«جشنواره کن» چرا در پاریس نیست؟

 این روزها «جشنواره کن» در حال برگزاری است، آیا این معتبرترین جشنواره فرانسوی جهان در پاریس است؟ چرا این جشنواره در پایتخت فرانسه نیست؟

کن (به فرانسوي Cannes)، نام شهري کوچک در جنوب فرانسه است که هم‌اکنون بخشي از کلان‌شهر نيس به‌شمار مي‌رود. کن مکاني تجملاتي است که هر سال بسياري از چهره‌هاي پولدار و سرشناس را به خود جلب مي‌کند. البته مهم‌ترين جاذبه اين شهر هم جشنواره بين‌المللي فيلم کن است. تمامي هتل‌هاي اين ساحل از يک سال قبل براي جشنواره کن رزرو کامل مي‌شود.

تاريخچه آغاز جشنواره فيلم کن به اواخر دهه 30 میلادی بازمي گردد (از سال 1939)؛ زماني که «ژان زاي»، وزير آموزش ملي وقت دولت فرانسه با حمايت آمريکا و انگليس تصميم گرفت در واکنش به نفوذ دولت‌هاي فاشسيت آلمان و ايتاليا در انتخاب فيلم‌هاي جشنواره ونيز، جشنواره‌اي سينمايي راه اندازي کنند.

گفته می‌شود که رونق اقتصادي در همين 10 روز جشنواره کن به اندازه‌اي است که مابقي سال را هم تحت تاثير خود قرار مي‌دهد و مثلا يک هتل در همين 10 روز اندازه تمام سال درآمد دارد (بدلیل حجم زیاد مهمان‌ها و بالا رفتن قیمت‌ها).

از طرف دیگر توریست‌های زیادی در زمانی غیر از مدت برگزاری جشنواره به کن می‌روند تا این شهر ساحلی را از نزدیک ببینند و بیشتر این سفرها به دلیل شهرت و تبلیغاتی است که در زمان جشنواره آن را از رسانه‌ها خوانده یا دیده‌اند.

درس کن

پرسشي که به ميان مي‌آيد آيا کشوري چون فرانسه نمي‌توانست اين معتبرترين اتفاق سينمايي جهان را در پاريس برگزار کند؟ قطعا مي‌توانست ولي با اين تصميم باعث رونق اقتصادي-فرهنگي در بخشي ديگر از کشور شده است.

این رویه یک نوع از برخورد سیاست بالادستی برای تمرکز زدایی از پایتخت یا کلان‌شهرهاست. وقتی که می‌فهمیم چنین تصمیمی از حدود 80 سال قبل اتخاذ شده است پی می‌بریم که چرا کشوری چون فرانسه در جهان به جایگاهی بالادستی رسیده است.

در کشور خودمان غیر از جشنواره بین المللی فیلم کودک و نوجوان که در اصفهان برپا می‌شود و جشنواره بین المللی تئاتر خیابانی مریوان (کردستان)، تقریبا محل مابقی اتفاقات مهم فرهنگی و هنری تهران است.

زمانی جشنواره بین المللی فیلم مستند کیش را داشتیم اما بعد از برگزاری چند دوره تعطیل شد و هیچ کس و هیچ نهادی هم پیگیر نشد که چرا چنین اتفاقی تداوم نداشت؟

کشور ما به دلیل تنوع جغرافیایی، قومیتی و ... کاملا پتانسیل لازم برای انجام چنین اقداماتی را داراست و می‌توان یک اتفاق مثبت دوطرفه را رقم زد، هم تمرکز زدایی از تهران و هم مشارکت دیگر نقاط کشور در رویدادهای فرهنگی و هنری.

سالهاست همزمان با جشنواره فجر ملی در مراکز استان هم به نمایش فیلم‌های شرکت کننده در جشنواره می‌پردازند و باعث استقبال مردم از جشنواره در شهرهای خود می‌شود و چه نیکوست که اگر شهر یا منطقه‌ای که ظرفیت برگزاری جشنواره‌ای داشته باشد در چنین حرکت‌هایی شریک سازیم.

درس کن

الان 5 سال است که جشنواره جهانی فیلم فجر به طور مستقل از جشنواره ملی برگزار می‌شود، جشنواره ملی در بهمن ماه است و زمان جشنواره جهانی به اواخر فروردین و اوائل اردیبهشت منتقل شده است، واقعا می‌توان به این فکر بود که جشنواره جهانی را به یک شهر دیگر مانند مشهد، تبریز، شیراز، یزد و ... منتقل کرد.

اتفاقا این امر باعث می‌شود هم مهمانان جشنواره از دیگر ظرفیت‌های کشور دیدن کنند و هم اینکه شهری غیر از پایتخت در یک اتفاق مهم سینمایی کشور سهیم شود.

بارها رضا میرکریمی دبیر جشنواره جهانی فیلم فجر سخن از این گفته است که برای محل جشنواره جهانی فجر وجود یک کاخ جشنواره الزامی است و باید چنین مکانی ساخته شود، آیا نمی‌توان کاخ جشنواره جهانی را در جایی دیگر غیر از تهران ساخت؟ آیا کم هزینه‌تر نخواهد بود؟ آیا امکانات لازمه را نداریم؟ پاسخ به این پرسش‌ها بسیار ساده است و اگر اراده‌ای برای این مهم باشد قطعا می‌توان چنین اتفاقی را رقم زد.

قطعا تمرکز زدایی از پایتخت با بها دادن به سایر نقاط کشور شکل می‌گیرد و در این میان ارج نهادن به اتفاقات فرهنگی می‌تواند پیش قراول چنین حرکتی باشد.