نگاهی به آینده‌ی نفت در بورس

 بر اساس قانون بودجه سال جاری، وزارت نفت مکلف شده حداقل شش میلیون بشکه در ماه را در رینگ صادراتی بورس انرژی عرضه کند و این در شرایطی است که دو بار از ابتدای سال جاری این عرضه صورت گرفته است.

 تاکنون نفت خام سبک ۹ بار در بورس عرضه شده که شش مرتبه بدون مشتری مانده است؛ موضوعی که بسیاری از کارشناسان علت آن را چالش‌های موجود در این حوزه می‌دانند البته طبق گفته‌های امیرحسین تبیانیان - نماینده شرکت ملی نفت در بورس - اکنون شیوه‌نامه بورس انرژی تغییر کرده و علت تأخیر در عرضه نیز تنظیم اطلاعیه عرضه بوده چراکه قرار است عرضه نفت بر اساس شیوه‌نامه جدید صورت بگیرد تا شاید از این طریق شاهد تحولی در این حوزه باشیم.

وی از عرضه نفت و میعانات گازی در بورس در هفته آینده خبر داد و افزود: درباره میزان نفت سبک، سنگین و میعانات گازی باید گفت حجمی که در قانون تصویب شده حداقل شش میلیون بشکه است که از این میزان دو میلیون بشکه نفت خام سبک، دو میلیون بشکه نفت خام سنگین و دو میلیون بشکه میعانات گازی پارس جنوبی است که به صورت حداقل در نظر گرفته شده است.

وی با تاکید به این مساله که شرکت ملی نفت نیز این آمادگی را دارد که به تناسب تقاضا بورس عرضه بیشتری را داشته باشد، اظهار کرد: تمام تلاش ما این است که در هفته آینده عرضه نفت و میعانات گازی از سر گرفته شود و بتوانیم بر اساس شیوه نامه سال ۱۳۹۸ این امر را اجرایی کنیم تا وقفه‌ای که به وجود آمده سریع‌تر برطرف شود.

تبیانیان با بیان این‌که تغییرات اعمال شده در شیوه‌نامه قطعاً شرایط بهتری را نسبت به سال گذشته رقم خواهد زد، ابراز کرد: انتظار می‌رود که وضعیت عرضه در بورس بهبود یابد که این موضوع نیز بر اساس ساز و کارهای در نظر گرفته شده در سریع‌ترین زمان اجرایی خواهد شد.

در این باره رضا پدیدار - کارشناس حوزه انرژی - در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: ساختار بورس در دنیا تعریف شده است و هر کسی که قصد مشارکت در این حوزه را دارد، باید با مدل‌های متعارف اجرایی بورس که در دنیا جاری است، عمل کند و اگر شرکت امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران تکلیف می‌کند که محموله باید ۳۵ هزار بشکه باشد باید تدابیر لازم برای این مهم را نیز در نظر بگیرد.

به گفته وی، زمانی که ۳۵ هزار بشکه خریداری می‌شود، امکان صادرات آن وجود ندارد؛ برای این‌که کشتی که می‌خواهد این محموله را حمل کند، باید به ظرفیت ۷۰۰ هزار بشکه برسد، یعنی باید ۲۰ تا محموله ۳۵ هزارتایی خریداری شود.

این کارشناس حوزه انرژی افزود: ممکن است شخصی ۳۵ هزار نفت بشکه خریداری کند اما قصد حمل کردن آن را نداشته باشد چراکه یکی از ویژگی‌های بورس این است که افراد می‌توانند روی کالا خریداری شده خود بازی کنند، مثلاً یک ماه کالا را نگه دارند و سپس به فروش برسانند و یا این‌که محموله را به صورت کاغذی به فروش برسانند و وارد پروسه عملیاتی نشوند.

پدیدار با تاکید به این مساله که ساختار بورس باید رشد کند، اظهار کرد: بنده در کنفرانس اخیر راه‌کارهای توسعه بازارهای بین‌المللی که در حاشیه نمایشگاه نفت امسال برگزار شد، با مدیرعامل بورس انرژی صحبت داشتم که طبق گفته‌های وی، اکنون در ابتدای راه قرار دارند و هدفشان رشد و توسعه بورس انرژی است.

وی افزود: فرمولی که امروز بورس دارد، یک مقدار سخت است؛ به طور مثال درباره پرداخت‌ها باید شش درصد قبل از شرکت در بورس پرداخت و بعد از برنده شدن نیز باید ۲۰ درصد فوری پرداخت و ۸۰ درصد دیگر ظرف مدت زمانی باید پرداخت و سپس از بنادر صادراتی خارک برده شود.

کارشناس حوزه انرژی با بیان این‌که باید مسائل مالی را مانند کشورهای توسعه یافته پیش ببریم، اظهار کرد: باید برای افراد حائز شرایط و کارگزاران بورس خط اعتباری در نظر گرفته شود، چراکه این افراد با خط اعتباری که دارند، بازی می‌کنند و این مساله موجب ایجاد گردش اقتصادی و رونق در بورس می‌شود.

وضعیت آینده بورس انرژی

پدیدار تصریح کرد: اکنون نه تنها شاهد رونق در بورس انرژی نیستیم بلکه فعالان اقتصادی نیز با درهای بسته روبرو می‌شوند؛ به طوری که در سال جاری در بورس چند بار محموله‌های مختلف عرضه شد اما خریداری وجود نداشت لذا باید شفاف‌سازی، اطلاع‌رسانی و مساعدت در این حوزه پر رنگ‌تر شود.

وی با اشاره به بهترین راه‌کار برای حل این وضعیت، گفت: باید فعالان و کارگزاران بورس شناسایی شوند و خط اعتباری به آن‌ها داده شود و سپس محموله‌ها را به محموله‌های کوچک‌تری تبدیل و این محموله‌ها به کشورهای همسایه صادر کنند.

این کارشناس حوزه انرژی درباره ارزیابی کارشناسی درباره وضعیت آینده بورس انرژی، اظهار کرد: آن طور که مطلع شدم رئیس بورس انرژی وعده داد تا این مسیرها کوتاه‌تر شود و رشد در این حوزه به‌وجود آید که ما نیز نسبت به بهبود شرایط امیدواریم.

پدیدار با اشاره به استقبال بخش خصوصی از بورس انرژی، گفت: استقبال بخش خصوصی وابسته به میزان سرمایه و منافع آن است چراکه اگر بخش خصوصی بتواند را خریداری و معامله کند و به‌طور کلی به این بخش قدرت عمل داده شود نه تنها استقبال می‌کند بلکه قطعاً حوزه بورس انرژی نیز توسعه می‌یابد اما اگر پای بخش خصوصی بسته باشد نمی‌توان انتظار فعالیت از آن را داشت.