قیمت بنزین؛آتش تورم

این روزها بازار گمانه‌زنی‌ها از افزایش قیمت بنزین داغ‌تر از روزهای دیگر است. این درحالی است که بسیاری از نمایندگان مجلس خبر افزایش قیمت سوخت در روزهای آینده را تایید نکرده‌اند و می‌گویند که فعلا صحبتی درخصوص افزایش قیمت نداشته‌ایم. اما در نقطه مقابل نظر آنها، برخی از رسانه‌ها به بنزین 2500 تومانی اشاره کرده‌اند و از تغییر نرخ در آینده‌ای نزدیک خبر داده‌اند.

در کنار انتشار خبر افزایش قیمت بنزین از رسانه‌ها، بحث ثبت‌نام خودرو و موتور سیکلت‌های فاقد کارت سوخت از ساعت 24 هشتم اردیبهشت به میان آمد. در این میان عده‌ای انتشار این دو خبر را به‌صورت هم‌زمان دارای زوایای پنهانی می‌دانند و می‌گویند که افزایش قیمت، سهمیه‌بندی و دونرخی‌شدن در راه است. اما در مقابل برخی از اعضای کمیسیون انرژی و اقتصادی مجلس استفاده از کارت سوخت را دلیلی برای افزایش و یا سهمیه‌بندی بنزین نمی‌دانند و در این ماجرا تنها به مدیریت مصرف سوخت و جلوگیری از قاچاق اشاره می‌کنند.

حسن مرادی، استاد حقوق بین‌الملل نفت و انرژی درخصوص گمانه‌زنی‌های اخیر مبنی بر بنزین 2500 تومانی به «ابتکار» می‌گوید: فعلا بحث افزایش قیمت بنزین به میان نیامده اما محاسباتی باید در کار باشد که اگر دولت تصمیم بر اجرای آن داشت، این طرح قابلیت اجرا داشته باشد.
وی می‌افزاید: من معتقدم 2500 تومان برای نرخ بنزین رقم بالایی است اما برخی‌ها می‌گویند که امکان افزایش قیمت تا 2000 تومان هم وجود دارد. اما مسئله‌ای که باید به آن توجه شود این است که اگر قرار به افزایش قیمت بنزین باشد باید مازاد بر یک ظرفیت متعادل را حساب کنند. به عبارتی دیگر یک ظرفیت متعادل برای مصرف بنزین در نظر بگیرند، اگر فردی مازاد آن مقدار را مصرف کرد با قیمت بالاتری آن را تهیه کند. تاکنون بحثی از افزایش قیمت به میان نیامده و تصمیمی از سوی دولتمردان در این زمینه گرفته نشده است.

مرادی با اشاره به غیرمرتبط بودن بحث کارت‌های سوخت و خبر منتشر شده مبنی بر افزایش قیمت در برخی از رسانه‌ها می‌گوید: همانطور که گفتم هنوز خبری از سوی دولتمردان برای افزایش قیمت نداشته‌ایم و نباید موارد را به یکدیگر مرتبط کرد. کنترل مصرف و قاچاق یک امر ضروری و با ارزش است که دولت باید دیر یا زود دراین‌باره عمل کند.

این کارشناس انرژی استفاده از کارت سوخت را امری ضروری می‌داند و دراین‌باره می‌گوید: استفاده از کارت سوخت لزوما باعث نمی‌شود که بنزین دونرخی شود. این سازوکاری است که به وسیله آن طریقه و میزان مصرف افراد مشخص می‌شود و دولت به راحتی از میزان استفاده خودروهای شخصی، دولتی و کرایه با خبر می‌شود و تمام این موارد باعث می‌شود که به درستی بر مصرف سوخت کشور مدیریت کرد.

مرادی با بیان اینکه درصورت افزایش قیمت بنزین، خودروهای کرایه‌ای نباید به سرعت تقاضای افزایش کرایه را داشته باشند، می‌افزاید: اگر در روزهای آتی افزایش قیمت سوخت را داشته باشیم، قرار نیست که خودروهای کرایه‌ای به سرعت واکنش نشان دهند و خواستار افزایش کرایه‌ها باشند. امروزه سیستم‌های خودروهای اینترنتی بسیاری از مشکلات را حل کرده‌اند و مورد استفاده افراد قرار گرفته و دیگر افراد کرایه‌های سنگین را نمی‌پذیرند.

افزایش قیمت سوخت تورم را به دنبال دارد؟

بسیاری از کارشناسان معتقدند که اگر قیمت بنزین افزایش پیدا کند، در بر رشد تورم تاثیرگذار است و این مسئله مهمی است که تصمیم‌گیرندگان دراین‌باره باید مدنظر قرار دهند. اما از سویی دیگر عده‌ای هم تاثیر افزایش قیمت سوخت بر تورم را محدود می‌بینند و معتقدند که جایی برای نگرانی درخصوص افزایش قیمت کالاهای مصرفی دیگر نیست. افزایش قیمت برای کنترل مصرف سوخت ضروری است. علی مزیکی، کارشناس اقتصادی افزایش قیمت بنزین را تا حدودی تاثیرگذار در تورم می‌داند و به «ابتکار» می‌گوید: افزایش قیمت سوخت به دلیل اینکه به نیازهای حمل‌ونقلی کشور گره خورده است موجب افزایش قیمت‌ها خواهد شد. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که قیمت‌ سوخت تا چه حدی قرار است افزایش پیدا کند؟ آیا اگر نرخ سوخت سه برابر شود، نرخ کالاهای دیگر هم سه برابر خواهد شد؟ قطعا اینطور نخواهد بود و نباید منتظر این اتفاق باشیم. مسلما افزایش قیمت سوخت بر تورم اثر خواهد گذاشت و دلیل آن‌هم این است که متاسفانه سیستم حمل‌و‌نقل کشورمان وابسته به خودروهای شخصی است پس درنتیجه در این زمینه اثرگذار خواهد بود. به‌عنوان نمونه اگر بخواهیم اثرات آن را بررسی کنیم، می‌توانیم بگوییم در صورت افزایش نرخ بنزین ما شاهد افزایش نرخ کرایه‌ها هستیم، از سویی دیگر هم ممکن است هزینه‌های حمل‌ونقل‌ها کالاهای اساسی افزایش پیدا کند اما اندازه افزایش قیمت به‌گونه‌ای نخواهد بود که ما را نگران کند.
این کارشناس اقتصادی در ادامه با اشاره به استفاده کردن از مکانیزم‌هایی برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی می‌گوید: البته باید مواردی را هم در نظر گرفت و آن‌هم این است که اگر افزایش قیمت سوخت‌های فسیلی موجب افزایش قیمت کالاهای اساسی شود، می‌تواند به مسئله جدی تبدیل شود. من در گذشته بارها گفته‌ام که باید سعی کنیم سرمایه‌گذاری‌های انجام دهیم تا تکنولوژی حمل‌ونقل کشور در این حد به سوخت‌های فسیلی وابسته‌ نباشد. اقدامات در این زمینه قطعا زمان‌بر خواهد بود اما نکته‌ا‌ی که وجود دارد این است که رویکردی هم در این زمینه مشاهده نمی‌شود و ما اصلا به این سمت حرکت نکرده‌ایم.

وی می‌افزاید: از طرفی دیگر به دلایل متفاوتی ناگزیر باید افزایش قیمت سوخت‌های فسیلی را داشته باشیم. ارزانی سوخت علاوه ‌بر بحث قاچاق می‌تواند باعث بد‌مصرفی بنزین شود. هرچند که مکانیزم قیمت‌گذاری سوخت‌های فسیلی در ایران مکانیزم درستی نیست و ما چند وقت یک‌بار افزایش قیمت را داریم و بعد از مدتی در تورم به وجود آمده، آن افزایش قیمت از بین می‌رود و عملا قیمت سوخت‌های فسیلی را پایین می‌آورد. این مشکل اساسی نیازمند یک سیاست کلی و جامع است و در آن سیاست باید فکری برای این مسئله شود.