام توان رزمی و میل جنگجویی متجاوز و کشاندن او به مواضع انفعالی سیاسی و نظامی و با احتمال بسیار، یکسره شدن کار دشمن طراحی و اجرا شد.
عملیات مشترک بیت‌المقدس یکی از طولانی‌ترین نبردها در طول جنگ تحمیلی، با نیرویی متشکل از نیروی زمینی، هوایی و نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، نیروهای بسیج مردمی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و با پشتیبانی جهاد سازندگی، با ۳۴ روز مداومت، بلافاصله بعد از عملیات فتح‌المبین، در ۳۰ دقیقه بامداد روز ۱۰ اردیبهشت سال ۱۳۶۱ با رمز یا علی‌بن‌ابی طالب آغاز شد و رزمندگان اسلام با عبور شگفت‌انگیز، برق‌آسا و غافلگیرانه خود از رودخانه کارون و طی چهار مرحله عملیات، در جنوب غربی اهواز جانانه جنگیدند تا خرمشهر پس از قریب ۱۹ ماه اسارت آزاد شد.
ویژگی عملیات بیت‌المقدس را نسبت به نبردهای موفقیت‌آمیز پیشین، مانند؛ عملیات ثامن‌الائمه (شکستن حصر آبادان)، طریق‌القدس (آزادسازی بستان)، فتح‌المبین (آزادسازی سرزمین‌های غرب دزفول و شوش) می‌توان در زمان کوتاه آمادگی واحدهای نظامی ایران، وسعت منطقه نبرد (با حدود ۶۰۰۰ کیلومتر مربع مساحت)، مداومت عملیات، چالاکی و سرعت در حرکات، غافلگیری، عملیات وسیع عبور از رودخانه با پوشش و فریب تاکتیکی و تعداد زیاد اسرای دشمن و کثرت تلفات و شدت خسارات وارده به دشمن، اهمیت و ارزش مناطق آزاد شده و سرانجام دستاوردهای سیاسی، نظامی و روانی آن خلاصه کرد. به همین دلیل عملیات مزبور در مقام مقایسه با سایر نبردهای پیشین متمایز می‌شود. شاید عملیات مشترک و مرکب آبی -خاکی نرماندی را نیز نتوان با آن مقایسه کرد.
استادان دانشکده فرماندهی و ستاد (دانشکده جنگ) ارتش و تعدادی از فرماندهان زُبده ارتش و سپاه، با اتکا به دانش نظامی، تجارت و تخصص‌های لازم مبتنی بر اطلاعات مکتسبه دقیق از صحنه عملیات، یکی از مشکل‌ترین و پیچیده‌ترین عملیات رزمی بخصوص عملیات عبور در مقیاس وسیع (حدود ۵ لشکر) و با وجود محدودیت‌های بسیار از نظر وسایل عبور و سایر امکانات متداول در ارتش‌های جهان را طراحی و اجرا و شایستگی خود را به جهانیان اثبات کردند. این اقدام بی‌نظیر یکی از درخشان‌ترین کارنامه‌های عملیاتی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران علیه ارتش عراق به شمار می‌رود که علاوه بر پایان دادن به ۱۹ ماه اشغال نظامی قسمتی از حساس‌ترین نقاط خوزستان، ضربه‌ای قاطع به نیروهای عراقی و توان و میل جنگجویی آنان وارد آورد.
خطاهای تاکتیکی فرماندهان عراق:
۱) عدم استقرار پست دیده بانی و نداشتن کنترل روی رودخانه کارون
۲) غفلت نیروهای تأمینی عراق در شرق جاده اهواز - خرمشهر و غافلگیری بسیار سریع آنها
۳) ضعیف کردن جبهه منطقه بین هالوپ و سلمانیه
۴) تمرکز قوا در جبهه کرخه کور به‌دلیل کمبود اطلاعات و به امید مانع عمده رودخانه کارون
۵) ناآگاهی از امکانات بالقوه و بالفعل نیروهای ما در عبور از این مانع آبی (رودخانه کارون)
۶) ناآگاهی و توجه به تک فریبنده و نمایش نیرو در منطقه (طرح‌ریزی عملیات فریب) تعیین لشکر ۷۷ پیروز خراسان با همکاری سپاه پاسداران به منظور فریب دشمن برای تصرف تپه ۱۸۲ در غرب تپه‌های رقابیه و برغازه (شرق فکه)
۷) به‌طور کلی توجه نکردن به ابزارهای کاربردی اصل غافلگیری نیروهای نظامی ایران. یعنی فضایی که به مخیله آنها خطور نمی‌کرد عملیات برق‌آسا انجام گرفت.
عملیات موصوف، مدل طرح‌ریزی دانش‌بنیان و ملحوظ کردن اصول جنگ و قواعد رزم را هویدا کرد. ترکیب و تلفیق مؤلفه‌های نرم‌افزاری، سخت‌افزاری، مغزافزاری و برترساز قدرت رزمی و اصول عملیاتی، قواعد رزم، تاکتیک‌های آفندی و اشکال مانور و سیستم‌های عامل میدان نبرد را به رخ کشید و الگوی با هم فکر کردن، با هم طراحی کردن، با یکدیگر جنگیدن همه نیروهای نظامی و مردمی را به منصه ظهور گذاشت و شاخص‌های رهبری نظامی، قدرت ایمان و انگیزه معنوی، سلحشوری، انسجام و وحدت، وطن‌دوستی، روحیه شهادت طلبی بر اساس دلدادگی به حسین‌بن علی (ع) جانبازی و فداکاری، شجاعت سربازان امام زمان (ع) و ولایتمداری رزمندگان اسلام را به تصویر کشید.
این عملیات با سه قرارگاه (فتح، نصر و قدس) سازماندهی و در ۴ مرحله اجرا شد:
مرحله یکم: عبور از رودخانه کارون و تصرف و تحکیم سرپل (تلاش اصلی) و همزمان درگیر کردن دشمن در جبهه کرخه کور (نور) (تلاش پشتیبانی).
مرحله دوم: ادامه تک نیروها از سرپل و پیشروی به‌سوی خط مرز در باختر همزمان با احاطه خرمشهر و پیشروی در جبهه کرخه کور (نور) در صورت امکان.
مرحله سوم: ادامه تک از خط مرز به سمت شرق بصره و رسیدن به کرانه شرقی شط العرب (اروندرود) در حد فاصل نشوه تا بصره.
مرحله چهارم: پدافند در ساحل شرقی شط العرب (اروندرود).
مهم‌ترین اصول جنگ (اصل غافلگیری، اصل مانور، اصل آفند، اصل تأمین و اصل وحدت فرماندهی) در عملیات مذکور سبب پیروزی شد. بنابراین دستاوردهای نظامی و سیاسی عملیات بیت‌المقدس بسیار عظیم بود زیرا که با پیروزی در این نبرد، جنگ ایران و عراق وارد مرحله جدیدی شد، مرحله‌ای که عراق در وضعیت انفعالی و جمهوری اسلامی ایران در موضع برتر نظامی قرار گرفت. به طوری که صدام رئیس جمهوری عراق در لاک صلح‌خواهی فرو رفته و زمزمه مذاکره و پایان دادن به جنگ را سر داد.
منبع: ایسنا
ارسال نظر
