یادداشت یک منتقد سینما برای تختی

مازیار اسلامی یادداشتی خواندنی درباره غلامرضا تختی نوشت.

مازیار اسلامی روزنامه نگار و منتقد سینمایی با انتشار یک یادداشت، به بررسی ابعاد شخصیت غلامرضا تختی،اسطوره کشتی ایران پرداخت.

اسلامی نوشت: "سرزمینی که تاریخش - دست کم در هزار و اندی سال گذشته - دستخوش تهاجم و تجاوز بوده است؛ ناگزیر، تنها تسلای روحی اش را در قامت پهلوان - مبارز می جسته است. تختی شاید واپسین حلقه این رشته دراز بوده است؛ آخرین تجلی «نهاد پهلوانی.» تختی صورت پیشرفته و امروزی شده فضایل کهن پهلوانی بود؛ آنها که در اشکال اسطوره ای اش به نبرد دیو و اهریمن می رفتند، در صور متاخرتر، به کارزار نبرد بیگانه و در صورت مدرن اش، در قالب ورزش به هماورد رقیب.

تختی، به تمامی سوداها و آرزوهای سرکوب شده قهرمانانه دوره اش، تجسمی مادی بخشید و به این تجسم خودش - یا شاید هم دوست دارانش- رنگ و حالی اسطوره ای و رازآمیز بخشید، تا افتخار را به آرمان تبدیل کند؛ چیزی که جامعه افسرده و سرخورده آن روزگار سخت نیازمندش بود. تختی به سبک پهلوانان حماسی کیفیات عالی تن و روان را یکجا داشت - یا دست کم به نمایش می گذاشت - و در این راه به جایی رسید که ستایش و آفرین همگان و حتی هم قطارانش را به دست آورد، اقبالی که تنها به او رو کرد.

داستان حماسی تختی، یعنی همان چیزی که امروز دوست داریم به عنوان واقعیت زندگی تختی دریافت کنیم - و این هم خود، ریشه در ناخودآگاه جمعی حماسه پرداز ما دارد - مملو از لحظات پهلوانانه است. بی اعتنایی به قدرت- داستان هایی در باب نادیده انگاشتن خاندان سلطنتی- اول پهلوان، سپس قهرمان - دست نزدن به پای آسیب دیده رقیبش بر تشک کشتی - روحیه کلبی مسلکی - بی اعتنایی به مادیات و جمع کردن انبوهی پول برای زلزله زدگان بویین زهرا- و ده ها روایت دیگر بیش از آنکه ناظر بر تختی واقعی باشد، به «هستی» دیگری از تختی نظر دارد؛ «هستی»ای که حضور و تداومش به دل و زبان ما وابسته است. اگر آوازه پهلوانی و دلاوری تختی فروکش کند، آن «هستی» تسلی بخش که از راه نقل و یاد تداوم می یابد از بین می رود. اگر پهلوان آوازه اش را از دست بدهد، آن وقت است که مرده است؛ و تختی، مردی که از شم بالایی برخوردار بود، خیلی زود این نکته را دریافت. او ترجیح داد به «هستی» ای که همگان برایش ساختند وفادار بماند، رازی باشد جاودان، همچون اسلاف تاریخی اش، تا اینکه به واقعیتی دست مالی شده تبدیل شود، با عمری به اندازه نیروی تن."