دختری که نماد انقلاب سودان شد

 سودان از آذرماه سال پیش صحنه‌ی تظاهرات خیابانی معترضانی است که از دیکتاتوری سی‌ساله‌ی عمر البشیر به تنگ آمده‌اند و واژه‌ی «الثورة» به معنی انقلاب، ترجیع‌بند سرودها و شعارهای معترضان است. در میان معترضان زن و مرد که سال‌هاست اعتراض خود را آشکار و نهان بیان می‌کنند، دختری جوان به نماد انقلاب سودان بدل شده است.

آلاء صالح، دختر بیست‌ودوساله‌ی سودانی که دانشجوی رشته‌ی معماری دانشگاه خارطوم است می‌گوید اولین بار در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۸ (۲۸ آذر ۹۷) بعد از تصمیم دولت برای سه‌برابر کردن قیمت نان در تظاهرات شرکت کرد. اما او بسرعت مشهور و محبوب شد تا جایی که حالا در میان انقلابیان سودان لقب «کنداکه» گرفته که در اصطلاح باستانی این کشور به معنی ملکه یا شاهزاده است.

او به سمبل اعتراضاتی بدل شده که به گفته‌ی خودش در فرهنگ این کشور شاکله‌ای زنانه داشته است؛ همچنان که در اعتراضات اخیر سودان هم زنان نقش پررنگی دارند و بخش بزرگی از تظاهرکنندگانی که در خیابان‌ها و در مقابل پادگان‌های ارتش تجمع کرده بودند را تشکیل می‌دهند.
 

اما آنچه این دختر را به نماد انقلاب و آزادی بدل کرد و باعث شد در یکی دو روز به چهره‌ای جهانی تبدیل شود و مهم‌ترین رسانه‌های دنیا برای گفت‌وگو دربه‌در دنبالش بگردند، بدون شک پدیده‌ای به نام تلفن همراه بود! معترضانی که هنگام سرود خواندن او دورش حلقه زده بودند، هرکدام با یک موبایل تصویری از او برداشتند و در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشتند. عکس و ویدئوی او بسرعت دست به دست شد و توجه بسیاری از افراد و رسانه‌ها را به خود جلب کرد.

تصویر زنی پوشیده در ردای سنتی سفید و بلند که بر سکویی بالاتر از جمعیتی که گرد او حلقه زده‌اند ایستاده و انگشت اشاره‌اش را رو به آسمان گرفته؛ تصویر نمادینی که توسط کاربران سودانی و عرب‌زبان در شبکه‌های اجتماعی با تصاویر رهبران سیاسی بزرگ مقایسه شد. این ویژگی‌های نمادین در زمانه‌ای که هر محتوایی به اشاره‌ی یک انگشت امکان دیده‌شدن در سطح جهان را دارد، کار خود را کرد و آلاء صالح را به «ملکه»ی هموطنانش تبدیل کرد.

صالح بعد از پربازدید شدن این ویدئو در گفت‌وگو با ای‌.اف.پی می‌گوید: «در چنین جنبشی زنان بطور گسترده‌ای مشارکت می‌کنند؛ نه فقط بخاطر حقوق خودشان بلکه حقوق تمام جامعه؛ تفاوتی بین حقوق زنان و حقوق جامعه نیست» و اضافه می‌کند: «زنان سودان همیشه جوانان خود را به مبارزه تشویق می‌کنند. این بخشی از تاریخ «کنداکه» است».

مادر صالح طراح لباس است که معمولاً روی لباس‌های زنانه‌ی سنتی سودان موسوم به «توب» کار می‌کند. همان لباس سفیدرنگ بلندی که او در زمان شرکت در تظاهرات و خواندن سرود در ویدئوی مشهورش به تن دارد؛ لباسی سنتی که به گفته‌ی او در اذهان مردم کشورش یادآور «کنداکه» است.


او درباره‌ی جهانی‌شدن تصویرش به گاردین گفته بابت دیده‌شدن تصویرش در این سطح خوشحال است زیرا این عکس «به مردم سراسر جهان این امکان را داده که از این طریق از انقلاب سودان باخبر شوند». او می‌گوید: «روزی که آن عکس گرفته شد، من به ۱۰ تجمع مختلف رفتم و سرود انقلاب را برای مردم خواندم. بار اول به میان پنج شش زن رفتم و شروع به خواندن کردم؛ آنها هم شروع به همخوانی کردند و بعد تجمع بزرگی شکل گرفت».

او درباره‌ی مشارکت زنان در این راهپیمایی‌های اعتراضی می‌گوید: «زنان سودانی همواره در انقلاب‌های این کشور مشارکت داشته‌اند؛ اگر تاریخ سوران را نگاه کنید، ملکه‌ها دولت‌ها را هدایت می‌کردند و این بخشی از میراث ماست». یک کاربر سودانی هم در توئیتر نوشت «سودان پر است از این ملکه‌ها و آلاء صالح فقط یکی از آنهاست». صالح می‌گوید به اینکه در این انقلاب نقش دارد افتخار می‌کند و امیدوار است که انقلاب سودان به اهداف خود برسد.

سرود «الثورة» به معنی انقلاب، سروده‌ی شاعر سودانی به نام ازهری محمدعلی است. بندی در این سرود هست که می‌گوید «گلوله نمی‌کشد؛ آنچه می‌کشد، سکوت مردم است».

عمر البشیر درست سه دهه پیش در سال ۱۹۸۹ یک سرهنگ ارتش سودان بود که بعد از کودتا علیه نخست‌وزیر منتخب کشورش، حکومت سودان را در دست گرفت. اما ۲۲ فروردین، خود او هم با یک کودتای نظامی دیگر از مسند قدرت کنار زده شد. مردم سودان ماه‌ها بود که علیه دولت بشیر دست به تظاهرات اعتراضی زده بودند و ارتش سودان با حمایت تظاهرکنندگانی که خواهان سرنگونی بشیر بودند او را از قدرت کنار زد.

وزیر دفاع سودان در اعلامیه‌ای تلویزیونی ضمن اعلام وضعیت اضطراری سه‌ماهه گفت یک شورای نظامی دوساله برای نظارت بر روند انتقال قدرت در سودان تشکیل خواهد شد. فعالان سیاسی و مدنی سودان از نظامیان خواسته‌اند هرچه سریع‌تر قدرت را به دولتی غیرنظامی انتقال دهند.