اما شاید برای نخستین بار است که در سریال رهایی، مخاطب ایرانی با پلیس «نوپو» با ابعادی گسترده و جزیی نگر آشنا می شود.
سریال رهایی شبکه دو سیما فارغ از وجوه دراماتیک و سرگرم کننده اش، علاوه بر آشنا ساختن مخاطبان با بخشی دیگر از توانمندی های پلیس، تصورات نادرست در مورد پلیس نوپو را هم اصلاح می کند.تلاش کرده اند توانایی و قابلیت های آن را برای مردم به نمایش بگذارند؛ آثاری که به نوعی می توان آن را رزمایش رسانه ای پلیس هم تعریف کرد.
طی سال های اخیر تلاش شده تا از پیشرفت های پلیس به خصوص در ارتباط با جرائم مدرن مثل جرائم مجازی و الکترونیکی مجموعه هایی ساخته شود که نمونه نسبتا موفق آن هوش سیاه بود که سری دوم آن نیز ساخته شد.
اما شاید برای نخستین بار است که در سریال رهایی، مخاطب ایرانی با پلیس «نوپو» با ابعادی گسترده و جزیی نگر آشنا می شود.
«نوپو» که نام اختصاری نیروهای ویژه پاسدار ولایت می باشد یکی از نیروهای یگان ویژه نیروی انتظامی است که برای عملیات های ضد تروریستی و گروگان گیری استفاده می شود؛ اعضای نوپو به دلیل داشتن یونیفورم سیاه رنگ به سیاه جامگان نیز معروف شده اند.
رایج ترین باور نادرست در مورد نوپو، تلقی آن به عنوان 'یگان ویژه نیروی انتظامی ایران' هست؛ این در حالی است که واحد نوپو یگان ویژه پلیس نیست و یکی از زیر مجموعه های آن محسوب می شود.
نیروهای ویژه پلیس، در سه یگان موسی بن جعفر (ع)، امام خمینی (ره) و امیرالمومنین (ع) سازماندهی شده اند که نوپو، زیرمجموعه آخری محسوب می شود.
ماموریت واحد نوپو، در رهایی گروگان و مقابله با عملیات های تروریستی خلاصه می شود و ماموران این واحد برای آمادگی هر چه بیشتر، آموزش های ویژه ای شامل چترریزی، تیراندازی، پرش از ساختمان، راپل، غواصی، سکان داری، پرواز با پاراگلایدر و همچنین دوره هایی موسوم به آبی و خاکی را پشت سر می گذارند.
به این تفاوت می توان موارد دیگری هم اضافه و به دو نکته در تفاوت سریال رهایی اشاره کرد یکی ضدقهرمان ها و دشمنانی که به قول دانیال حکیمی نمی توان آنها را دست کم گرفت.
برخلاف بسیاری از فیلم و سریال های ایرانی در اینجا با مجرمین احمق و کودنی مواجه نیستم که به راحتی در دام پلیس می افتند.
هم گروه خلافکاری که خودروی حمل پول بانک را دزدیده اند باهوش هستند و هم اینکه امکانات و تجهیزات ضد پلیسی دارند.
ضمن اینکه تلاش شده تا تصویر ضد قهرمانی از آنها یک تصویر و روایت سینمایی باشد نه احساسی و شعاری به این معنا که مثلا اقتدار و صلابت شخصیت رییس این گروه با بازی مناسب سام قریبیان به گونه طراحی و تصویر شده که واجد جاذبه است نه دافعه.
وقتی ضد قهرمان را قدرتمند ترسیم می کنیم قهرمان ما به اسطوره بدل می شود؛ وقتی دشمن را قدرتمند تصویر می کنیم قهرمان ما محبوب می شود.
ضد قهرمان به ویژه در آثار پلیسی باید جاذبه داشته باشد نه دافعه تا کشمکش و تعلیق معنایی لازم در ذات و ساختار درام شکل بگیرد و این اتفاقی است که در سریال رهایی افتاده است.
نکته دوم اینکه پلیس یا نیروی خودی و به زبان سینمایی در اینجا قهرمان قصه نیز یک فرشته آسمانی و سوپرمن نیست.
در سریال رهایی ما با پلیسی مواجه هستیم که گاهی فریب و برخی مواقع شکست می خورد، در درون خود دچار درگیری و اختلاف می شود، ضعف دارد، دچار سستی و اشتباه و تردید می شود اما اقتدار و اعتبار خویش را حفظ می کند.
پلیس به عنوان یک انسان ترسیم شده است نه موجودی فرازمینی و فوق انسانی که همیشه پیروز است و هیچ اشتباهی نمی کند.
پلیس ایرانی در سریال رهایی، مقتدر است اما شکست هم می خورد؛ اشتباه هم می کند و غیره؛ این دو ویژگی مهم موجب شده تا رهایی گامی بلند در ترسیم و تصویر یک پلیس ایرانی بردارد.
تصویری که در عین جذابیت های بصری و فرمی لحنی واقع گرایانه داشته و به واقعیت وفادار بوده و تلاش کرده تا همه عناصر و مولفه های یک قصه پلیسی با استانداردها و شاخص های جهانی در یک بستر بومی روایت شود.
فارغ از سویه مضمونی اثر باید به ریتم و ضرب آهنگ تند و نوع تصویربرداری متفاوت و متنوع و البته بازی ها به ویژه بازی دو تن از بازیگران قریبیان و شاهد احمدلو که پاس کاری های رفتاری و کلامی خوبی با هم دارند و در نهایت رزمایش تصویری نیروی انتظامی و پلیس در این مجموعه بر جذابیت آن افزوده است.
به این نکته ظریف باید توجه داشت که ما در اینجا با یک ژانر پلیسی مواجه هستیم نه صرفاً پلیس به عنوان یکی از مشاغل اجتماعی.
کارشناسان بر این باورند که فیلم های پلیسی ما به کاراکتر پلیس بیش از موقعیت یک ژانر پلیسی توجه می کنند.
در سریال رهایی بیش از آنکه کاراکترهای پلیس به قهرمان بدل شوند، خود پلیس و یگان ویژه آن به محور سریال بدل شده تا مخاطب ایرانی چه بسا برای نخستین بار با تصویر باشکوه و دقیقی از پلیس ایرانی مواجه شود.
اگرچه ما با مجموعه های پلیسی در گذشته مواجه بودیم اما رهایی باید فعلا با خودش مقایسه کرد چرا که تا کنون سریال پلیسی با این محوریت و برجسته بودن پلیس نوپو در تلویزیون سراغ نداشتیم و طبیعی است که این تجربه تازه در اجرا با ضعف و کاستی هایی نیز مواجه شود.
بین دو ویژگی مثبت سریال که یکی تلاش برای تصویر واقع گرایانه از پلیس و خلافکاران باشد و دیگری استفاده از تکنولوژی های مدرن در تولید و فضاسازی صحنه های درگیری اما در این میان پای قصه می لنگد؛ یعنی مخاطب نمی تواند تصویر دقیقی از خط سیر داستان داشته باشد.
آنچنان حجم صحنه های اکشن و پلیس بازی ها زیاد است که انگار قصه لابه لای آن گم می شود؛ مخاطب نمی تواند با قصه و شخصیت هایش در یک نسبت فردی و شخصی شده ارتباط برقرار کند.
به عبارت دیگر مخاطب بیشتر با فضای پلیسی و تعقیب و گریزهای هیجان انگیز آن ارتباط برقرار کرده و از تماشای آن لذت می برد نه از طریق درگیر شدن با ساختار درونی قصه.
اگر این فرم جذاب و هیجان انگیز که اتفاقا نیاز سریال سازی امروز ما است با مضمونی معمایی وروایتی قصه گون تر آمیخته می شد با یک سریال ناب پلیسی/ جنایی مواجه می شدیم که به رهایی این گونه داستانی از کلیشه های مرسوم و تکراری کمک می کند.
هرچند به نظر می رسد رهایی در شکستن پوسته این کلیشه موفق بوده و دست کم شمایل تازه ای از پلیس ایرانی را به تصویر کشیده است.
سریال رهایی به تهیه کنندگی محمدرضا شفیعی و کارگردانی مسعود تکاور برای پخش در هفته نیروی انتظامی از شبکه دوم سیما تولید شده و هم اکنون در حال پخش است.
منبع: ایرنا
ارسال نظر
